8. Nog even de WIA….
De Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen
Ziek na 1-1-2004
104 weken
loondoorbetalen
WIA beoordeling
UWV
<35% loonverlies Loonverlies 35%-80% Volledig AO
Volledig en duurzaam AO
Niet AO Wel kunnen werken Niet duurzaam
WW / WWB / IOAW WGA WGA IVA
8
9. WIA aanvragen 2011
58.846 beoordelingen
IVA WGA <35%
7.749 26.341 25.010
volledig ao gedeeltelijk ao
17.462 8.879
Totaal WIA vanaf 2006: WGA 102.394
IVA 35.958 9
10. Waarom aanpak vangnetters?
• Instroom vangnetters in de WIA en IVA is 55%
• Zij vertegenwoordigen 15% van de werknemers
• Duur van uitkering is langer
• Astrirapport: “onderzoek evaluatie WIA”
• Onvoldoende financiële prikkels werkgevers
• Doel is kostenbesparing van € 270 miljoen bij de overheid
10
11. Ontwikkelingen Ziektewet
2010 2011
Vast contract bij in dienst 83.000 2.000
Tijdelijk contract bij in dienst 227.000 368.000
Bron: vacatures in Nederland 2011 Rapport UWV
11
25. Inhoud
Probleem: hoge WIA-instroom uit Ziektewet
Oplossing: wetsvoorstel Bezava
Analyse:
Wie zijn de vangnetters?
Wat hebben we geleerd uit de WAO?
Uitvoering: publiek, privaat of duaal?
Conclusie: Werkt de gekozen oplossing?
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 25
26. Probleem
Afgelopen jaren aanzienlijke daling instroom WIA
werknemers met vaste werkgever
Pemba, WvP, aSB, VLZ, WIA
Maar WIA-instroom stijgt wel sinds 2006 en die stijging
nam toe in 2009/2010
Financiële tegenvallers, druk van Min. van Financiën
Hoge WIA instroom van vangnetters zonder werkgever
in vergelijking met werknemers met werkgever
Instroom vangnetters in de WGA is 55%
Zij vertegenwoordigen 20% van de werknemers
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 26
27. Oplossing
Wet Beperking Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid
Vangnetters (BeZaVa)
Aanpassing ZW-criterium (“WIA”-keuring na 1 jaar)
Invoering arbeidsverledeneis (LGU min. 3 maanden)
Aanscherping re-integratieplicht
Uitbreiding re-integratie instrumenten (proefplaatsing)
Financiële prikkel werkgevers
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 27
28. Wie zijn de vangnetters?
Is dat alleen Henk?
Of zijn dat ook
Ingrid, Mohammed
en Fatima?
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 28
29. Wat weten we van de vangnetters?
Steeds meer onderzoek beschikbaar
SCP (augustus 2012): Belemmerd aan het werk
UWV (juli 2012): Kennisverslag 2012-2,
“Eindedienstverbanders in de Ziektewet”
Astri (oktober 2011): Profilering langdurig zieke
vangnetters. Kenmerken en begeleiding van de
vangnetpopulatie op basis van een dossieronderzoek
Ape/Astri (december 2010): De Weg naar de WIA -
Vangnetters en profil -: vergelijking tussen 9 maanden zieke
vangnetters en werknemers
TNO (oktober 2009): Wie zijn de overige flexwerkers en hoe
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het risico van ziekte?
gaan zijn om met het UWV 29
30. Deelgroepen vangnet (gem. jan/apr 2012)
Flexibel personeel
Eindedienstverbanders 36%
Uitzendkrachten 13%
Overige vangnetgroepen
Zieke WW’ers 32%
Ziek na zwangerschap 8%
No-riskpolis e.a. 12%
De helft van het vangnet blijft dus collectief
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 30
31. Grote verschillen tussen deelgroepen en niet
alles is zoals het lijkt
Uitzendkrachten
Relatief kleine groep (13%)
Direct in vangnet na ziekmelding
Al veel samenwerking tussen branche en UWV
Eindedienstverbanders
Relatief grote groep (36%)
Eerst contract uitdienen (duurt gemiddeld nog 4 maanden)
Een derde van de eindedienstverbanders had een vast
contract!
Hoog risico eindedienstverbanders o.m. in bouw, transport
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 31
32. Waarom hebben vangnetters zo’n hoog
instroomrisico?
