1. บทที่ 4
การจัดองค์ การและการบริหาร

2. 1. ประโยชน์ต่อองค์การ
1.1 ทาให้องค์การบรรลุวตถุประสงค์และเจริ ญก้าวหน้า
ั
1.2 ทาให้งานไม่ซ้ าซ้อน
1.3 องค์การสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม
2. ประโยชน์ต่อผูบริ หาร
้
2.1 การบริ หารงานง่าย
2.2 แก้ปัญหาการทางานซ้ าซ้อน
2.3 ทาให้งานไม่คงค้าง
ั่
2.4 ขจัดปั ญหาการเกี่ยงการทางาน

3. 3. ประโยชน์ต่อผูปฏิบตงาน
้ ั
3.1 ทาให้รู้อานาจหน่ าที่และขอบข่ายการทางาน
3.2 การแบ่งงานให้พนักงานอย่างเหมาะสม
3.3 ก่อให้เกิดความคิดริ เริ่ มในการทางาน
3.4 ทาให้สามารถติดต่อกันได้ดียี่งขึ้น

4. 1. ช่วยให้องค์การบรรลุเป้ าหมาย นันคือผลกาไร
่
2. การบริ หารงานช่วยให้เกิดประสิ ทธิ ภาพและประสิ ทธิ ผลของงาน
3. ช่วยพยุงและส่ งเสริ มฐานะทางเศษฐกิจของชิ
4. เป็ นเครื่ องชี้ถึงความเสื่ อมหรื อความเจริ ญขององค์การและของสังคม
1. การกาหนดส่ วนของงานและการแบ่งงาน
2. การกาหนดความสัมพันธ์ภายในองค์การ
3. การกาหนออานาจหน้าที่และความรับผิดชอบ

5. 1.1 ระบุชนิดของงาน
1.2 การจัดหมวดหมู่ของงานหรือแผนกงาน
1.3 จัดความสั มพันธ์ ของแผนกงาน
1.4 จัดให้ บุคคลเข้ าปฏิบัตงานตามแผนกงานนั้นๆ
ิ
1.4.1 สายการบังคับบัญชา
1.4.2 ช่ วงของการควบคุม
1.4.3 เอกภาพในการบังคับบัญชา

6. ภาพที่ 4.1 แสดงช่วงของการควบคุมเท่ากับ 2 (แคบ)
ภาพที่ 4.3 แสดงช่วงของการควบคุมเท่ากับ 14 (กว้าง)
ั
ช่วงของการควบคุมมีความสัมพันธ์กบสายการบังคับบัญชา คือ ถ้าช่วงของการควบคุม
กว้างสายการบังคับบัญชาก็ส้ ัน ถ้าช่วงของการควบคุมแคบ สายการบังคับบัญชาก็จะยาว

7. 2.1 ศึกษาแผนภูมองค์ กร
ิ
2.2 ระบุขอบเขตของงาน
2.3 ความเกียวเนื่องของลักษณะงาน
่

8. 3.1 อานาจหน้าที่ (Authority) เป็ นสิ ทธิ ที่จะสั่งให้ผอื่นปฏิบติตาม ที่เกิดจาการ
ู้ ั
ดารงตาแหน่ งหน้าที่ตามกฎหมาย หรื อระเบียบแบบแผน
3.2 การจัดแผนกงาน เป็ นการจัดหมวดหมู่ของงานออกเป็ นประเภท เพื่อแบ่งงาน
กันทาตามความเหมาะสม
3.2.1 การจัดแผนกงานตามหน้าที่
ประธาน
รองประธานการ รองประธาน รองประธาน
ผลิต การตลาด การเงิน
ผูจดการขาย
้ั ผูจดการให้บริ การลูกค้า
้ั ผูจดการวิจยตลาด
้ั ั
ภาพแสดงการจัดแผนกงานตามหน้าที่

9. 3.2.2 การจัดแผนกงานตามผลิตภัณฑ์
ประธาน
รองประธานเครื่ องใช้
รองประธานเสื้ อผ้า รองประธานอาหาร
ภายในบ้าน
ผูจดการฝ่ ายขาย
้ั ผูจดการฝ่ ายผลิต
้ั ผูจดการฝ่ ายบุคคล
้ั
ภาพแสดงการจัดแผนกงานตามผลิตภัณฑ์

10. 3.2.3 การจัดแผนกงานตามพืนที่
้
ประธาน
รองประธาน รองประธานภาค รองประธาน รองประธานภาค
ภาคเหนือ กลาง ภาคใต้ อีสาน
ภาพที่ 4.6 แสดงการจัดแผนกงานตามพื้นที่

