1. O capitalismo industrial
O capitalismo
O dono do capital é o
capitalista, o burguès.
Defende a liberdade de
mercado. Non á
intervención do Estado
O papel do Estado pasa por:
●
Defender o país
●
Garantir a orde pública
●
Arbitrar unhas normas
mercantis
sistema económico que inviste un capital
para producir un beneficio particular
Defende a propiedade
privada dos medios de
produción
Os prezos das
mercadorías deben
estar fixados pola lei de
Oferta e Demanda
O traballo é unha
mercadoría máis. Base da
explotación sobre os
traballadores
Libre
concurrencia e
competencia
En contra das trabas
gremiais
Evolución: No s. XVIII pasamos do capitalismo mercantil ao industrial. A finais do XIX aparece o
capitalismo financiero

2. A protoindustrialización
Industria rural dispersa
(Domestic system)
s. XVIII
campesiños nun
proceso autónomo
Para que producen?
Para intercambiar cos
comerciantes locais
Que producen?
Produtos téxtiles
Industria rural
(Putting out system)
s. XVIII
Capitalismo comercial
Que producen?
Produtos téxtiles
Quen produce?
Familias de
Ingreso
complementario
Quen produce?
Familias de campesiños por
encargo. Perden o control.
Para que producen?
Traballan para un comerciante
Ingreso por cada
peza realizada.

3. O Factory system
A fábrica
Lugar onde se reúnen traballadores e máquinas
As máquinas están movidas por enerxía
procedente dun combustible fósil: o carbón.
Enerxía constante, regular.
Consecuencias
●
●
●
●
A industria produce a maior
cantidade de riqueza
Crecemento urbano
Peso político da burguesía
Polarización social:
burguesía- proletariado
Os traballadores son contratados a cambio dun
salario. Non hai ligazón entre patrono e obreiro.
Despersonalización do traballo. Especialización
en tarefas monótonas e repetitivas.
Aumento sostido da produtividade pola
eficiencia técnica e organizativa

4. A industrialización británica
1. O crecemento demográfico
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
Aumenta a demanda
xeral.
Aumenta a oferta de man
de obra.
Estimula aos sectores da
economía.
Causas:
Descende a mortalidade xeral
por:
● Mellora a alimentación
● Avances na hixiene e na
mediciña
● Desecación de pantanos

5. A industrialización británica
2. As transformacións agrarias
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
●
Aumenta a oferta de
alimentos.
Aumenta a produtividade da
terra e as rendas agrarias.
Éxodo rural que beneficia ás
cidades e ás fábricas
Especialización agraria
Causas:
Introdución do capitalismo
agrario:
● Rotación sen barbeito
● Melloras tecnolóxicas
● Transformación da estrutura da
propiedade: Enclousures acts
● Orientación agraria cara o
mercado

6. A industrialización británica
3.O comercio internacional
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
●
Unha balanza de pagos
positiva
Acumulación de capitales que
serán canalizados cara
industria
Proporciona materias primas
clave no factory system
británico
Amplía a demanda de
produtos no exterior
Causas:
As relacións comerciais coas
colonias
● Estimula unha industria
nacional orientada á
exportación
● Abastecemento barato de
materias primas para a
metrópole
● Gran Bretaña reexporta a toda
Europa os produtos tropicais
das súas colonias

7. A industrialización británica
4.O progreso dos transportes
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
●
●
Aproxima as áreas de produción
respecto das áreas de consumo
Contribue a vertebrar un mercado
nacional
Favorece a especialización
rexional
Estimula a industria siderúrxica e a
minería.
Absorbe excedente de capital
Causas:
● Mellora nos firmes das
estradas.
● Aumentaron os quilómetros de
canles nos ríos
● Aparece o ferrocarril

8. A industrialización británica
4.O progreso dos transportes
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
●
●
Aproxima as áreas de produción
respecto das áreas de consumo
Contribue a vertebrar un mercado
nacional
Favorece a especialización
rexional
Estimula a industria siderúrxica e a
minería.
Absorbe excedente de capital
Causas:
● Mellora nos firmes das
estradas.
● Aumentaron os quilómetros de
canles nos ríos
● Aparece o ferrocarril

9. A industrialización británica
4.O progreso dos transportes
Factores que confluiron:
Consecuencias:
●
●
●
●
●
Aproxima as áreas de produción
respecto das áreas de consumo
Contribue a vertebrar un mercado
nacional
Favorece a especialización
rexional
Estimula a industria siderúrxica e a
minería.
Absorbe excedente de capital
Causas:
● Mellora nos firmes das
estradas.
● Aumentaron os quilómetros de
canles nos ríos
● Aparece o ferrocarril

10. A industrialización británica
Outros factores:
5. Maior permeabilidade ás innovacións: A máquina
de vapor
6. Abundantes recursos hidraúlicos e
mineiros ( carbón e ferro)
7. Un sistema financieiro máis avanzado. Banco
de Inglaterra.
8. Un sistema político institucional máis
avanzado: monarquía parlamentaria.
9. Unha cultura máis emprendedora. Un gran
número de cidades.
10. Unha renda nacional en progresivo
aumento.

