Master class eerste lijns bestuurders, november 2012

1. Ehealth …
De heilige graal van meer gezondheid, betere
gezondheidszorg én minder kosten
Verbeter de
gezondheid van de
populatie
Verbeter de
‘zorg-experience’
(incl. kwaliteit, Verlaag de kosten
Hans ter Brake toegankelijkheid van zorgverlening
Oktober 2012
en veiligheid) per hoofd van de
populatie

2. Programma …
• Waarom Ehealth – maatschappelijk issue, sense of urgency
• Hoe – triple aim!
• Wat is dan allemaal zinnig?

3. Te beantwoorden vragen …
1. Hoe draagt ehealth bij aan een ‘gezonde eerste lijn’:
a) Selfservice
b) Zelfmanagement
c) Co-creatie
2. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan om met E-Health:
a) Echte substitutie te creëren, waardoor ‘minder stenen, minder personeel
en minder middelen’ nodig zijn’?
b) Groei of wijziging van zorgvraag te kunnen opvangen zonder extra
uitbreiding in … ?
c) Randvoorwaarden in ehealth-projecten …
3. Hoe genereer je voldoende 'verkeer', voldoende gebruikers, van je ehealth
oplossingen …
a) En wat is voldoende en realistisch … 20% 40% of 80%?

4. De uitdaging …
Toenemende vraag
Toenemende vraag
 Zorg
 Dubbele vergrijzing Vraag
 Consumentisme
 Nieuwe ziekten
naar zorg
 Betere behandelingen van
bestaande ziekten
Hoe kloof
overbrug-
gen?
Afnemend aanbod
 Afnemend aantal werkkrachten Aanbod
 Stabiele professionele capaciteit van zorg
 Controle van de kosten
Jaar
2000 2010 2020 2030 2040

5. Voorbeeld: demografie ouderen
Percentage van de totale bevolking
Bron: Nimwegen en Beets, 2000

6. Krachtenveld …
Zorgvraag / Kosten Verlagend
~ Zorgvraag / Kosten Verhogend
Maatschappelijke Medische en Demografische trends –
en Economische urgentie Technische ontwikkelingen Dubbele vergrijzing
Wild
Card ?
Regulering en Financiering Maatschappelijke trends –
Zorgverbeteringspotentieel Welvaart en Verwachting
• Stijgende kosten/premie
• Grote variatie in aanpak/resultaten van zorg
• Patiëntveiligheid
• Solidariteit verder onder druk
5
Bron: Benthust&Co, bewerkt

7. Beter en Slimmer organiseren …
Zorgvraag / Kosten Verlagend
~ Zorgvraag / Kosten Verhogend
Maatschappelijke Medische en Demografische trends –
en Economische urgentie Technische ontwikkelingen Dubbele vergrijzing
Wild
Card ?
• Kwaliteit omhoog, kosten omlaag
Regulering en financiering Maatschappelijke Trends –
Zorgverbeteringspotentieel • Trends
Patiënt centraal Welvaart en Verwachting
• Patiënt-participatie
• Multidisciplinair
• Specialisatie
• Samenwerking
• Reallocatie Ketenzorg / Netwerkzorg
• Health Knowledge Management
• Virtualisatie en Substitutie
• Verspilling eruit halen 6
Bron: Benthust&Co, bewerkt

8. Doorlopend nieuwe ‘regelingen’ van buiten af …
Zorgvraag / Kosten Verlagend
~ Zorgvraag / Kosten Verhogend
Maatschappelijke Medische en Demografische trends –
en Economische urgentie Technische ontwikkelingen Dubbele vergrijzing
Wild
Card ?
Regulering en Financiering Maatschappelijke trends –
Zorgverbeteringspotentieel Welvaart en Verwachting
• Marktwerking • Pakketverkleining
• Meer eigen betaling • Zorgonthouding en ontmoediging
• Ketenbeloning • Generieke korting
• Outcome Based Beloning • Prijs/Beloning-reductie
• Performance Management • Aanpassing Financiering
7
Bron: Benthust&Co, bewerkt