Twee factoren lijken op voorhand relevant
Ongunstiger kenmerken
Ongunstiger re-integratiesetting
Als de ongunstiger kenmerken dominant zijn dan is er
weinig te winnen met nieuwe wetgeving
Als de ongunstiger re-integratiesetting dominant is, dan
heeft nieuwe wetgeving zin
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 32
33. Kenmerken vangnetters (t.o.v. vaste
werknemers)
Demografisch
Nauwelijks man/vrouw-verschil
Lager opleidingsniveau
Groter aandeel allochtonen
Groter aandeel jongeren (m.n. uitzendkrachten)
Gezondheid
Vaker als slecht ervaren
Groter aandeel klachten al langer aanwezig
- Aanwijzingen voor risicoselectie
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 33
34. Specifieke problemen vangnetters
Belemmeringen
Minder eigen initiatief tot werkhervatting
Vaker andere factoren die werkhervatting bemoeilijken
Ter illustratie:
Taalachterstand 4-8%
Externe belemmeringen 4-15%
Familieomstandigheden 16-28%
Interne belemmeringen 18-39%
Financieel/juridisch 28-40%
Minimaal één extra factor 47-66%
Multiproblematiek
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV
18-39% 34
35. Wat is het verbeterpotentieel?
Kans op WGA-aanvraag vaste werknemers: 0,28%
Kans op WGA-aanvraag vangnetters: 0,55%
Stel dat werknemers dezelfde kenmerken zouden
hebben als vangnetters, wat zou dan hun instroomrisico
zijn?
Simulatie SCP: 0,39%
Conclusie
Ongunstiger kenmerken: 41%
Ongunstiger re-integratiesetting: 59%
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 35
36. Wat kunnen we leren uit de WAO/WIA?
Ook hier steeds meer onderzoek beschikbaar
Van Sonsbeek/Gradus (2012): Estimating the effects of
recents disability reforms in the Netherlands (OEP)
OECD (2010): Sickness, Disability and Work
Koning (2009): Experience rating and the inflow into
disability insurance (de Economist)
De Jong (2008): Recent changes in Dutch disability policy
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 36
37. Spectaculaire instroomdaling WAO/WIA
0,50
0,45
0,40
0,35
0,30
0,25
Persons
0,20
FDE
0,15
0,10
0,05
0,00
2008Q1
1999Q1
2000Q1
2001Q1
2002Q1
2003Q1
2004Q1
2005Q1
2006Q1
2007Q1
2009Q1
2010Q1
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 37
38. Met grote lange termijn impact
700
600
500
400
300 WIA
200 WAO
100
0
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 38
39. Wat was het effect van hervormingen
Rond 2000: instroom WAO jaarlijks 100.000
Nu: instroom WIA jaarlijks 40.000
Demografische trend: stijging instroom
Effect beleidsmaatregelen (instroombeperking):
Pemba (1998) -13%
Poortwachter (2002) -25%
Schattingsbesluit (2004) -4%
WIA/VLZ (2006) -21%
Effect beleidsmaatregelen (uitstroomverhoging):
Herbeoordelingen (2005-2009) positief voor herbeoordeelde
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 39
groep, maar negatief voor de rest
40. Wat blijkt uit onderzoek?
Flink deel winst al voor de WIA bereikt (Pemba, WVP)
Interessante sectorale verschillen (bijv. Pemba
effectiever in markt dan bij overheid, WVP effectiever in
grote organisaties dan in kleine)
Gemeenschappelijk kenmerk succesvolle maatregelen:
focus op instroombeperking
Strikte toelatingskeuringen
Financiële prikkels voor werkgever en werknemer
Uitstroomverhoging veel moeilijker dan
instroombeperking
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 40
41. Welke lessen kunnen we leren?
Re-integratie: hoe vroeger, hoe beter
Strikte toelatingskeuringen zijn goed uitvoerbaar
Financiële prikkels voor werkgevers werken
Financiële prikkels voor werknemers werken ook, maar
Maatschappelijk draagvlak is belangrijk
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 41
42. Wie moet dat uitvoeren
Ook hier eerst kijken naar ervaringen uit WAO/WGA
Gebaseerd op Van Sonsbeek/Rovers/Mangoendinomo (2012)
De duale markt voor de WGA (ESB, juli 2012)
Ontstaan van het duale stelsel
Kritiek op het duale stelsel grotendeels onterecht
Stelsel voldoende stabiel en in evenwicht
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 42
43. Ontwikkeling duale stelsel in WAO/WGA
UWV
UWV UWV UWV
ERD ERD ERD
ERD
Publiek stelsel Duaal stelsel Duaal stelsel Duaal stelsel Privaat stelsel
UWV dominant evenwicht ERD dominant
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 43
44. Ontstaan van het duale stelsel
Sinds 1998 duale uitvoering in WAO
SER-advies 2002: volledig private WGA
Reden: minder uitkeringen door schadelastbeheersing
Streven naar volledige privatisering bleek onhaalbaar
Hoge overgangskosten
Veel extra regelgeving
Daarom ook in WGA duaal stelsel met gelijk speelveld
UWV: premiedifferentiatie cf. wet (t/m 2012 rentehobbel)
Verzekeraars: vrije verzekeringspremie
Evaluatie 2009: geen verschil in re-integratieprestaties
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 44
Evaluatie 2012: is het stelsel stabiel?
45. Kritiek op het duale stelsel onterecht
Gelijk speelveld onmogelijk
Kan wel benaderd worden, voor- en nadelen UWV en private
verzekeraars vallen grotendeels tegen elkaar weg
Instabiliteit: vliegwieleffect
Tot nu toe niet opgetreden
Beginjaren: verzekeraars veroveren marktaandeel met
vechtpremies
Nu: UWV-premie stabiel, private premies omhoog
Conclusie: zelfregulerend mechanisme
Kosten:
Voordeel: partijen houden elkaar scherp
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 45
Onderzoek ervaringen USA (CPB, 2005)
47. Duaal stelsel in ZW en WGA-flex
ZW
Rol publieke verzekeraar belangrijk
Is er wel een gelijk speelveld?
Eindbeeld: UWV als vangnet
WGA-flex
Samenvoeging van zeer verschillende risico’s
UWV kan niet differentiëren
Risico verdubbelt, ontstaat er wel een verzekeringsmarkt?
Eindbeeld: evenwicht, maar groter stabiliteitsrisico
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 47
48. Conclusie
Probleem vangnet is reëel …
… maar kan deels opgelost worden.
Wetsvoorstel draait aan de juiste knoppen
Aandachtspunten:
Positie werkgever tov vangnetter vergelijkbaar met die tov
vaste werknemer?
Duaal stelsel vereist gelijk speelveld
Route WW-ZW nog niet aangepakt
Nieuwe Ziektewet in perspectief van het UWV 48
55. Bepalen van recht
• Claim op de Ziektewet
• Casemanagement: Dossieropbouw volgens
WvP + Ziektewet
• Informatieverstrekking aan eigenrisicodrager
56. Bepalen van hoogte
• Informatieverzoek aan UWV
• Berekening dagloon
• Uitbetaling 70% en aanvulling conform CAO
• Eerste uitbetaling binnen 4 weken
• Wekelijkse uitbetaling
• Uitbetaling vindt plaats op t-2 weken
• Uitkeringsspecificatie na uitbetaling
57. Bepalen van duur
• Op zoek naar de herstelmelding
• Herstel door vangnetter zelf of
bedrijfsarts
• Bij herstel door bedrijfsarts altijd
mogelijkheid van bezwaar
58. Henk gaat ziek uit dienst
Bepalen van de claim – is Henk
arbeidsongeschikt?
• Overdracht dossier vanuit werkgever
• Naar Bedrijfarts voor medische
vaststelling AO – vraagstelling
gericht op arbeidsconflict
59. Henk gaat ziek uit dienst
Bepalen van de hoogte
• Refertejaar inkomen opvragen bij
UWV
• Wat blijkt Henk had nog ander
inkomen ernaast – horecabaan in
het weekend
• Daar ook ziek gemeld?
