metrum

1. • Metrum heeft te maken met accenten
• Wijze van noteren:
• v = kort / onbeklemtoond
• - = lang / beklemtoond

2. Bepalen metrum
1. spreek een woord uit en hóór de
klemtoon
• lees de zin en zie welk woord van belang
is  meestal klemtoon
• verder: tweeklank is vaak lang
• lidwoorden / ‘kleine’ woordjes als ‘te’
‘om’ ‘met’ onbeklemtoond
• NB: leestekens / accenten van de dichter
• het Nederlands is een jambische taal!

3. Metrum soorten
• JAMBE
(ezelsbruggetje
een jambe betekent ‘been’, maar het woord zet je
op het verkeerde been:
het woord klinkt als JAM-be,
je scandeert jam-BE)
• Noteren:
v - = jambe

4. Jambe
v - / v - / v - / v -
• het was mijn droom in ‘s werelds kring
v - / v - / v -
• volkomen zorgeloos
v - / v - / v - / v -
• een schelp te zijn, een suizend vuur
v - / v - / v -
• een rank, een wilde roos

5. Metrum soorten
• ANAPEST
• Noteren:
vv - = anapest

6. Anapest
v v - / v v -
• In het diepst van het woud
v v - / v v -
• ‘t was al herfst en heel koud
v v - / v v - / v v - / v
• Liep een heer op zijn eentje te dwalen
v v - / v v -
• Ach, zijn oog zag zo dof
v v - / v v -
• En zijn schoen zat zo slof
v v - / v v - / v v - / v
• En hij tandknerste als was-ie aan ‘t malen

7. Metrum soorten
• TROCHEE (omgekeerde jambe)
• Noteren:
- v

8. Trochee
- v / - v / - v / - v
• stil, wees stil, op zilv’ren voeten
- v / - v / - v / -
• komt de stilte door de nacht
- v / - v / - v / - v
• stilte die der goden groeten
- v / - v / - v / -
• overbrengt naar lager wacht.

9. Metrum soorten
• DACTYLUS
(ezelsbruggetje:
kijk naar je wijsvinger: eerst een lang kootje, dan
twee keer een kort kootje.
Dactylus is het Griekse woord voor vinger)
• Noteren:
- vv

10. Dactylus
- v v / - v v / - v v / -
• Graauw is uw hemel en stormig uw strand
- v v / - v v / - v v / - v
• Naakt zijn uw duinen en effen uw velden,
- v v / - v v/ - v v / -
• U schiep natuur met een stiefmoeders hand,-
- v v / - v v / - v v / -
• Toch heb ik innig u lief, o mijn Land!

11. Metrum soorten
• Amfibrachus
(Ezelsbruggetje:
amfi-brachus is het griekse woord voor
om-armen, twee korte lettergrepen
omarmen één lange)
• Noteren:
v – v

12. Amfibrachus
v - v / v - v / v - v / v - v
• De eenzaamheid drijft je naar bibliotheken
v - v / v - v / v - v / v -
• Waar tal van vertroostende boekwerken staan:
v - v / v - v / v - v / v -
• Daar zoek je gezelschap voor avond en nacht
v - v / v - v / v - v / v -
• Soms lijkt het alsof een roman op je wacht
v - v / v - v / v - v / v -
• En dolgraag met jou mee naar huis toe wil gaan –

13. Metrum soorten
• SPONDEE
• Noteren:
- -

14. Spondee
- - / -
• Glad en wijd
- - / -
• Ligt het ijs
- - / -
• In een veeg
- - / -
• Wit en grijs

15. ANTIMETRIE
• Antimetrie: afwijking van het metrum.
• Niet: technisch onvermogen
• Wel: bereiken van effect, het benadrukken
van iets bijzonders.