9. ‘Zonder visie, regeert de boekhouder …’
Zorgvraag / Kosten Verlagend
•
~
Snel / Korte termijn
Zorgvraag / Kosten Verhogend
• Afdwingbaar en meetbaar
Medische en
Technische Ontwikkelingen
Maatschappelijke • Demografische Trends –
Ten koste van individuele zorgaanbieders
en Economische urgentie Dubbele Vergrijzing
• Ten koste van burger
Wild
Card ?
Regulering en Financiering Maatschappelijke trends –
Zorgverbeterings-potentieel Welvaart en verwachting
• Brede betrokkenheid over Netwerk/Keten heen nodig
• Vaak herdefiniëring van rol zorgorganisaties
• Vaak nog slechts Indirect Meetbaar en Opvolgbaar
• Grote inspanning
• Investeringskarakter
• Vaak geen eenduidig aanspreekpunt (“factuuradres”)
8
Bron: Benthust&Co, bewerkt

10. Er staat echter veel op het spel …
Het uitblijven van daadwerkelijke ZorgOptimalisatie (i.p.v.
ZorgKostenBeheersing) leidt tot:
Reductie Zorgbeloning
Zorg-onthouding
“Zorgkostenbeheersing is het onvermijdelijke Plan B als echte
Optimalisatie niet lukt”
9
Bron: Benthust&Co, bewerkt

11. Samenvattend (1): Waarom?
• Zorgkosten zullen de meeste aandacht opeisen in de discussies rond
het zorgsysteem de komende 10 jaar.
• Dit houdt het risico in dat de aandacht relatief meer naar korte termijn
zorgkostenbeheersing zal uitgaan ten nadeel van zorg-levering-
optimalisatie, zeker indien kosten sneller stijgen dan het BNP.
• De zorgsector en zorgICT zullen zoveel mogelijk samen moeten
werken aan het nastreven van betere gezondheid en gezondheidszorg
en verlaging van kosten … in het zorgnetwerk van de patiënt.
• Deze zorginnovatie niet meer vrijblijvend maken! Taakstellend, met
consequenties. Met rol voor patiënten, zorgverleners, zorgverzekeraars
… en zorgICT.
10
Bron: Benthust&Co, bewerkt

12. Zorginnovatie door de eeuwen heen …
Periode Aanleiding Ideaal Focus Innovatie
Verheffing van Hygiëne
19e eeuw Sterfte Volksgezondheid
het volk Statistiek
Medische
20e eeuw Ziekte Vooruitgang Zorgverlener
technologie
eHealth
mHealth
21e eeuw Gezondheid Empowerment Patiënt Preventie
Predictie
Persoonlijk
‘De uitdaging is niet meer het bedenken, maar het
implementeren en opschalen van innovaties …’ Bron: VitaValley, bewerkt

14. Tien (andere) innovatieoverwegingen …
1. Van ZZ naar GG
2. Cure, care en welzijn dichter bij elkaar … rond chronische patiënten
3. Relatie leggen met centra voor jeugd en gezin …
4. Taakherschikking met o.a. wijkverpleegkundigen …
5. Bedrijfsarts erbij …
6. Regelluwe instroom in AWBZ en WMO
7. Acute zorg overdag een plaats geven
8. Preventie bekostigen uit minder verwijzingen
9. Ehealth … Online afspraak maken met huisartsen
10. Ehealth … Digitaal berichtenverkeer verbeteren tussen alle
professionals (netwerk/keten) en met patiënt (PGD)
(vrij naar prof. Guus Schrijvers)

