Opleiding: HBO – opleiding Integrale Veiligheid
Onderwerp: Scenarioplanning i.h.k.v. rampen en crisisbeheersing
Periode & omvang: Jaar 3 / Blok 3 (1 ECTS) en Blok 4 (1ECTS)
Doel
‘Hands on ervaring’ opdoen met het ontwikkelen van diverse what-if scenario’s in het kader van rampen en crisisbeheersing.
Inhoud
Blok 1: stap voor stap what-if scenario's ontwikkelen o.b.v. een eigen ingebrachte praktijkcasus (1 ECTS);
Blok 2: scenario's verbeelden, integraal veiligheidsbeleid en een strategic early warning system ontwikkelen (1 ECTS);
HBSP - HBO module Rampen en Crisisbeheersing - College 1 - Integrale Veiligheid
1. Integrale veiligheid
Rampen en crisisbeheersing
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY‐NC‐ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by‐nc‐nd/3.0/
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar
Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Open Educational Resource Nederlandse editie – versie 1.0 Onderdeel van Handboek Scenarioplanning – druk 1
3. Today’s Storyboard
Toekomstige
Scenario’s Scenario-
gebeurtenis-
sen
planning
Proces Afronding
Vragen? Gelijk stellen!
4. Gebeurtenissen
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Tijd Context Verandering Onzekerheid
dichtbij belangrijk weinig zeker
– – – –
ver weg niet belangrijk veel onzeker
vaak vast gegeven context is vast trend=weinig pre‐determined=zeker
gegeven discontinuïteit=veel controversie=onzeker
geleidelijke/abrupte relatie met
discontinuïteit informatie‐
betrouwbaarheid
Early warning signal
Wildcard
6. BuZZ‐sessie
2 min:
Denk in tweetallen na over trends die
nu spelen i.r.t. veiligheid.
7. Verandering ‐ discontinuïteiten
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Discontinuïteit
‘Een, mogelijk onverwachte, tijdelijke of permanente, breuk in een dominante conditie/trend in een
systeem.
Geleidelijk Abrupt (Wildcard)
Een discontinuïteit waarbij de verschuiving Een discontinuïteit die zeer plotseling
van een paradigma naar een ander optreedt. Dit gebeurt zo snel dat het
paradigma geleidelijk verloopt. systeem niet meer kan stabiliseren.
Platte wereld‐> Ronde wereld
Vulkaanuitbarsting IJsland ‐ 2010
9. Zekerheid ‐ pre‐determined elements
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Pre‐determined elements (onoverkomelijke zaken)
Gebeurtenissen, als uitwerking van trends en discontinuïteiten, die onvermijdelijk zijn. Wanneer
de gebeurtenissen plaats vinden en welke consequentie ze met zich meebrengen blijft onzeker.
Regenval Verontreiniging Virussen
10. Je eigen wereldbeeld
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Global Warming?
Trend / discontinuïteit (geleidelijk/abrupt)?
Klimaatverandering?
Controversie / pre‐determined /
ergens tussen zeker en onzeker in?
Aanslag 9/11?
Trend/discontinuïteit?
Controversie/pre‐determined/tussen zeker en onzeker in?
Effect van je eigen perceptie
14. Praktisch: wat als… er te veel water is?
Twee miljoen Nigerianen vluchten voor water Doden door overstroming in België
25 september 2010 14 november 2010
Watersnood Pakistan grotere ramp dan tsunami'
