1. (Her)ontwerpen eigen leeromgeving
Leren op de werkplek/Zelfstudie
ondersteund met Hubl Sessie 5
Ilya Zitter
Versie 17 februari 2014

2. Iteratief ontwerpen in deze module
Sessie
1
2
3
4
5
6
7
Vorm
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Face-to-face
Leren op de werkplek/
Zelfstudie ondersteund met
HUbl
Werken aan
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 1)
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 2)
Kennismaken met ontwerpproces + focus op analyse:
simulatie hele ontwerpproces; analyseren van een
goed voorbeeld, competentiegericht onderwijs in het
hbo, gelaagdheid van een leeromgeving
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 3)
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 4)
Focus ontwerp/ontwikkeling: uiteenrafelen van een
leeromgeving, concept ‘blended learning’
(Her)ontwerpen van de eigen leeromgeving (iteratie 5)
Peer-reviewen van de (her)ontwerpen (iteratie 6)
Focus evaluatie (kwaliteit leeromgeving):
praktijkgericht onderzoek inbouwen en formatief
evalueren in vorm van peer-reviewen met 2 kaders
(Her)ontwerp van de eigen leeromgeving afronden
(iteratie 7)

3. Aan de slag
Het ontwerpproces opstarten: aan het werk met iteratie 5

4. Wat kan ik doen voor iteratie 5?
Peer-review:
Bereid de peer-review van Sessie 6 voor
Eigen leeromgeving (volgende iteratie):
Ga verder met het (her)ontwerpen van je eigen
leeromgeving middels leren op de werkplek en
zelfstudie ondersteund met HUbl
Werk daarmee dus tegelijkertijd verder aan het
eindopdracht van deze module

5. Iteratie 5 van het ontwerpproces,
werken in richting van volgende eindresultaat:
Ontwerp leeromgeving, inclusief de keuzes voor het te
ontwikkelen papieren/digitale materiaal: ontwerp van
leeromgeving met een omvang van 5 ECTS (of een veelvoud
hiervan), in vorm van een ‘Blokboek’ of ‘Studentenhandleiding’ of
‘Modulewijzer’, ofwel: het onderwijsmateriaal zoals dat voor
studenten wordt gemaakt bij de betreffende opleiding  ca. 50%
Flankerende rapportage bij het ontwerp  ca. 50%:
Analyse: rapportage uitgevoerde analyse
Onderbouwing van ontwerp/ontwikkeling
Evaluatie: rapportage uitgevoerde formatieve evaluaties
Ontwerpproces: logboek van uitgevoerde ontwerpactiviteiten

6. Voorbereiden volgende
sessie:
Plaats een versie op HUbl
Reageer op versies van collega-docenten
Neem al het materiaal mee dat je hebt
verzameld (papier en/of digitaal)
Neem de meest recente versie mee van je
ontwerp en je flankerende rapportage (papier
en/of digitaal)
Zoek relevante literatuur op van de
literatuurlijst en bestudeer deze.

7. Bereid de peerreview voor
Bereid je voor op het peer-reviewen van de
(her)ontwerpen van leeromgevingen van de andere
docenten en op laten peer-reviewen van je eigen
leeromgeving

8. Bereid peer-review voor
Lees hoofdstuk 3 Kwaliteit van het leerplan (Thijs &
Van den Akker, 2009) (en de aangrenzende
hoofdstukken ter herhaling)
Verzamel evaluatiegegevens van je eigen opleiding:
studentevaluaties, rapportage opleidingscommissie,
rapport interne audit, rapport audit NVAO e.d.
Evalueer ook je eigen leeromgeving: gebruik hiervoor
de kwaliteitscriteria (Thijs & Van den Akker, 2009) –
dit is een formatieve evaluatie in de vorm van
‘screening’
Maak een korte presentatie van je eigen (her)ontwerp
leeromgeving/eindproduct tot nog toe, inclusief je
eigen formatieve evaluatie: maximaal 5 minuten

9. Korte presentatie eigen
leeromgeving
Kort het strategische niveau: visie op leren,
welk onderwijs concept/model, (welk deel) van
het competentieprofiel, (welk deel) van het
beroepsproces e.d.
Tactisch niveau: kort ontwerp/ontwikkelde
leeromgeving karakteriseren  uiteenrafelen
in vier kwadranten
Kort de resultaten van formatieve evaluatie die
je hebt uitgevoerd

10. Metafoor voor maken presentatie
Het gaat over een
leeromgeving (5 ECTS of veelvoud):
die is te beschouwen als één taartpunt
uit de hele curriculum-taart.