15. Triple aim … Verbeter de
gezondheid van de
populatie
Verbeter de
‘zorg-experience’
(incl. kwaliteit, Verlaag de kosten
toegankelijkheid van zorgverlening
en veiligheid) per hoofd van de
populatie
Ambitie/Actie:
Beoordelingskader innovaties: 1. Voorop lopen
• Goed voor gezondheid van patiënten? 2. Welwillend meedoen
• Goed voor jezelf? 3. Wat moet dat moet
• Goed voor je organisatie (werkdruk) ? 4. Afremmen
• Goed voor je inkomen? 5. Façade beleid
(vrij naar prof. Guus Schrijvers) 6. Weglopen

16. Samenvattend 2: Hoe = Triple aim (NL) …
1. Regionale aanpak van patiënten (klanten), zorgverleners, gemeenten
en zorgverzekeraars
2. Eerst lange termijn (waarom) en de weg waarlangs bepalen (wat, hoe)
3. Motivatie van professionals is startpunt
4. Coalities op basis van ideeën
5. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg
• 50% voor regio/zorg en 50% terug naar zorgverzekeraar / gemeente
6. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur
7. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten
8. Daarna doorrekenen en uitwerken
9. Innoveren en opschalen tegelijk
(vrij naar prof. Guus Schrijvers)
Golden Circle (Simon Sinek, 2009)

18. Internet en gezondheid …
• 90% van de Nederlanders die zijn huisarts bezoekt googelt voor een doktersconsult. In 2003
was dit nog maar 35% (2011)
• 80% van de internetgebruikers gebruikt internet voor het vinden van gezondheidsinformatie
• 80% wil via internet onderzoeksuitslagen inzien (chronisch zieke internetgebruikers 89%), (RVZ
2009)
• 75% van de Nederlanders wil online contact met zorgverlener (RVZ 2009)
• 66% van de huisartsen overweegt eConsult in de komende jaren
• 58% van de huisartsen is betrokken bij teledermatologie (AD 2010)
• 34% heeft ervaringen van anderen over gezondheidsissues gelezen op websites, fora of blogs
• 25% keek een video over een gezondheidsthema
• 25% gebruikt internet voor het bijhouden van gezondheidsdata (bloeddruk, gewicht,
menstruatie, stemmingen) of het doen van testen
• 24% gebruikte internet voor het lezen van reviews over medicijnen of medische behandeling
• 18% ging op internet op zoek naar iemand met vergelijkbare gezondheidsproblemen
• 15% raadpleegde online rankings of reviews over artsen, andere zorgprofessionals of
zorgorganisaties
Echter, willen is geen doen!
(PEW Internet, mei 2011 e.a.)

19. NIA ehealth 2012 …

20. 2010 …

21. Flevoziekenhuis (vanaf 2004)

22. Patiënte aan het woord (webspreekuur, 2008) …
‘Op de poli is elk consult een uitwedstrijd voor de patiënt …’

24. 2012 Apeldoornse HAP …

25. 2020 …

26. Veel initiatieven … de patiënt raakt de weg kwijt …
25

27. Regio Rijnmond …

28. PAZIO …

29. De ene patiënt is de andere niet …
• Minder zelfredzame zorgcliënten (50%)
Volgzaam, consumptiegericht, gemakgericht, weinig tevreden met
eigen gezondheid, wil eenvoudige informatie, hoge zorgvraag, lokaal
georiënteerd, voorkeur voor zorgvoorziening in de buurt.
• Pragmatische zorgcliënten (40%)
Resultaatgericht, kwaliteit van zorgaanbod staat voorop; gericht op
nieuwe medische technologie, actief op zoek naar informatie, weinig
moeite met toenemende keuzemogelijkheden, kiest als het nodig is
voor behandeling elders (in het buitenland)
• Maatschappijkritische zorgcliënten (10%)
Gezonde levensstijl, tevreden over eigen gezondheid, minder
technische en materieel ingesteld, kritische en mondig, zoeken
betrouwbare en verdiepende informatie, willen keuzevrijheid en
inspraak bij keuze van zorginstelling en behandelaar
Bron: VWS, Wat werkt bij wie