11. 3.2.4 การจัดแผนกงานตามลูกค้ า
ภาพแสดงการจัดแผนกงานตามลูกค้า

12. 3.2.5 การจัดแผนกงานโดยใช้ รูปแบบหลายอย่ าง(ผสม)
ประธาน
รองประธาน รองประธาน รองประธาน
การผลิต การตลาด การเงิน
ผูจดการขาย
้ั ผูจดการขาย
้ั
ภายในประเทศ ต่างประเทศ
ผูจดการขาย
้ั ผูจดการขายอุปกรณ์
้ั
การเกษตร อุตสาหกรรม
ภาพแสดงการจัดแผนกงานโดยใช้รูปแบบหลายอย่าง

13. 3.3 การแบ่ งประเภทหน่ วยงาน
3.3.1 หน่ วยงานหลัก (Line Agency) คือ หน่วยงานที่ตรงต่อวัตถุประสงค์
องค์การทุกแห่ งต้องประกอบด้วยหน่ วยงานหลัก
ผูจดการ
้ั ผูจดการ
้ั ผูจดการ
้ั ผูจดการ
้ั
คนงาน คนงาน คนงาน คนงาน
ภาพแสดงโครงสร้างแบบสายงานหลัก

14. 3.3.2 หน่ วยงานที่ปรึ กษา (Staff Agency) คือ หน่วยงานที่คอยให้
คาแนะนาในหารวางแผนการกาหนดนโยบาย แต่ไม่มีอานาจในหารบังคับบัญชา
่
ผูจดการทังไป
้ั
หน่วยบริ หาร หน่วยระเบียบ หน่วย หน่วย
งานบุคคล กฎหมาย ประชาสัมพันธ์ การเงิน
หน่วยวิจย
ั ฝ่ ายขาย ฝ่ ายผลิต
ภาพที่ 4.10 แสดงโครงสร้างแบบหน่วยงานที่ปรึ กษา

15. 3.3.3 หน่ วยงานช่ วยเหลือ (Auxiliary Agency) คือ หน่วยงานที่ให้ความ
ช่วยเหลือ ต่อหน่วยงานหลักและหน่ วยงานที่ปรึ กษาให้ดาเนิ นงานไปด้วยดี
แผนก
แผนกธุรกิจ
สวัสดิการ
ฝ่ ายผลิต ฝ่ ายการตลาด
ภาพแสดงโครงสร้างแบบหน่วยงานช่วยเหลือ

16. 1. คน (Man)
2. วัตถุดิบ (Materials)
3. เครื่ องจักร (Machine)
4. เงินทุน (Money)
5. การบริ หาร (Management) การบริ หาร
คน วัตถุดิน
เครื่ องจักร เงินทุน
ภาพแสดงทรัพยากรขั้นพื้นฐานของธุรกิจ

17. 1. การบริ หารระดับสู ง (TO Management)
2. การบริ หารระดับกลาง (Middle Management)
3. การบริ หารระดับต้น (Supervisory Management)
ระดับสูง
ระดับกลาง
ระดับต้น
ภาพแสดงระดับของการบริ หาร

18. หน้ าที่การบริ หารธุรกิจ (Function of Management)
หน้าที่เบื้องต้นที่สาคัญของผูบริ หาร 4 ประการ คือ
้
1. การวางแผน (Planning)
2. การจัดองค์การ (Organizing)
3. การสั่งการ (Directing)
4. การควบคุม (Controlling)
การวางแผน
การควบคุม การจัดองค์การ
การสังการ
่
ภาพที่ 4.14 หน้ าที่การบริ หาร

19. การวางแผน
การวางแผนมีความสาคัญต่อการประกอบธุรกิจมาก ดังนี้
ประโยชน์ที่ได้จาการวางแผน อาจสรุ ปได้ดงนี้
ั
1. ประหยัดเวลาในการทางาน
2. ประหยัดค่าใช้จ่ายและต้นทุนดาเนิ นการ
3. ช่วยแบ่งเบาภาระของผูบริ หาร
้
4. ลดการทางานซ้ าซ้อน
5. ลดความเสี่ ยงในการทาธุ รกิจ

20. การวางแผน (ต่อ)
ลักษณะของแผนที่ดี
1. ความยืดหยุ่น
2. การควบคลุม
3. คุมค่าใช้จ่าย
้
4. ความชัดเจน
5. ระยะเวลาของแผน
6. ความเป็ นพิธีการ
7. ความปกปิ ด
8. ความมีเหตุผล
9. ความสอดคล้อง
10. การเน้นที่อนาคต
11. ความต่อเนื่ อง

