20110414 Iir Waardeketen

Succesvol exploiteren
Amsterdam, 14 april 2011

Agenda
09.00 – 09.10 Opening & introductie deelnemers
09.10 – 10.30 De energiewaardeketen
10.30 – 10.50 Pauze
10.50 – 12.30 Adem Houten & Trianel
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 – 14.15 Kritische succes factoren
14.15 – 14.45 Michael Boddeke
14.45 – 15.05 Pauze
15.05 – 16.00 Risico’s
16.00 Afsluiting

Huisregels
• Telefoon hoeft niet uit, maar wel op stil
• Terugbellen kan in de pauzes
• Vragen kunnen tussendoor
• Niet door elkaar praten maar netjes op je
beurt wachten
• Lachen mag

De energiewaardeketen van een
LDE
Hoe zit die in elkaar?

Porter

Bedrijfsinfrastructuur (organisatie, management, financiën, etc.)
HRM (werving & selectie personeel, training, etc.) M
R&D (handhaven en uitbouwen kennis, productinnovatie) A
Inkoop (verwerven grondstoffen voor primaire activiteiten) R

Inkomende Uitgaande Marketing & G
Operatie Service E
logistiek logistiek verkoop

Energiebedrijf

Inkoop Vervoer en Vervoer en
Productie Levering
grondstoffen opslag opslag

Fysieke en financiële handel

Waardeketen

Welke energiewaardeketens zijn er allemaal?

Waardeketen elektriciteit
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Productie
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Transport
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Distributie
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Meten
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Levering
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Handel
Productie • Fysiek
• Financieel
• Spot
• Intraday
• Day Ahead

• Forward
Transport • Over the Counter (OTC)
• Via Clearing (bijv. Endex)

Distributie

Meten

Levering

Management

Structuring & Optimization Trading Strategic Sales

Commodities Strategic Sales
Pricing Desk Portfolio Optimization

Currencies Joint Ventures
Analysis Group Load Forecasting

Interest rates

Finance & Control
Mid Office

Commodities Currencies Interest Rates

Trading Spot & Forward Trading

Portfolio Optimization Balance Sheet Hedging Balance Sheet Hedging

Trade Support Operations

ST Load Forecasting Dispatch

Liquid Forward Curve
ST Asset Optimization
Development

Risk Management

Lokaal duurzaam energiebedrijf

Welke impact heeft de waardeketen van
elektriciteit op het lokale, duurzame
energiebedrijf?

Onbalans
Productie

Transport

ONBALANS
Distributie

Meten

Levering

Programma Verantwoordelijkheid

Waar gaat het om
Gelijktijdigheid
Goed voorspellen
Accuraat en tijdig meten
Tijdig bijsturen

Je productie afstemmen op het verbruik van je
klanten!

Uitbesteden
• Programma Verantwoordelijkheid (PV) kun je
uitbesteden:
– Aan een ander (echt) energiebedrijf
– Aan PV NED

• Zelf PV voeren is complex en duur

Keten gas
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Productie
Productie

Aardgas
(Slochteren)

Transport

Biogas

Distributie

Meten
Schaliegas

Levering

Marktmodel & Balanceringsregime
• In de kern: gas gaat richting elektriciteit
– Programma Verantwoordelijken in plaats van
shippers
– Portfolio Onbalans Signaal (POS) en Systeem
Balans Signaal (SBS)
– Biedladder (net als elektriciteit)


Welke impact heeft de waardeketen van gas op
het lokale, duurzame energiebedrijf?

Impact
• De impact van de gasketen is te vergelijken
met die van elektriciteit met betrekking tot
programma verantwoordelijkheid
• De gasprijs voor consumenten is echter ook
een belangrijke parameter voor de prijs van
warmte
• Om biogas (groen gas) te injecteren in het
Nederlandse gasnet, moet het eerst worden
opgewaardeerd

Keten warmte
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Transport & Distributie
Productie

Transport

Distributie

Meten

Levering

Handel
Afhankelijk van de bron:
Productie - Restwarmte
- WKK => Gas
- WKO => Elektriciteit
- Biocentrale => Hout
Mest

Afval
Transport Dierlijke vetten
Etc

Distributie

Meten

Levering


Welke impact heeft de waardeketen van warmte
op het lokale, duurzame energiebedrijf?

