SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 78
Öğrencilerin Adı ve Soyadı : Özge Çelik
ve Arzu Türkdayı
BÖLÜM : GIDA MÜHENDİSLİĞİ 3.SINIF
Konu : Sıvı Yağın Üretim Aşamaları
 Ön İşlemler
Yağlı tohumlardan yağ eldesine başlamadan
önce tohumlar bazı ön işlemlerden geçirilir.
 Genel olarak tohumların temizlenmesi,
tohumun yapısal farklılığından dolayı
uygulanması gereken bir kısım işlemler ve
uygulanacak yağ alma yönteminin gerektirdiği
hazırlıklar ön işlemleri teşkil eder.
 Ön işlemleri; temizleme, pamuk tohumu için linterleme,
tohumun nemlendirilmesi, kabuk kırma ve ayırma,
pulcuk haline getirme ve kavurma olarak sayabiliriz.
 İnsanlar tarafından çeşitli şekillerde tüketilen bitkisel
kaynaklı bütün gıdaların işlenmesinde uygulanan
aşamalardan ilki genellikle hammaddenin
temizlenmesidir.
 Hammadde çoğu zaman farklı oranlarda taş, toprak,
kum, metal parçaları, bitkisel kalıntılar vb. yabancı
maddeler içerir.
 Yağlı tohumlardaki yabancı maddeler, irilik,
şekil, yoğunluk ve mıknatıslık özelliklerinden
yararlanarak çalışan sistemler kullanılarak
uzaklaştırılmaktadır.
 Elekler, triyörler, pnömatik (havalı) ayırıcılar,
mıknatıs sistemi, linterleme makineleri
(pamuk tohumunu liflerinden ayırmada),
fırçalama makineleri yağlı tohumların
temizlenmesinde kullanılan başlıca
sistemlerdir.
LİNTERLEME MAKİNESİ
PNÖMATİK AYIRCI
 Elekler: İrilik esasına göre ayırma.
 Triyörler: Şekil farkından faydalanarak ayırma.
 Pnömatik ayırıcılar: Yoğunluk farkından yola
çıkılarak ayırma.
 Mıknatıs sistemi: Yağlı tohumlar içinde bulunması
muhtemel olan ve tesislerde yer alan makinelere
zarar verme olasılığı bulunan metal parçalarını
mıknatıslık özelliğinden yola çıkarak ayırmada.
 Yağlı tohumlarda kabuk kırma ve ayırma,
pulcuklandırma, kavurma gibi işlemlerin daha
kolay uygulanabilmesi için tohumun nem
oranının % 16-18 olması gerekmektedir.
 Bu nedenle yağlı tohumların istenen nem
derecesine getirilebilmeleri için aşağıda
belirtildiği şekilde nemlendirilmeleri
gerekmektedir.
 Tohuma verilen su, homojen bir dağılım saplamak
için püskürtme şeklinde verilmelidir.
 Tohumun suyla temas süresi mümkün olduğunca
uzun tutulmalıdır. Eğer yığında zedelenmiş tohum
miktarı yüksek değilse bu süre 3-4 gün olabilir.
 Nemlendirmeden sonra tohumun yüzeyinde su
kalmamalıdır.
 Nemlendirilmiş tohumlar çabuk bozulacağı için
hemen yağa işlenmelidir.
 Kabuk % 1 yağ içermesi, protein içeriğinin ise çok
düşük olması nedeniyle tohumdan uzaklaştırılması
gerekmektedir.
 Kabuğun tohumla uzun süre temas halinde
bulunması, presleme sırasında kabuk tarafından
emilen yağın geri kazanılamaması nedeniyle yağ
kaybına, çözgen ekstraksiyonu sırasında kabuğun
renk, tat ve koku maddeleri de çözündüğünden
yağın kalitesinin bozulmasına, presleme sırasında
pres kapasitesinin düşmesine neden olduğundan
kabuk kırma ve ayırma işlemi önem arz etmektedir.
KABUK AYIRMA MAKİNESİ
 Yabancı maddelerden ayrılıp temizlenen
tohumlar özel kırıcılarda santrifüj çarpma
yöntemiyle kırılırlar.