11. Eindopdracht
Het hele beroepsproces en –product van Onderwijs
Ontwerpen is nu (bijna) compleet

12. Eindopdracht
Maak de volgende versie van tweeledige eindresultaat:
Ontwerp leeromgeving, inclusief de keuzes voor het te
ontwikkelen papieren/digitale materiaal: ontwerp van
leeromgeving met een omvang van 5 ECTS (of een veelvoud
hiervan), in vorm van een ‘Blokboek’ of ‘Studentenhandleiding’ of
‘Modulewijzer’, ofwel: het onderwijsmateriaal zoals dat voor
studenten wordt gemaakt bij de betreffende opleiding  ca. 50%
Flankerende rapportage bij het ontwerp  ca. 50%:
Analyse: rapportage uitgevoerde analyse
Onderbouwing van ontwerp/ontwikkeling
Evaluatie: rapportage uitgevoerde formatieve evaluaties
Ontwerpproces: logboek van uitgevoerde ontwerpactiviteiten

13. Ontwerp/ontwikkelde leeromgeving
moet voldoen aan kwaliteitscriteria
Generieke kwaliteitscriteria
Wettelijke criteria
HU-specifiek
Opleidingsspecifiek

14. Analyse compleet?
Probleemanalyse/Contextanalyse/Behoefteanalyse/
Analyse kennisbasis. Bijvoorbeeld volgende bronnen:
Onderwijsbeleid: landelijk, HU, opleiding
Beroepsprofiel: landelijk, opleiding
Body of Knowledge (BoK’s): landelijk, opleiding
Beroepenveld: beroepenveldcommissie; interviews
Doelgroep/Student: beschrijven, studentevaluaties, interviews
Curriculumontwerpen, Casco, formats, collega’s
Ervaringskennis: ‘Best practices’, collega’s
Accreditatieproces: interne audit-rapport; externe NVAO-rapport
Toekomst: toekomstvisie, scenario’s, trendrapporten

15. Onderbouwing
ontwerp/ontwikkeling compleet?
Ontwerpeisen vanuit analyse
Vergelijking tussen oude en nieuwe ontwerp
Hoofdmoot wordt gevormd door: onderwijskundige
c.q. theoretische onderbouwing met literatuur
literatuurlijst of eigen literatuur (met vergelijkbaar
niveau), in elk geval aandacht voor:
Competentiegericht onderwijs (in brede zin)
Strategisch: leerprocessen, onderwijsvisie,
onderwijsmodel, onderwijsconcept
Tactisch: didactisch model/didactisch concept
Operationeel: toelichten gemaakte keuzes voor de
leer/werkvormen

16. Evaluatie compleet?
Beschrijving van uitgevoerde vormen van
formatieve evaluatie
Toelichting gehanteerde kwaliteitscriteria
Gestructureerde en overzichtelijke resultaten
Kritische blik op ontwerp: identificeren van de
sterke en de zwakke kanten/compromissen
Ideeën en plannen voor doorontwikkeling van
de leeromgeving

17. Ontwerpproces: logboek
compleet?
Overzicht van uitgevoerde ontwerpactiviteiten
Breng hier structuur in aan, bijvoorbeeld m.b.v. STAR, beschrijf
helder en scherp:
Situatie: o.a. aanleiding, wat gebeurde er, wie waren erbij)
Taak waar je mee bezig was: m.n. Wat wilde je bereiken?
Wat vond je dat er moest gebeuren?
Acties die je hebt ondernomen: o.a. hoe pakte je het aan
Resultaat ervan: m.n. wat kwam eruit, hoe liep het af.
Reflecteer hierop: m.n. Was je tevreden met de resultaten?
Wat is de essentie van wat je geleerd hebt? Wat zou je de
volgende keer eventueel anders doen?
Het gaat hierbij om inhoudelijke en feitelijke informatie (niet om
een diepgravend reflecteren op je gevoelens)