13,8 miljoen mensen op de vlucht
9 augustus 2010
200.000 Australiërs op de vlucht
voor water
31 december 2010
Tienduizenden Chinezen vluchten voor water
21 augustus 2010
Kwart Thailand is overstroomd
20 oktober 2010
Duizend vermisten na overstromingen Brazilië
22 juni 2010
Overstromingen Polen bedreigen
hoofdstad
20 mei 2010
Bron: www.destentor.nl
http://www.youtube.com/watch?v=skFrR3g4BRQ
http://www.youtube.com/watch?v=O8qmaAMK4cM
Bron: AFP
15. Praktisch: wat als … terrorisme dichtbij echt wordt?
Al‐Qaeda plande aanslag in Noorwegen Terreurverdachten planden massa‐aanslag
12 juli 2010 NAVO
4 december 2010
Zweden en Denemarken 'verijdelen Steeds grotere dreiging aanslag Frankrijk
22 september 2010
aanslag'
29 december 2010
Doden door aanslag op Egyptische kerk
1 januari 2011
Taliban dreigen met aanslag in Nederland
18 oktober 2010
Veel doden door aanslag op trein in India
28 mei 2010
Bron: AFP
17. Praktisch: … andere “verrassingen”
Mega brand Moerdijk Aanslag op rijtoer koningin
5 januari 2011 30 april 2009
Meer doden Mexicaanse griep verwacht
Mogelijk twintig doden door 4 januari 2011
explosie Luik
28 januari 2010
Zouden ‘what‐if’ scenario’s geholpen kunnen hebben?
Hoe bij de brand in Moerdijk?
Bron: AFP
18. BuZZ‐sessie
2 min:
Wat zijn mogelijke what‐if scenario’s bij
de voetbalwedstrijd PSV‐NAC 22 feb a.s.
19. Proces
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Scenariotraject Scenario’s Scenario’s Scenariotraject
voorbereiden ontwikkelen toepassen borgen
Toekomstanalyse uitvoeren Strategische awareness Herijking
Scenarioraamwerk Strategische evaluatie Toekomstbewustzijn
Businesscase
Ontwikkelen scenario’s Strategische ontwikkeling S‐EWS
Organisatie en draagvlak
Plan van aanpak
Bij what‐if scenario’s
ontwikkelen we geen
Vanmiddag gegeven
raamwerk.
praktijkcase
20. Proces: essenties van voorbereiding
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Wat is de scenariovraag?
Wie zijn de stakeholders?
Wat zijn de keyfactors? (bv vervoer, vluchtwegen, etc…)
Wat is de scenariotoepassing?
Wat is de tijdshorizon?
Wat is de informatiescoop?
Wat is het scenariokarakter?
Dit is bij IV voornamelijk wildcard denken!
Trends als rode draad bij alle scenario’s
21. Proces: ontwikkelen scenario’s what‐if
| Toekomst | Scenario’s | Scenarioplanning | Proces | Afronding |
Vormen van een macro‐analyse
• PEST/STEP Politiek, Economisch, Sociaal en Technologisch
• STEPJE Sociaal, Technologisch, Economisch, Politiek, Juridisch en Milieu (Environment)
• STEEP Sociaal, Technologisch, Milieu, Economisch en Politiek
• STEEPLED Sociaal, Technologisch, Economisch, Milieu, Politiek, Wettelijk (Legal), Onderwijs
(Education) en Demografisch
Meso‐analyse:
• Wat zijn gebeurtenissen gericht op de bedrijfstak: festivals;
• Toeleveranciers (catering);
• Vervoer (trein, bussen etc.);
• In en uitstroom van mensen;
• Etc.
23. hoog Selecteren
Abrupte disc = what‐if
D Trends = rode draad
‘kan leiden tot veiligheidsissue’
K
E J
mate van relevantie :
G
I
H
A F
C
B
niet
zeker onzeker
mate van (on)zekerheid
27. Instituut voor Toekomstontwikkeling
Bezoek ons op www.ivto.org
Dit werk wordt, met uitzondering van het fotomateriaal, uitgegeven onder creative commons licentie: BY‐NC‐ND
Voor licentie voorwaarden zie http://creativecommons.org/licenses/by‐nc‐nd/3.0/
De rechten van de foto’s in dit werk zijn gereserveerd aan de rechtmatige eigenaar