 Silindirik sabit bir gövde içinde dakikada 600-
650 devirle dönen paletlerden oluşan bir
tambur üstten gelen tohumları cidara
savurarak çarptırır.
 Silindirik gövdenin içi setlerle ve çentiklerle
kaplıdır. Kırma işlemi cidar ile tamburun
mesafesi ayarlanarak yapılır.
 Çarpama sonucu tohumların bir kısmı bütün, bir
kısmı parçalanmış halde kabuklarından ayrılır.
 Pamuk tohumu, ayçiçeği ve yerfıstığı gibi esnek
kabuklarla kaplı yağlı tohumların kabuklarının
soyulmasında bar ve disk kabuk soyucular
kullanılır.
 Keten tohumu, kolza ve susam gibi çok küçük
hacimli yağlı tohumlarda kabuk soyma işlemi çok
zor olduğundan uygulanmaz.
 Kabuk soyma makineleri her yağlı tohumun
özelliğine göre düzenlenmiştir. İç(badem) ve
kabuk bir elekten geçirilerek parçalanmış,
ufalanmış olanlar ayrılır.
 İri kabuklar hava akımıyla emilir. Kabukların
tamamının alınması istenmez.
 Örneğin ayçiçeğinde % 70 kabuk kalması
istenir. Çünkü presleme işleminde kabuklar
yardımcı olur.
 Ayrılan kabuklar yan ürün olarak satılır.
 Burada belirtilmesi gereken bir husus,
kabukların presleme sırasında olumlu
katkısının olduğunu ifade etmiş olduğu halde,
kabukların presleme kapasitesini
düşürdüğünü ileri sürmüştür.
 Kabukların fiziksel özelliklerinin farklılıkları
dikkate alındığında her iki görüşün de farklı
tohumlar için doğruluğu saptanabilir.
 Pulcuklandırma işlemiyle yağı hapseden hücre ve
dokular, parçalanarak yağın kendiliğinden dışarı
akışı sağlanır.
 Pulcuklandırma işlemiyle hem hücre içindeki yağın
dışarıya sızma alanı genişletilmiş, hem de yağ
çıkışına karşı tohum yapısının gösterdiği direnç
azaltılmış olmaktadır.
 Özellikle çözgen ekstraksiyonunda çözgenin içe
difüzyonu kolaylaşmakta, bu da hızını
artırmaktadır.
 Yağlı tohumların yağ verimlerini artırmak ve
küspenin daha iyi değerlendirilmesini
sağlamak için kavrulması gerekir.
 Sıcaklık uygulanarak yağın viskozitesi
azaltılıp, akıcılığı artırılır.
 Hücre proteinleri koagüle edilerek, hücre
zarlarına gevreklik verilerek yağın hücreden
kolayca çıkması sağlanır. Tohumdaki su oranı
% 7-8’ den % 4-4,5’ a düşürülür.
 Kavurma işlemi küçük işletmelerde doğrudan ateşle
ısıtılan tek katlı tavalarda, büyük ve modern
işletmelerde ise 4-5 katlı tavalarda yapılmaktadır.
 Tavalara alınan tohum önce 15-20 dakika ısıtılır ve
üzerine su buharı veya sıcak su püskürtülüp nemi %
16-18’ çıkartılır.
 Tohum sıcaklığı 80-90 oC’ ye çıkartılarak kavurma
işlemine geçilir. 20-30 dakika kavrulan tohumun
proteinleri koagüle edilmiştir.
 Daha sonra 110-115 oC sıcaklıkta nem oranı % 4-4,5’
a düşürülür, pres veya ekstraktöre sevk edilir.
Mekanik Presleme Yöntemiyle Ham Yağın
Üretimi
Mekanik presleme işlemi; katı-sıvı faz
ayırım yöntemi olarak tanımlanabilir.
Genellikle yağ oranı % 20’den daha düşük
olan yağlı tohumların ham yağa
işlenmesinde mekanik presleme yöntemi
kullanılabilmektedir.
 Mekanik presleme işlemi sonucu esas ürün olarak ham yağ, yan ürün
olarak yağı alınmış küspe elde edilmektedir.