21. การจัดองค์ การ
ประโยชน์ที่ได้รับจาการจัดองค์การ อาจสรุ ปได้ดงนี้
ั
1. ประโยชน์ต่อองค์การ
1.1 ทาให้องค์การเกิดความเจริ ญก้าวหน้าอย่างมีระบบ
1.2ทาให้สามารถลดต้นทุนจาการดาเนิ นงานได้
1.3 ลดความซ้ าซ้อนของหารทางาน
1.4 สามารถปรังเปลี่ยนรู ปแบบ ให้เข้ากับสภาวการณ์ได้อย่างรวดเร็ ว
2. ประโยชน์ต่อผูบริ หาร
้
2.1 ง่ายต่อการแบ่งงาน และความรับผิดชอบของคุคลาการ
2.2 ประหยัดเวลาในการควบคุมดูแล
2.3 ง่ายต่อการบริ หารจัดการ ให้บรรลุวตถุประสงค์ขององค์การ
ั
3. ประโยชน์ต่อผูปฏิบติงาน
้ ั
3.1 ทาให้รู้ขอบเขตความรับผิดชอบของตนเอง
3.2 มีปริ มาณงานที่รับผิดชอบเหมาะสมกับความสามารถของตนเอง
3.3 มีความสัมพันธ์อนดีต่อเพื่อนร่ วมงาน
ั
3.4 มีความจงรักภัคดี ต่อองค์การ

22. การสั่ งการ
องค์ประกอบของการสั่งการควรมีอง๕การปอบที่สาคัญ 3 ประการ ดังนี้
1. ภาวะความเป็ นผูนา (Leadership)
้
1.1 อานาจตามสายการบังคับบัญชา
1.2 ประสบการณ์และความชานาญเฉพาะบุคคล
1.3 ความยอมรับจากบุคคลในองค์การ
1.4 การสื บทอดตามขนบธรรมเนี ยมวัฒนธรรม
2. กรจูงใจ (Motivation)
2.1 การจูงใจทางด้านร่ างกาย
2.2 การจูงใจทางด้านความปลอดภัย
2.3 การจูงใจทางด้านสังคม
2.4 การจูงใจทางด้านความสาเร็ จของชีวิต
3. การติดต่อสื่ อสาร (Communication)

23. ั
สื่ อกลางในการติดต่อสื่ อสารที่ใช้กนอย่างกว้างขวางมี 2 ลักษณะ คือ
1. การเขียน 2. การพูด
ซึ่ งพอสรุ ปได้ดงนี้
ั
การเปรี ยบเทียบข้อดีและข้อเสี ยของการพูดและการเขียน
ประเภทการสื่ อสาร ข้อดี ข้อเสี ย
การเขียน 1.ใช้เป็ นหลักฐานอ้างอิง 1.เกิดความล้าช้า
2. สามารถทบทวนข้อความได้ 2. เป็ นลักษณะทางการ
3. ข้อความไม่ผดเพี้ยน
ิ 3. เป็ นการสื่ อสารทางเดียว
การพูด
1.สะดวกรวดเร็ ว 1.ใช้อางอิง
้
2. สามารถโต้ตอบได้ 2. ข้อความอาจผิดเพี้ยนได้
3. บรรยากาศไม่เป็ นทางการ

24. การควบคุม
หลักการควบคุมงาน ประกอบไปด้วย
1. ต้องสะท้อน (Reflect) ให้เห็นสภาพและความต้องการของงาน
2. ต้องรายงานการเบี่ยงแบน (Deviation)
3. ต้องเป็ นการสองไปข้างหน้า (Foresight)
4. ต้องสามารถชี้ระบุขอบกพร่ องได้ (Defection)
้
5. ต้องวัดและทดสอบได้ (Testing)
6. ต้องมีลกษณะยืดหยุ่น (Flexibility)
ั
7. ต้องสะท้อนให้เห็นโครงสร้างขององค์การ (Organization structure or pattern)
8. ต้องเป็ นไปในลักษณะประหยัด (Economical)
9. ต้องเป็ นที่เข้าใจแก่ผูปฏิบติ (Understandable)
้ ั
10. ต้องนาไปสู่ การแก้ไขที่ถูกต้อง (Correctaction)

25. ทักษะของผู้บริ หาร
1. ทักษะทางด้านเทคนิ ค (Technical Skills)
2. ทักษะทางด้านมนุ ษย์ (Human Skills)
3. ทักษะทางด้านความคิด (Conceptual Skills)
ทักษะทางด้านเทคนิค ระดับสู ง
ทักษะทางด้านมนุษย์
ทักษะทางด้านความคิด
ระดับกลาง
ระดับต้น
ภาพที่ 4.15 ทักษะของผู้บริ หาร