60. Henk gaat ziek duur
Bepalen van de uit dienst
• Henk wordt opgeroepen voor bezoek
aan bedrijfsarts
• Henk werkt niet mee
• Henk krijgt sanctie opgelegd –
maatregel 10%
• Henk werkt nog steeds niet mee
61. Henk gaat ziek duur
Bepalen van de uit dienst
• Henk wordt opgeroepen voor bezoek
aan bedrijfsarts
• Henk werkt wel mee
• Henk blijft AO voor eigen werk maar
heeft wel benutbare mogelijkheden
• AD duidt drie functies
62. Route 1
Hersteld
melding
Route 5
Route 2
Schade
Bedrijfsarts
elders
Casemana
ger
Route 4 Route 3
Beschikking Ander werk
68. Voorstel Wet Beperking
Ziekteverzuim en
Arbeidsongeschiktheid
Vangnetters
september 2012
Hendrik Jan van Pelt
69. Wat vooraf is gegaan …
• Wet Verbetering Poortwachter
• Verlenging loondoorbetalingsplicht
• WIA
• Aanpassing ZW 2011 (verhaal- en loonsanctie)
• En dan nu… voorstel Modernisering ZW (en
WGA)
– 3 stelsels (ZW, WGA-flex en WGA-vast)
– 3 bedrijfsomvangen (klein, middel en groot)
– 3 wijzigingsdata (2013, 2014 en 2016)
– 27 opties! uitdaging of horror?
70. Waar loopt adviseur tegen aan?
• Ziektewet had nooit belangstelling werkgevers, adviseurs
en verzekeraars zaak van UWV nu belangrijk item.
• Gebrek aan kennis alle acteurs
• Gelatenheid regelgeving bij werkgevers?
• Onvoldoende informatie vanuit overheid
• Noodzaak kennis- en informatieoverdracht naar relatie
• Weer ‘Zwaard van Damokles’-boodschap van adviseur
71. Pietersen BV ...
(= werkgever van Henk)
• Geen verzuimverzekering
• Premie-afdracht voor Ziektewet via sectorfonds
• Geen ERD voor WGA
• Verzuimbegeleiding via externe partij ‘730’
• Uitgangspunt: loonsom 3,8 mln (grote werkgever)
• Economische situatie inzet tijdelijk dienstverbanders
• Verstandig?
• Henk: zittend beroep, geen beweging, ongezond eten,
44 jaar
72. Pietersen BV …
• Heeft bewust Henk tijdelijk contract geboden i.v.m.
Risicobeperking (flexibiliteit)
• Leest over ‘ modernisering Ziektewet’
• Concludeert fors financieel risico voor tijdelijk contract
schrikt en vraagt advies
• Krijgt te horen dat niet alleen Ziektewet wijzigt maar ook
WGA-verantwoordelijkheid
73. Wat kan Pietersen BV doen?
• Risicomanagement: Preventie, HR-beleid aanpassen,
aannamebeleid, beperking huidig risico, reintegratie?
• Wie helpt Pietersen BV?
• Is ‘730’ in staat verzuim Henk te beperken? Ook na
uitdiensttreding? Re-integratiebedrijf?
• Zelf touwtjes in handen nemen of kiezen voor overheid?
74. Waarom nu al in gesprek?
• UWV gedifferentieerde premie ZW in 2014
• Basis voor premiedifferentiatie t-2 (2012)
• Nu administratie van uitdienstreden tijdelijk dienstverband
sinds 1 januari 2012
• Beleid nu aanpassen m.b.t. aanname en controle
• Arbeidscontracten tijdelijk dienstverbanden aanpassen
• Controle maand na uitdienstreding mag dat?
75. Uw advies?
• ERD? ERD ZW levert nu gering premievoordeel
(polisverkoop), maar biedt wel regiemogelijkheid
beperking uitkeringslasten in toekomst
• UWV? eerst de ontwikkelingen afwachten? Nog niet
klaar voor verplichtingen ERD?
• Andere argumenten?
• Stel uw advies is ERD …
76. Wat moet Pietersen BV doen?
Opties:
1. ERD ZW worden? Later?
2. ERD WGA-vast worden? Later?
3. Niets doen? betekent (bewuste?) keuze voor UWV
4. Arbodienstverlening aanpassen?
77. ERD-ZW per 1-1-2013?
• Publieke premie ZW stijgt ivm correctie premiegrondslag
• Publieke premie ZW daalt door staartlasten van uittreders
te laten betalen door alle werkgevers ipv alleen publiek
verzekerden.
• Pietersen BV kan ERD-ZW worden
• Alleen voor werknemers met tijdelijk dienstverband (geen
zwangerschap, orgaandonatie, etc.)
• Sectorpremie: geen premievoordeel of beperkt
• Geen staartverplichtingen en geen garantiestelling nodig.
78. ERD-ZW per 01-01-2013?
• Veel extra werk i.v.m. bepalen recht, hoogte, duur
• Kan Pietersen BV dat? Uitbesteden? Termijn tot 2013 kort!
• Voldoet Pietersen BV aan voorwaarden om verplichtingen
voor ERD ZW in te vullen?