Soğuk pres
 Mekanik presleme işleminde kesikli çalışan hidrolik presler, sürekli
vidalı presler ve döner presler kullanılabilir.
 Solventle ekstraksiyonun temeli yağın içinde
çözündüğü bir organik çözgenle yağlı tohumu
muamele edip yağın tohuma geçmesi
sağlanır.
 Sonra solvent süzülerek ayrılıp, uçurulur ve
geriye ham yağ kalır.
 Pres yöntemine göre üstünlüğü küspede en
fazla % 1 oranında yağ kalır ve çoğunlukla %
0,5 civarında bulunmaktadır.
Bu yöntemle yağ elde etme özelikle yağ
miktarı düşük olan soya ve çiğit gibi yağlı
tohumlarda kullanılmaktadır.
Yağ çözücü olarak bir çok organik madde
kullanılmakla birlikte günümüzde Türkiye
ve dünyada en yaygın kullanılan kaynama
noktası 64-68 oC olan Hekzandır.
 Rafinasyon işlemini kısaca berrak ve normal
tatta yağ elde etmek için ham yağda bulunan
ve istenmeyen tüm maddelerin yağdan
uzaklaştırılması olarak tanımlayabiliriz.
 Ham yağlar ne kadar özenli ve temiz elde
edilirse edilsin mutlaka rafine edilmelidir.
Çünkü tüketici açık renkli, kokusuz, serbest
yağ asidi bulunmayan ve berrak yağ satın
almak ister.
 Rafine edilmeden tüketilen tek bitkisel yağ, iyi kalite
zeytinlerden elde edilen zeytin yağıdır.
 Fakat kötü vasıfta olan zeytin yağları da rafine edilir.
 Türkiye’nin kırsal kesinimde ayçiçeği, susam, haşhaş
vb. gibi hammaddelerden elde edilen yağlar yerel halk
tarafından rafine edilmeden tüketilir.
 Musilaj giderme, asit giderme, ağartma, koku giderme
ve vinterizasyon Rafinasyon işleminin aşamalarıdır.
• Türkiye’de yetiştirilen ayçiçeği, soya, keten vb. gibi
yağlı tohumlar fosfatidlerce zengindir (% 1-2,5).
Bunlarda Musilaj giderilmezse rafinasyonda kayıplar
olur.
• Ayrıca yağlı tohumlarda bir de patolojik etkenler veya
yaralanmalar sonucu meydana gelen zamksı
maddeler de bulunur.
• Musilaj gidermede hidroklorik asit, fosforik asit
kullanılır. Türkiye’de bu gün daha çok, sodyum klorür
veya pirofosfatın %40-65’lik çözeltisi kullanılır.
 Bu çözeltiden ham yağa %2-3 oranında katılır ve yağ
karıştırılarak 40-50 oC’ye kadar ısıtılır. İşlem sonunda çöken
sulu tabaka (hidrolasyon çamuru) santrifüjleşerek yağdan
ayrılır.
 Yapışkan maddeler bir elektrolit yardımıyla pıhtılaştırılırken
fosfatidler gibi diğer yapışkan maddeler su ve sıcaklık
yardımıyla hidrolasyon sonucu çöktürülür.
 Bu sırada yağda bulunan mineral maddeler ve bazı yabancı
maddeler de çöken bu maddelerle birlikte yağdan
uzaklaştırılır. Musilaj maddeleri lesitin eldesinde kullanılır. Bu
işlemde kontinü veya diskontinü yöntem uygulanabilir.
 Yağ sanayisinde asitlik giderme işlemi yaygın olarak serbest
asitlerin bazlarla nötralizasyonu şeklinde uygulanmaktadır.
Yağda serbest halde bulunan yağ asitleri NaOH ile muamele
edilince yağda erimeyen sabun meydana gelerek çöker.
 Asit karakterde olan diğer bazı maddelerle sabun tarafından
absorbe edilen diğer bir çok maddeler de çöker. Bu işlem için
kontinü veya diskontinü yöntemler kullanılabilir ve kullanılacak
baz miktarı bir ön deneme ile saptanabilir.
 Ayrıca, yüksek derecede vakumda damıtılarak serbest yağ
asitlerinin yağdan ayrılması işlemi de uygulanmaktadır.