Monopolie
• Bij warmtenetten is sprake van een
monopoliepositie: klanten kunnen hun
leverancier niet zelf kiezen
• Exploitanten van warmtenetten zijn naast
leverancier ook vaak netbeheerder en
meetbedrijf
• Als monopolist ben je gebonden aan het Niet
Meer Dan Anders (NMDA) principe

Waardeketens in praktijk
Een paar voorbeelden

Energiebedrijf Waardeketen WKO

Elektriciteit WKO Warmte

Eindklant
Koude

Waardeketen WKO
• Warmte en koude op basis van elektriciteit =>
geen directe hedging mogelijkheid
• Risico’s in:
– Integratie ruimtelijke ordening (zeker bij bestaande
bouw)
– Fasering bouw
– Regeneratie van de bronnen
– Negatieve impact wanneer spark spread oploopt
(elektriciteit duurder, gas goedkoper)
• Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus
operationele marge (output minus input)

Waardeketen WKK

Gas WKK Warmte
Energiebedrijf

Eindklant
Elektriciteit

Waardeketen WKK
• Warmte obv gas => goede hedging
mogelijkheid
• Mogelijkheid om elektriciteit aan eindklant te
leveren
• Risico’s in:
– Ontwikkeling conversiefactor
– Ontwikkeling spark spread (verschil opbrengst
elektriciteit en kosten gas)

Waardeketen WKO / WKK combi
Gas WKK Warmte
Energiebedrijf

Elektriciteit

Eindklant
WKO Warmte

Koude

Waardeketen WKO / WKK combi
• Warmte obv gas => goede hedging
mogelijkheid
• Mogelijkheid om elektriciteit aan eindklant te
leveren
• Minder last van dalende spark spread
• Risico’s in:
– Ontwikkeling conversiefactor

Waardeketen Bio-WKK

Biomassa Bio-WKK Warmte
Leverancier

Eindklant
Elektriciteit

Waardeketen Bio-WKK
• Kan met lokale stromen worden gevoed:
– Snoeihout
– Mest
– Frituurvet
– Etc.
• Geen enkele relatie tussen brandstofprijs en prijs
warmte / elektriciteit
• Risico’s in:
– Beschikbaarheid brandstoffen
– Prijsontwikkeling brandstoffen
– Milieuvergunningen
• Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus operationele
marge (output minus input)

Waardeketen zonnepanelen

Energiebedrijf
Eindklant
Zonnepaneel Elektriciteit

Waardeketen zonnepanelen
• Zonnepaneel levert ‘achter de meter’ en
ontwijkt transport en energiebelasting
• Alleen kapitaallasten, beheer en onderhoud,
geen inkoop grondstoffen
• Risico’s in:
– Gedrag; minder verbruik kan leiden tot
teruglevering
– Bestemmingsplannen; hoogbouw nabij kan leiden
tot lager rendement

Optimalisatie

Technisch gezien kan er 1,9 MWp op de
Brabanthallen.
Het financieel optimum zit ondanks de
teruglevering van zo’n 300.000 kWh op
1.036 kWp.

Conclusies waardeketen

Wat zijn de conclusies die we kunnen trekken?

Conclusies waardeketen
 De waardeketen is vooral afhankelijk van de te
exploiteren techniek en het business model
E&G betreffen alleen productie of levering
Warmte en/of koude kan ook distributie en meten
betekenen
 Waardeketens met opslag mogelijkheid (gas,
warmte, koude) hebben meer
optimalisatiemogelijkheden
 De waardeketens zijn onderhevig aan
verandering, niet in de laatste plaats door
wetgeving

De kritische succes factoren
voor een LDE
Wat zijn de KSF?

DEVO
Gemeente, woningcorporatie en
projectontwikkelaar als aandeelhouders
UKP subsidie
Nieuwbouw, 1.250 woningen
WKO / WKK combi
Verschillende aannemers
Verschillende binnen installateurs
Uitvoerder is bouwbedrijf

DEVO
2 jaar bouwvertraging
Tussentijdse (voor oplevering woningen)
systeemwijziging
Wachttijd warm tapwater => Hyves
Gasprijs gedaald sinds opstellen business case
(aanname was stijgende gasprijs en dus
warmteprijs)
Ontwikkelaars schieten BAK voor
Gemeente staat garant voor financiering

DEVA
Woningcorporatie en projectontwikkelaar
UKP subsidie
250 woningen plus woonzorgcomplex
WKO / WKK combi
1 aannemer
1 binneninstallateur

DEVA
Geen bouwvertraging
Veengrond met kwellen
Gemeente ziet DEVA niet als NUTS
Woningstichting staat garant
Uitvoerder is installatiebedrijf

DDB Woerden
Gemeente 100% aandeelhouder
Ontwikkeling Spoorzone
Lange fasering (10 jaar horizon)
9 WKO installaties

DDB Woerden
Gestart midden in de crisis
Fasering enorm vertraagd
Discussie met 1e klant over de BAK
Wethouder eruit met
gemeenteraadsverkiezingen
Niet gedragen door ambtelijk apparaat
Gesneuveld

ADEM Houten
Gestart door 4 ondernemers
White label overeenkomst met Trianel
Sinds 1-1-2011 leverancier van duurzame
stroom en gas
Projecten met Eneco (biovergister) en met
Waterschap (windmolen) en met Oskomera
(zonnepanelen)
Volledige steun van de wethouder

ADEM Houten
4 ondernemers met een eigen bedrijf
2 van de 4 komen niet uit de energie
Lokale productie is groter dan (verwachte)
lokale afname
Geen subsidie
(Nog) geen financiering

DDB Dieze Oost
Gemeente Zwolle en twee woningcorporaties
2.000 woningen bestaande bouw
Sloop / nieuwbouw
Renovatie
Fasering 10 jaar
Pilotproject 375 woningen
Duurzaam / Woonlast / Rendabel

DDB Dieze Oost
Sociale woningcorporatie en commerciële
woningcorporatie
Geen BAK (bestaande bouw)
Van HTV naar LTV
Investeren in ruimtelijke ordening
Regenereren van bronnen
Rol gemeente

Conclusies KSF

Wat zijn de kritische succes factoren voor een
lokaal, duurzaam energiebedrijf?

