1. Natuur en Landschap
Recreatief groen
Maïs onder folie: N-mineralisatie
Milieu
Wim Bussink
Agroketens Debby van Rotterdam
Harm van de Draai
Landbouw
maakt werk van
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied
Landbouw

2. Inhoud
• Aanleiding
• Opzet en uitvoering
• Resultaten
• Discussie: hoe bemesten
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

3. Aanleiding
• Maïsland NW Friesland
– nat en koud in voorjaar
• late start  late oogst
• opbrengst minder dan rest van NL
– veel os  slechte/beperkte draagkracht
• bewerkbaarheid voorjaar lastig
• slechte draagkracht bij oogst
– Grond wordt aan gort gereden!
Concl: geen maïsteelt ?  of maïs onder folie
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

4. Aanleiding (2)
• Maïs onder folie
– vroegere zaai
– eerdere oogst
• meer kans op slagen groenbemester
• minder structuurschade
– hogere opbrengst?
– hogere N-mineralisatie?
• verwachting: minder N-bemesting
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

5. Doel
• 2010
– Vaststellen N-mineralisatie
• 2011
– Aandacht voor bodemstructuur
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

6. Opzet en uitvoering
• op 3 bedrijven vaststellen N-mineralisatie
Feenstra De Jong Pander
Afslibbaarheid % 61 67 -
Lutum/ Clay % 41 45 -
Organisch stof/ Organic matter % 16,7 8,8 5,6
pH-KCl - 4,8 5,2 5,1
Kalk gehalte/ lime content % <2 <2 -
Ntot mg N/100gr 726 445 216
NLV/ Nitrogen Deliver Capacity kg N/(ha.jr) 250 160 170
Pw/ P water mg/l 42 50 71
K-getal/ K-number - 42 49 22
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

7. Opzet en uitvoering (2)
• Open versus onder folie
– gelijk gezaaid
• 24 april bij De Jong,
• 28 april bij Pander
• 5 mei bij Feenstra
– basisgift dierlijke mest
• 45 m3 + 28 ton paardenmest bij de Jong
• 60 m3 bij Pander
• 40 m3 bij Feenstra
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

8. Opzet en uitvoering (3)
• N-mineralisatie meten
– in zakjes in het lab  potentiële
mineralisatie
– in zakjes in het veld
– indirect door meten Nmin, 0-60 cm
• N-gehalte gewas gevolgd
• Eind augustus opbrengst bepaling
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

9. Opzet en uitvoering (3)
Meettijdstippen
Bemonstering gewas 19 mei 8 juni 29 juni 27 juli 30 aug
Meten mineralisatie
bodem
In zakjes in het lab 23 aug
9 april 23 april 21 mei 2-jul
In zakjes in het veld
19 mei 9 juni 30 juni 29 juli
In de bodem in het veld
19 mei 9 juni 30 juni 29 juli 1 sep
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

10. Resultaten: weerjaar 2010
jan feb ma april mei juni juli aug sept
Neerslag, mm/
Rainfall, mm 42,1 59,3 47,5 41,7 59,2 36,5 109,1 170,5 103
Gem. temp 0C/
Av. Temp 0C -1,5 0,5 5,6 8,5 9,4 14,8 19,0 16,3 13,9
mm
35
30
25
20
15
10
5
0
1-apr 1-mei 31-mei 30-jun 30-jul 29-aug 28-sep
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

11. Resultaten
Planten daadwerkelijk door folie heen
9
maakt werk van
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied
Landbouw

12. Opbrengst 2010
20
Opbrengst (ton ds / ha)
15
10 open
Folie
5
0
Feenstra De Jong Pander
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

13. N-gehalte
50
Feenstra 50 De Jong 50 Pander
Folie 40 Folie Folie
Ntot mais (gN/kg ds)
40
Ntot mais (gN/kg ds)
40
Ntot mais (gN/kg ds)
Open Open Open
30 30 30
20 20 20
10 10 10
0 0 0
27-mei 16-jul 4-sep 27-mei 16-jul 4-sep 27-mei 16-jul 4-sep
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