 Buna fiziksel nötralizasyon denir. Diskontinü
sistemde genellikle 10-12 tonluk nötralize kazanları
kullanılır.
 BU kazanlar ısıtıcı buhar helezonları, karıştırma
paletleri ve baz çözeltisi püskürten sistemlerle
donatılmıştır. Kullanılacak NaOH miktarı serbest
asitlik 7 olarak hesaplanır.
 Fakat bazın bir kısmı nötr yağ ile reaksiyona
girebileceğinden hesaplanan miktarın %10 fazlası
kullanılır.
 Asit giderme kayıpları yabancı maddelerin cins ve
miktarlarına, serbest yağ asitleri miktarına göre değişir.
 Fosfatidler az olursa kayıp azalır. Serbest yağ
asitlerindeki kayıplar; kakao, palm, kara ve deniz
hayvanları yağlarında serbest yağ asitlerinin 1,5 katı,
pamuk ve soyada 3 katı, asi ditesi düşük yağlarda ise
serbest yağ asitlerinin 5-10 katı yağ kaybolur.
 Yemeklik, kızartmalık, margarin yapılacak yağlarda
asitlik giderilmezse serbest yağ asitleri duman
çıkararak yanar. Nötralizasyon kuru ve yaş olarak
yapılır.
 Yağ sanayisinde ağartma işleminin amacı, ham
yağın doğal olarak içerdiği ve tohumun yağa
işlenmesi sırasında oluşan renk maddelerinin
uzaklaştırılmasıdır.
 Bu iş için Tonsil, Bentonit gibi çeşitli adlar altında
satılan ve sanayide “ağartma toprağı” genel adı ile
bilinen adsorbant maddeler kullanılır.
 Son zamanlarda bu amaçla, sülfürik veya
hidroklorik asitle muamele edilip, aktif hale getirilen
diğer topraklar da kullanılmaktadır. Ayrıca aktif
kömür de kullanılır.
 Aktif kömür, özellikle kırmızı, mavi ve yeşil renklerin
adsorbsiyonunda kullanılır. Pahalı olması ve fazla yağ
emmesi nedeniyle yalnız başına kullanılmaz.
 Kullanılacak ağartma toprağının miktarı yağın rengine
toprağın aktivitesine bağlı olarak değişir. Ağartma
işlemi kontinü olarak yapılabildiği gibi ülkemizde de
kullanılan diskontinü sistemle de yapılabilmektedir.
 Bu amaçla 25-30 tonluk kazanlar kullanılır. Kazanda
ısıtıcı serpantin ve karıştırıcı bulunur. Yağın sıcaklığı,
70-80 oC’ye çıkarılır ve toprak konur.
 Sıcaklık 90-100 oC’ye çıkarılır. Toprağın ilave edilmesi
sırasında karıştırıcılar çalıştırılarak bir süspansiyon
elde edilir. Isıtma tamamlandıktan sonra 15-20 dakika
daha karıştırmaya devam edilir.
 Daha sonra yağ presli filtrelerden geçirilerek süzülür.
Bu aşamada yağ kaybı en fazla katılan toprak miktarı
kadar olmaktadır.
 Süzme işleminden sonra kazana önce basınçlı hava
verilerek serbest yağ, sonra basınçlı buhar verilerek de
toprağın absorbe ettiği yağ alınır. Bu işlemler sırasında
oksidasyonu önlemek için vakum da yapılır.
 Koku alma işleminin amacı istenmeyen koku ve tat
maddelerinin yağdan uzaklaştırılmasıdır.
 Koku alma işlemini kısaca yağın tat ve kokusunu
bozan bazı uçucu maddeleri, su buharı ile yağdan
ayırmak şeklinde tanımlayabiliriz.
 Koku alma için; kurutma ve gazları uçurma, ısıtma,
koku alma, soğutma, boşaltma işlemleri uygulanır.
Yağlarda koku alma işlemi kontinü ve diskontinü olarak
yapılır.
 Ülkemizde daha çok diskontinü yöntem
uygulanmaktadır.