Conclusies KSF
Commitment van stakeholders is cruciaal
Belang van bewoners
Woonlasten
Comfort
Rol van de gemeente kan doorslaggevend zijn
Verschillende scenario’s (worst case / bank
case / management case)
Risico paragraaf

Risico’s voor een lokaal
duurzaam energiebedrijf
Hoe beheers je de risico’s?

Risico’s

Wat zijn eigenlijk de risico’s voor een lokaal,
duurzaam energiebedrijf?

Energieprijzen
 Mate van risico is volledig afhankelijk van het business
model
 De mogelijkheid om dit risico af te dekken eveneens
 Lagere prijzen = lagere opbrengsten
 Hogere prijzen = hoger debiteurenrisico
 Met voldoende volume kun je ‘hedgen’ (risico
afdekken)
 Meer projecten / volume of samenwerken met andere
LDE’s
 Risico afkopen bij een ‘echt’ energiebedrijf of bij een
bank

Brandstofprijzen
Probeer de inkoop van brandstof altijd op
dezelfde wijze te laten prijzen als de verkoop
van je energie
Dus geen vaste verkoopprijs en een variabele
inkoopprijs of omgedraaid
Hou dezelfde ‘pricing’ periode aan
Bij voldoende volume kun je werken met
swaps (banken of energiebedrijven)
Zoek andere partijen om het risico af te
dekken

Leveringszekerheid
Duurzame productie kan mee of tegen vallen,
maar komt nooit overeen met de aannames
Controleer bestemmingsplannen
Contracteer bronnen (snoeihout, mest, etc.)
voor langere periode
Zet niet op 1 leverancier in
Probeer flexibel om te kunnen gaan met
aflossingen op de financiering

Vraaguitval
Probeer vraaguitval altijd met eigen
productiemiddelen op te vangen
Zorg voor flexibiliteit in je productiepark (op-
en afregelen)
Zonder (voldoende) productie toch leveren
(handel) betekent grotere risico’s, zowel bij
lagere als bij hogere vraag
Werk met een vastrecht (vraagonafhankelijk)
Probeer flexibel om te gaan met aflossingen
op de financiering

Vertraging

Nieuws 2009: herstel in 2011
Nieuws 2010: herstel in 2012
Nieuws 2011: herstel wordt gefrustreerd

Vertraging
Hanteer flexibele planning en flexibele inzet
van productie (cascade)
Probeer schade te verhalen (goede clausules)
Kijk naar alternatieve aanwending (zie DEVO)
van de opwek
Onderhandel een ‘grace period’ met de bank;
pas rente en aflossing betalen na oplevering

Klanten
Manage de verwachtingen
Houd klanten tevreden
Zorg voor duidelijke en tijdige communicatie
Wees bereikbaar
Werk met gekwalificeerde partijen met een
track record
Maak goede afspraken over comfort en
systeemeisen met de leverancier(s)

Conclusies risico’s

Wat zijn de conclusies over de risico’s?

Conclusies risico’s
Sommige risico’s kun je niet afdekken, maar je
kunt ze wel afwegen
Andere risico’s kun je soms heel eenvoudig en
heel goedkoop afdekken
Analyseer je waardeketen en breng de risico’s
goed in kaart
Maak een risico matrix: wat is de kans en wat
is de impact

Samenvatting
Wat hebben we geleerd?

Samenvatting
Iedere business case heeft zijn eigen
waardeketen
Bepaalde risico’s zijn generiek (en dus bekend)
maar iedere business case heeft zijn eigen,
specifieke risico’s
De meeste kritische succes factoren zijn
generiek maar sommige business cases
hebben hun eigen kritische succes factoren

Samenvatting
De energiemarkt is wellicht niet zo makkelijk
als men wel eens denkt
De meeste LDE’s zijn
samenwerkingsverbanden
Het uitgangspunt moet duurzaam rendabele
exploitatie zijn. Het DBFMO principe is
ingericht op efficiënte operatie van het
systeem (minimaal onderhoud en maximaal
technisch rendement), niet op financiële
optimalisatie van de exploitatie

DANK

Hartelijk dank voor uw tijd en aandacht!

Jan Willem Zwang
jwzwang@greenspread.nl
06 – 52 083 046

20110414 Iir Waardeketen

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Destaque (20)

20110414 Iir Waardeketen