Opiniestuk van Nadia Jagusiak en Simone Peek, advocaten bij Clifford Chance

1. 30 oktober 2013 © Het Financieele Dagblad
Aanscherping Europese dataprotectieregels
stelt onderneming nog steeds voor dilemma
Ook diplomatieke afstemming nodig opdat Europese ondernemingen niet in catch 22 terechtkomen
E
Simone Peek en Nadia Jagusiak
ven leek Europa een lang­
verwachte vuist te gaan
maken op het gebied van
dataprotectie. Vlak voor
de Europese top had een
commissie van het Euro­
pees Parlement de nieuwe wetgeving
die de huidige lappendeken aan regels
ontstaan uit de oude richtlijn van 1995
moet harmoniseren, nog met een aantal
baanbrekende amendementen aange­
scherpt. De hoop was om de vernieuwde
privacyregels die banken en bedrijven
beter in staat moeten stellen binnen
Europa, weliswaar onder strikte voor­
waarden, op overeenkomstige wijze
data te gebruiken, aan te nemen vóór de
Europese verkiezingen in mei 2014. De
Europese leiders hebben de deadline
echter uitgesteld tot 2015. Ze willen de
impact op het bedrijfsleven en de rol van
nationale dataprotectieautoriteiten en
sancties nader bekijken.
Daarbij dient aandacht te worden
besteed aan de catch 22 waarin een Eu­
ropese onderneming of financiële instel­
ling nog steeds terecht kan komen. De
wijzigingsvoorstellen bieden geen oplos­
sing voor problemen die zich voordoen
als men bijvoorbeeld betrokken raakt
in een onderzoek van een Amerikaanse
toezichthouder. Het is voor wereldwijd
opererende organisaties vaak ondoenlijk
om mee te werken aan Amerikaans on­
derzoek zonder daarmee de dataprotec­
tiewetgeving in betrokken jurisdicties te
schenden. Amerikaanse instanties laten
nogal eens na de wederzijdse rechtshulp­
route via het openbaar ministerie te be­
wandelen om aan persoonsgegevens te
komen, en verschaffen zich door middel
van powerplay in boeteonderhandelin­
gen alsnog toegang.
welke strategie te volgen? Nu moet
een al lastige keuze worden gemaakt
tussen het schenden van nationale re­
gelgeving rond gegevensbescherming
zonder serieuze sancties of vanwege het
niet overhandigen van data het riskeren
van een nog forsere boete van de Ameri­
kaanse toezichthouder. Straks zit men
mogelijk helemaal tussen twee vuren.
Het College Bescherming Persoonsge­
gevens heeft momenteel beperkte sanc­
tiebevoegdheden, laat staan dat ze de
financiële middelen heeft om actiever op
te treden tegen privacyschendingen. De
voorgestelde wetgeving brengt hierin ver­
andering. Zeker als men in de toekomst
toestemming zal moeten vragen aan de
nationale dataprotectieautoriteiten om
te voldoen aan informatieverzoeken van
Lastige keuze: nationale
regels schenden zonder
serieuze sancties, of forsere
boete vanuit VS riskeren
buiten de EU. Als de recente voorstellen
worden gevolgd, dreigt bij schending
een boete tot € 100 mln of 5% van de jaar­
lijkse wereldwijde omzet. Dit zou onder­
nemingen kunnen helpen in discussies
met Amerikaanse toezichthouders over
hun dilemma tussen naleven in de EU en
meewerken in de VS.
Zonder afstemming op diplomatiek
niveau wordt het Europese bedrijfsleven
hier echter niet wijzer van. Brussel moet
daarom — ook als de voorgestelde wet­
geving wordt ingevoerd — nog steeds
het debat met washington aangaan om
tot werkbare afspraken te komen. Alleen
als de Europese positie concreet wordt
versterkt kan een echte vuist worden ge­
maakt en als gelijkwaardige partner naar
de VS en andere landen worden opgetre­
den. Brussel moet de Amerikanen bewe­
gen tot respect voor de Europese regels;
als de VS voldoende waarborgen voor ge­
gevensbescherming in acht neemt, kan
de EU in haar nieuwe toestemmingspro­
cedure rekening houden met het belang
van Amerikaans toezicht bij verkrijging
van data.
Gezien de opstelling van de VS tot nu
toe is de kans op een spoedig akkoord
echter klein; geen goede zaak. De ver­
traagde invoering van de nieuwe wetge­
ving geeft de VS enkel meer ruimte om
haar lobby voor minder strenge privacy­
regels voor Amerikaanse ondernemin­
gen kracht bij te zetten.
Simone Peek en Nadia Jagusiak zijn
advocaten bij Clifford Chance.