 Kokusu giderilecek yağ kazana alınır. Kazana alttan
buhar verilerek sıcaklık, 3-5 mm’lik vakumda 180
oC’ye çıkarılır. Buhar kazana alttan verildiği için aynı
zamanda yağ karıştırılmış olur.
 Bu sırada yağda istenmeyen koku maddeleri buharla
birlikte uzaklaştırılmış olur. Kokusu giderilmiş yağ
yüksek vakum altında 100 oC’ye soğutulur.
 Oradan da plakalı soğutuculara gönderilerek sıcaklık
30-50 oC’ye soğutulur. Bu arada oksidasyonu önlemek
amacıyla 1 kg. yağa 50 mg. Sitrik asit çözeltisi
verilmelidir.
 Yemeklik yağlara uygulanan bir işlemdir. Yağlarda
bulunan doymuş trigliseritlerin; özellikle de stearinlerin,
8-10 oC’de donarak yağı bulandırmalarını önlemek
amacıyla yapılır.
 Bu işlem genellikle ayçiçeği, çiğit ve mısırözü gibi
yağlarda yapılır. Rafinasyonu biten yağ kristalizatörlere
alınır ve istenilen kristalizasyon sıcaklığına kadar (0-10
oC ) soğutulur.
 Böylece yağlarda bulunan ve yüksek derecede eriyen
trigliseritlerle (genelde stearin) vax’lar (mumlar) ayrılır.
Bu işlemle yağın oda derecesinde kristalleşmeler
sonucu bulanması önlenmiş olur.
Ayırma işleminden sonra yağ soğutulmuş
filtrelerden geçirilerek berrak kısım alınır.
Vinterizasyonun başarılı olabilmesi için yağ
mutlaka diğer Rafinasyon aşamalarından
geçmiş olmalıdır.
 Aksi halde ortamdaki serbest asitlik,
yapışkan maddeler ve renk maddeleri
kristalizasyonu güçleştirir.
Ön işlemler Sıvı fazın (yağ ve karasu) katı
fazdan uzaklaştırılması Yağ ve karasuyun
ayrılması
Zeytinyağı Uygulama Merkezi
• Geliştirme •
• Üretim & Tedarik •
 •Uluslararası Pazarlama •
Ekonomik olarak, kaliteli, rafine
edilmeksizin doğal haliyle tüketilebilen
zeytinyağını üretmektir.
Yağ kalitesini korumak.
 Üretim verimliliğini arttırmak.
 Tesis kontrolünü geliştirmek .
Çevre üzerindeki etkiyi azaltmak .
Operatörlerin iş güvenliği standartlarını
arttırmak .
Üretimde hijyeni garanti etmek.
Üretim Kontrol
Zeytinyağının kalitesini arttırmak
Zeytinyağının kalitesini çeşitlendirmek
Verimliliği maksimum seviyeye
çıkartmak

Kalite / Verimlilik ilişkisini arttırmak
 Parazitlerin verdiği zarar %5’in altında.
 Zeytinin derisine zarar vermeden ağaçtan
toplama.
 Zeytini, ısınma ve fermantasyona imkan
vermeden depolama (Havalandırılan bir
mekanda yer alan küçük plastik kasalarda)
 Hasattan sonraki 2 gün içinde üretim.
Bahçe (toprağın işlenmesi)
 Zeytin çeşidinin seçimi ve yetiştirme
tekniği.
 Gübreleme Hasadı yapılan zeytinin
olgunluğu (kısmi ve doğal renk)
 Kalitenin Korunması İçin.
 Meyveye zarar verilmesini önleyen hasat teknikleri.
 Zeytini, ısınma ve fermantasyona imkan vermeden
depolama (Havalandırılan bir mekanda yer alan
küçük plastik kasalarda)
 Depolama zamanı:en fazla 2 gün.
 Modern yağ çıkarma sistemleri (hijyenik ve
denetim altında tutulan)
 İki fazlı dekantörlerde proses suyu
kullanılmaz ve pirina, zeytinin tüm meyve
suyunu ihtiva eder.