14. N-opbrengst
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

15. 20
Opbrengst (ton ds / ha)
15
10 open
Folie
ds-opbrengst
5
0
Feenstra De Jong Pander
N-opbrengst
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

16. N-mineralisatie (1)
Veld,zakjes Lab,zakjes
1200 800
Feenstra
Jong
1000 Feenstra folie Pander
Jong folie 600
800
Nmin (kg ha )
Nmin (kg ha )
-1
-1
Pander folie
600 Feenstra open 400
Jong open
400 Pander open
200
200
0 0
2-mei 22-mei 11-jun 1-jul 21-jul 10-aug 2-apr 22-mei 11-jul 30-aug
Feenstra, de Jong: mest, oude zode en hogere os
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

17. Temp op -5cm
30
25
20
15
Temp (oC)
Feenstra Open
10
De Jong folie
Pander folie
5
Verschil Folie - Open
0
22-apr 2-mei 12-mei 22-mei 1-jun 11-jun 21-jun 1-jul 11-jul 21-jul 31-jul
-5
-10
Tot half juni is de temperatuur onder folie hoger
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

18. N-mineralisatie (2)
Feenstra De Jong Pander
250 250 250
200 200 200
Nmin (kg ha )
Nmin (kg ha )
Nmin (kg ha )
-1
-1
-1
150 150 150
100 100 100
50 50 50
0 0 0
7-mei 26-jun 15-aug 7-mei 26-jun 15-aug 7-mei 26-jun 15-aug
Zwart, 0-30 cm open is folie
Blauw laag 30-60 cm
Concl: eindoogst geen verschil Nmin  100 kg N aanwezig
(ondanks veel regen)
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

19. Discussie: hoe te bemesten?
• Bij Pander geen hogere opbrengst
– zandgrond met vochttekort
• Tot 100 kg extra N opname
– Nmin bij oogst gelijk
• Vroegere oogstdatum?
– Niet in 2010 (natte augustus en september)
– Normaal 2-4 weken vroeger
• Eind aug/begin sept  groenbemester of grasinzaai
Is er minder N nodig?
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

20. N-advies maïscontinuteelt
Continuteelt Continuteelt
zonder folie met folie
Matig geslaagde Niet geslaagde Geslaagde Matig geslaagde
groenbemester groenbemester groenbemester groenbemester
N-bronnen
Nmin bodem 20 20 20 20
30 m3 mest/ha 70 70 70+15 70+15
N werkzaam 20 0 40+10 20+5
groenbemester
extra mineralisatie 30 (60) 30 (60)
bodem
totaal beschikbaar 110 90 185 (215) 165 (195)
N-advies 180 180 180 180
Benodigde hoeveel- 70 90 0 0 (15)
heid N-meststof
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

21. N-advies maïs na gras scheuren
Zonder folie Met folie
N-bronnen
Nmin bodem 20 20
Advies bij folie:
30 m3 mest/ha 70
geen mest 0 Jaar 1
• geen mest
N werkzaam 100 100+50?
oude zode • voldoende N en K uit oude
zode
extra mineralisatie 30 (60)
bodem Jaar 2:
totaal beschikbaar 190 150 (260)
• zand: volg advies continu
N-advies 180 180
• klei op veen: advies jaar 1
Benodigde hoeveel- 0 0
heid N-meststof
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw

22. Samengevat/ Boodschap
• Folie leidt tot een forse toename van de N-mineralisatie
– Continuteelt: 30 m3 mest volstaat, geen rijenbemesting
• liefst in de rij
– Scheuren graszode: Geen bemesting nodig
• Jaar 2
– Zand advies: continuteelt
– Klei op veen: waarschijnlijk geen bemesting nodig
• Goede vochtvoorziening nodig om folie voordeel te buiten.
– Hogere (N-)opbrengst
– Vervroeging 2- 4 weken  uit eerder onderzoek
• groenbemester (25- 50 kg N werking)  minder N uitspoeling
• betere bodemstructuur  eerder bewerkbaar in voorjaar, minder schade
(doel vervolgonderzoek in 2011)
maakt werk van Maïs onder folie: N-mineralisatie
bodemkwaliteit in het
landelijk gebied 10 december 2010
Landbouw