30. Ziek zijn en informatie zoeken …
Bron: RVZ

31. Klassieke patiënt Cliënt
Patiënt die regie volledig bij Patiënt consulteert de zorgverlener
zorgverlener legt: en overlegt. Patiënt als meedenker:
• Volgt instructie • Informatie verstrekken
• Vertrouwt volledig op • In onderling overleg zorgtraject
behandelaar vaststellen
• Behoefte aan informatie op maat • Alternatieven bespreken en
• Één aanspreekpunt, belangrijke doorvragen
rol huisarts
Patiënt
rollen
Regisseur Co-producent
Patiënt als meebeslisser: Patiënt als meedoener. De
• Eigen initiatief, actieve ervaringsdeskundige, vooral bij
informatieverzamelaar chronische ziekten.
• Eigen keuzes • Inhoudelijke verbetering van zorg
• Gebruik van ehealth • Waarden registreren,
zelfmonitoring ziekteproces
• Zelf acteren op signalen,
zelfmanagement
Bron: CWZ, portaalstrategie

32. En, regelt de patiënt het zelf (?) …

33. De dokter heeft ook een uitdaging …
Twee orthopeden besluiten om standaard poliklinische controles na een
heupvervanging te vervangen door patiënten via het internet een vragenlijst
over het functioneren van de heup beantwoorden.
Slimme software selecteert op basis van de gegeven antwoorden welke
patiënten alsnog een uitnodiging krijgen om op de poli te komen. De proef
die met de nieuwe werkwijze wordt uitgevoerd, is zeer succesvol.
Echter, de orthopeden krijgen een vergoeding voor een face-to-face consult,
maar niet voor het monitoren van patiënten via Internet. Hun inkomsten zijn
dus afgenomen en hun kosten toegenomen …
De proef wordt niet voortgezet …
‘Een dienstverlener investeert tijd van zich zelf,
32
in de experience economie krijgt hij tijd van zijn gast …‘

34. ‘Een app op recept …’ Uit de app-otheek van?

35. Stand van zaken 2012 …
‘Houd moed … ik kom nog uit het tijdperk van de stemmachines …‘

36. Ehealth als methode om te innoveren …
Thuiszorg/Care
1elijn … in het zorgnetwerk van de patiënt
Huisarts.
Patiënt
Zelfservice Zelfmanagement Co-productie
Informatie (leren) Download brochure Patiëntspecifieke info. Patiëntervaringen
Logistiek Afspraken maken
Herhaalafspraak Afspraakfrequentie
Route naar spreekkamer
Service Better in / Better out
Maaltijden regelen
(voeding)
Zorgverlening Telemonitoring HF Webspreekuur
Anamnese vooraf
‘app op recept’ Ervaringsdeskundigen
Zorgverz./polis Selecteren mogelijkheden
Preventie App’s voor gewicht etc. Dagboeken Inentingen
Doblin, 10 types of innovation
Finance Process. Offering Delivery
Business Networking Enabling Core Product Product Service Channel Brand Customer
model process process performance system experience

37. Samenvattend 3: Wat …
• Wegnemen belemmeringen:
• Financieel, regelingen
• Ehealth = health
• Geïntegreerde (e)health:
• Vanuit experience en zorgnetwerk
van patiënt – doelgroepen
• Empowerment (van anderen)
• Substitutie – ‘van je af organiseren’
• Organisatie/Regionaal – opschaalbaar, integreerbaar
• Investeren vanuit samenwerkende zorgverleners
• Bewezen oplossingen inzetten – ‘no more pilots’
• Traffic genereren
• Businesscase … waarmaken
‘De geschiedenis van de economische vooruitgang
36
bestaat uit het vragen van geld voor iets dat ooit gratis was … ’

38. Anders en Beter organiseren ...
37

39. Dank voor uw aandacht!
Hans ter Brake
0629525292
htbrake@vitalinnovators.nl
http://Hansterbrake.wordpress.com
@hansterbrake