11. Os sectores piloto da primeira industrialización
O factory system no sector algodoeiro
A prohibición de importar telas de algodón da India
levou a súa fabricación en Gran Bretaña.
Por que aparece?
A maior liberdade produtiva por carecer dunha
estrutura gremial.
Unha menor resistencia ás innovacións e unha necesidade
de satisfacer a demanda de tecidos de algodón
Innovacións tecnolóxicas
Tecido
Lanzadeira voante de J.Kay. 1733
Telar mecánico de Cartwright. 1785
Fiado
Jenny de Hargreaves. 1765
Water frame de Arkwright. 1769.
Mule de Crompton.1779. Utiliza a máquina de vapor
Localización
Rexión de Lancashire e Midlands.

12. Os sectores piloto da primeira industrialización
O factory system no sector siderúrxico
Por que aparece?
Unha maior demanda de ferro: apeiros de labranza,
máquinas de vapor, necesidades bélicas, obras públicas,
novos medios de transporte.
Innovacións técnicas que melloran a calidade do
ferro e necesitan grandes factorías.
Innovacións tecnolóxicas
Cort
Método Darby
Utiliza a hulla calcinada ou
carbón de coque.
Pudelado: Batir o ferro colado nun forno de reverbero
Laminación.
Efecto multiplicador
Localización
Sobre a minería do carbón e ferro
Estimula o suministro de equipamentos básicos a
outras industrias.
Rexión de Midlands e País de Gales.

13. Os sectores piloto da primeira industrialización
O ferrocarril
Stephenson
Efecto multiplicador
1825: Línea de transporte de mineral
1830: Línea entre Liverpool e Manchester
Canaliza o mercado de capitais cara a
construción da rede ferroviaria.
Estimula a minería do carbón e ferro.
Estimula á industria siderúrxica.
Contribúe á creación dun mercado nacional e a
especialización rexional
Caída dos custes de transporte, en especial as
de grande volume.

14. A expansión industrial
Gran Bretaña
Non falamos dun fenómeno xeralizado a todas as
rexións nin concentrado no tempo. Con todo foi o modelo
para outros países europeos
Autofinanciación, protagonismo da iniciativa privada
Francia e Bélxica
Na primeira metade do XIX comeza a industrialización
auspiciada pola tradición manufactureira e a riqueza
de materias primas.
O inicio político do século tan convulso retrasou o
despegue. Con todo o desenvolvemento industrial
afecta a unha poucas rexións
Alemania
Na zona do Rhur pola abundancia de materia prima e
despois da creazón do Zollverein (1830).
Protagonismo dos estados e da banca
Na Europa mediterránea e na oriental o fenómeno industrializador foi escaso ata o último terzo do XIX

15. A segunda fase da industrialización
A partir de 1870
Novos países industriais
●
Novos sectores
● Sector químico.
industriais
Petroquímica,fertilizantes, ●
explosivos.
● Sector metalúrxico. Novas
Novas fontes
aleacións: niquel, aluminio.
de enerxía
Produción de automóbiles.
Aceiro (métodos Bessemer
e Siemens)
● Sector eléctrico.
●
Petróleo: Base da
petroquímica. Combustibles Alumeado, comunicacións
derivados para a industria
do automóbil
Electricidad: bombilla,
teléfono, telégrafo, cine.
Alemaña. Liderada por Prusia.
Destaca nos novos sectores
industriais. Forte concentración
empresarial:Banca-industriaEstado.
USA, despois da Guerra de
Secesión. Abundancia de
recursos(petróleo), conquista cara
o Oeste coa expansión do
ferrocarril, forte demanda interna,
fortes salarios.Destaca en téxtil,
metalúrxico,
Xapón, despois da revolución
Meijii. Occidentalízase e orienta a
súa economía cara a exportación.
Forte protagonismo do Estado.
Concentración empresarial en
manos de familias nobres.

16. A segunda fase da industrialización
Forte concentración empresarial
e financieira
Concentración horizontal:Empresas
do mesmo sector.
● Trust: Fusión de empresas nunha
nova
● Cartel: Acordos entre empresas
para repartirse mercados, prezos...
Concentración vertical: Empresas de
diferentes sectores, pero
complementarios entre si polo proceso
de produción, intégranse nunha soa
corporación.
O Holding é unha concentración
financiera de diferentes empresas baixo
o control dunha que é a máxima
accionista
Obxectivos:
● Resistir mellor as crises cíclicas do capitalismo. As crises son aproveitadas
para remodelar a plantilla da empresa e actualizarse tecnoloxicamente.
● Enfrontarse con máis solvencia ao reto da innovación tecnolóxica
● Evitar unha competencia destrutiva
● Controlar o mercado. En USA o goberno vese na obriga de crear unha
normativa antitrust.
Adopción de políticas proteccionistas e expansión internacional das potencias europeas

17. A segunda fase da industrialización
Novas formas de organización do traballo fabril
O Taylorismo.
Significa unha racionalización do traballo fabril.
Estuda os movementos do operario eliminando
aqueles que se consideran inútiles. Hai unha
adaptación do traballo humano ás máquinas.
O Fordismo.
Na súa planta de fabricación de coches implanta
o traballo en cadea e a estandarización así
como a fabricación de pezas de recambio.
●
●
●
Aumenta a eficiencia produtiva. Os niveis de produtividade aumentan.
Diminúe o prezo por cada unidade fabricada. Aumenta a competitividade da
empresa. Aumentan os salarios dos traballadores.
Aumenta a produción. O comercio internacional é moito máis activo.