18. Eigen leeromgeving
Nu volgen aantal sheets met handreikingen voor het
verder werken aan (her)ontwerpen eigen leeromgeving

19. Herhaal en duik er weer in
Sla de studiehandleiding er nog eens op na
Bekijk de startpresentatie van module nog keer
(eerste pagina van HUbl)
Bestudeer de kennisintermezzo’s van de eerdere
sessies nogmaals: welke kennis en inzichten kan ik
toepassen op mijn eigen (her)ontwerp?
Pak de literatuurlijst erbij en selecteer passende
literatuur die inspirerend of onderbouwend is

20. Blijf zoeken naar grenzen
Hoeveel ontwerpruimte is er?
Wat moet zodat de leeromgeving in het curriculum past? Maak een
analyse van alles waarmee de buitengrenzen worden bepaald
Wat mag er? Maak een analyse van hetgeen binnen die grenzen
mogelijk is: benut alle professionele ruimte die er is!
Om welk beroepsprofiel gaat het? Om welk opleidingsprofiel? Om welk
deel hiervan voor deze leeromgeving?
Welke beroepsproducten horen bij deze module? Maak een analyse en
een keuze.
Hoe zit het afnemende beroepenveld in elkaar? Maak hier een analyse
van.
Om wat voor studenten gaat het? Maak een analyse van je
studentenpopulatie.
Welk onderwijsconcept en welk onderwijs model wordt gehanteerd bij
jouw opleiding?
Waar hangt deze module in curriculum? Wat gaat er vooraf? Wat komt
erna? Maak hier analyse van.

21. Blijf in interactie gaan met omgeving
Kom je er alleen niet uit?
Probeer relevant materiaal te vinden en analyseer dat materiaal:
beleidsrapportages, curriculumontwerpen, evaluaties,
onderwijsmateriaal van collega’s, landelijke beroepsprofiel,
opleidingsprofiel, Dublin Descriptoren, NVAO-kaders etc. etc.
Gebruik Google of GoogleScholar om passende kennis,
inzichten en good practices te vinden
Stel vragen aan collega-docenten en coördinatoren/managers
Zijn er experts in de buurt? Onderwijskundige experts?
Vakinhoudelijke experts? Praktijkdeskundigen?
Is er een beroepenveldcommissie?
Is er een curriculumcommissie?
Is er een (gemeenschappelijke) opleidingscommissie?
Leg tussen-ontwerpen voor aan je collega’s EN via HUbl aan de
andere docenten van de module

22. Blijf onderbouwen vanuit
theorie en praktijk
Kun je in theorie onderbouwing vinden?
Zijn er intern evaluaties uitgevoerd waarmee
je inzicht krijgt in wat (niet) werkt?
Zijn er ‘good practices’ beschikbaar?
Heb je al gepraat met (oud)studenten?
Heb je contact gelegd met beroepenveld?
Is er een lectoraat in de buurt die meer weet?
Is er een collega bezig met een master?
Is er een collega bezig met een promotie?

23. Maak ontwerpproces transparant
Houd je logboek bij en breng hier structuur in aan, bijvoorbeeld
m.b.v. STAR, beschrijf in logboek helder en scherp:
Situatie: o.a. aanleiding, wat gebeurde er, wie waren erbij)
Taak waar je mee bezig was: m.n. Wat wilde je bereiken? Wat
vond je dat er moest gebeuren?
Acties die je hebt ondernomen: o.a. hoe pakte je het aan
Resultaat ervan: m.n. wat kwam eruit, hoe liep het af.
Reflecteer hierop: m.n. Was je tevreden met de resultaten? Wat is
de essentie van wat je geleerd hebt? Wat zou je de volgende keer
eventueel anders doen?
Het gaat hierbij om inhoudelijke en feitelijke informatie. Niet om een
diepgravend reflecteren op je gevoelens….

24. Succes!
Tot ziens op HUbl en bij de derde en laatste face-to-face
bijeenkomst (sessie 6)