• Hoeveel tijdelijk dienstverbanden heeft Pietersen BV?
• Zijn eigen kosten Pietersen BV lager dan premievoordeel?
• Misschien beter wachten tot 2014 ivm premiedifferentiatie?
• ERD WGA-vast: premiestijging in 2013? (publiek: daling?)
• ERD-WGA-flex: niet mogelijk
79. Voordelen ERD ZW
• Lagere verplichte premie sectorfonds (WW, waarin ZW
verwerkt is);
• Zelf zorgen voor re-integratie en begeleiding
• Verzuimbeleid inpassen in beleid voor vaste werknemers
• Zelf de ZW uitvoeren, met UWV als eindverantwoordelijke.
– Nadeel: alle meldingen moeten ook naar UWV!
80. Nadelen ERD ZW
• Zelf de Ziektewet uitvoeren (kennis?)
• Zelf de Ziektewet-uitkering betalen
– Ook overlijdensuitkering
• Gescheiden verzuim- en loonadministratie
• UWV kan bij wanpresteren taken overnemen en kosten
doorberekenen
• Uitloop bij stoppen ERD-ZW
• Conclusie: anders dan voor vaste medewerkers
81. ERD-ZW in 2014?
• 3 stelsels in plaats van 2 stelsels (ZW, WGA-flex, WGA-vast)
met 3 bedrijfsomvangen
• Premiedifferentiatie of sectorpremie afhankelijk van omvang
• Geen mogelijkheid Pietersen BV voor ERD WGA-flex
• Nadeel: fondsen veranderen, vergelijking met vroeger moeilijk
• Geen uniforme maximum premie maar sectorafhankelijk
82. 2014 WGA-ERD
• Klein bedrijf: sectorpremie, geen staartlasten, geen
reintegratie voor staartlasten
• Middelgroot bedrijf: deels sectorpremie, deels toerekening
aan werkgever; staartlasten blijven deels achter uitvoering
blijft geheel bij UWV; géén eigen re-integratiemogelijkheid
staartlasten! UWV betaalt gehele uitkering en verhaalt deel.
• Groot bedrijf: geheel toerekening aan werkgever, eigen re-
integratie
83. WGA-ERD 2014
• Grens 99-100: Alle kosten staartlasten voor werkgever,
maar klein loonverschil betekent volledig niet of volledig
wel touwtjes in eigen handen!
• Stel Pietersen BV is middelgrote werkgever en Henk
ontmoette boom: premiedifferentiatie WGA maar
Pietersen BV mag re-integratie niet zelf oppakken(!)
• Bestaande staartlasten worden door alle werkgevers
betaald ERD WGA heeft al staartlasten betaald! Nog
een keer? Deels terugkrijgen?
84. Niets doen?
• In ieder geval administratie op orde brengen om later
UWV te kunnen controleren
• Voordeel: ‘kat uit de boom kunnen kijken’ en
kinderziekten en ontwikkelingen afwachten
• 2016: 2 stelsels: ZW en WGA (flex + vast) en
mogelijkheid ERD-ZW en ERD WGA (flex +vast
85. Arbodienstverlening aanpassen?
• Aandachtpunt: wie gaat zieke ex-medewerker volgen?
– Vaste medewerker
– Tijdelijk dienstverbander
• Is huidige arbodienst daar toe in staat?
• Gaat niet alleen om duur, recht, hoogte en volgen
• Wie verzorgt de uitkering?
86. Factoren van belang voor keuze
• Omvang Pietersen BV
• Personeelopbouw (veel tijdelijk dienstverbanden of niet?)
• Bereidheid om in beleid te investeren
• Beoordeling arbodienst
• Gaat niet alleen om premie, ook dienstverlening
87. Keuze Pietersen BV?
• Ongewijzigd bij UWV?
• Touwtjes in eigen handen nemen?
– loondoorbetaling zelf, WGA-ERD ook, maar belangrijke
tussenliggende periode?
• MvT geeft aan dat overheid risico graag bij werkgever legt
– Willen verzekeraars dit risico verzekeren?
– Is verzekeraar wel nodig?
– Kan werkgever zelf? Met hulp?
– Verzekeraars onvoldoende in staat reintegratie/begeleiding vaste
medewerkers in WGA. Wel flexibele dienstverbanden in ZW én WGA
zonder band werkgever?
• Nu acteren kan later kosten schelen