 Bu sistemler üç fazlı sistemlerde kullanılan
suyun çevre için sorun teşkil etmesi nedeniyle
1992 yılında zeytinyağı üretim sisteminde
suyun kullanımı olmaksızın veya zeytinlerin
rutubetine bağlı olarak suyun çok az
kullanılması ile yağ fazının ayrılmasını
sağlayan yeni bir dekantör sistemi ile imal
edilmişlerdir.
İki buçuk fazlı kontinü santrifüjleme
sistemleri pirinadaki mevcut nemi azaltmak
ve zeytinyağının kalitesini daha
yükseltmek için geliştirilmiştir.
Sistemde ilk sıkım gerçekleştikten sonra
aynı dekantörle, aynı anda ikinci sıkım
gerçekleştirilerek, pirinadaki yağ alınır ve
yüksek verimin ve yüksek kalitenin bir
arada olduğu bir ürün ortaya çıkar.
 1965 yılında zeytinyağı, zeytin hamurundan yağ,
su ve pirinayı ayıran üç fazlı santrifüj sistemi
sayesinde ekstrakte edilmeye başlanmıştır.(Ranelli
vand Martinelli, 1995).
 Bu sistemlerde yoğurmadan sonra hamur
dekantöre verilirken basınçlı su ilave edilmektedir.
 İlave edilen bu su ile sistemden çıkan atık su
(karasu) miktarı artmaktadır. Bu karasu çevre ile
ilgili problemleri ortaya çıkarmaktadır.
 Zeytinler dik taş değirmenlerde ezilip hamur haline
getirilir.
 Zeytin hamuru koko ipliğinden dokunmuş torbalara
konarak preslerde sıkılır.
 Sıkım önce kuru sonra genellikle bazı yörelerde 2
defa sıcak su ( 50 - 60oC) kullanmak suretiyle
yapılmaktadır.
 Kullanılan sıcak su, zeytinyağında oksidasyona ve
dolayısıyla yağ kalitesinin düşmesine neden
olmaktadır.
 Zeytinleri zeytinyağına laboratuarda işlemek için
kullanılan değirmene ABENCOR adı verilmektedir.
 Bu sistemde zeytinler çekiçli bir kırıcı ile kırılmış ve
ortam sıcaklığında 20 dakika karıştırma işlemine tabi
tutulmuşlardır.
 Daha sonra karışan hamur santrifüjleşerek yağ, pirina
ve karasu fazı ayrılmıştır.
 Yağ ile birlikte ayrılan karasu doğal dekantasyon ile
yağdan ayrılmıştır. Daha sonra yağ tekrar hidrofil
pamuktan filtre edilerek içindeki son safsızlıklar da
elimine edilmiştir.
1-Naturel Zeytinyağları
a) Naturel Sızma Zeytinyağı
b) Natürel Birinci Zeytinyağı
c) Natürel İkinci Zeytinyağı: (tebliğden
kaldırılmıştır)
2- Rafine Zeytinyağı
3- Riviera Zeytinyağı
 Zeytin ağacı meyvesinden, doğal özelliklerini
değiştirmeyecek bir sıcaklıkta sadece
mekanik veya fiziksel işlemler uygulanarak
elde edilen, berrak, yeşilden sarıya
değişebilen renkte, kendine özgü tat ve
kokuda olan doğal halinde gıda olarak
tüketilebilen yağlardır.
 Naturel zeytinyağları kendi içinde 2 grup
altında piyasaya verilirler.
Kokusu ve tadında kusur olmayan, serbest
asitlik derecesi(oleik asit cinsinden) en çok
% 0.8 olan naturel zeytin yağıdır.
Naturel sızma zeytinyağı her tür yemeklere
uygun olmakla beraber salatalar için
idealdir.
Kokusu veya tadında çok hafif kusurları
bulunabilen, serbest asitlik derecesi (oleik
asit cinsinden) en çok % 2 olan natürel
zeytinyağıdır
Kokusu veya tadında tolere edilebilen
kusurları bulunan, serbest asitlik derecesi
(oleik asit cinsinden) en çok % 3.3 olan
naturel zeytinyağıdır. (yönetmelikten
çıkarıldı)
Zeytin ham yağının yapısında değişikliğe
yol açmayan metotlarla rafine edilmesi
sonucu elde edilen, sarının değişik
tonlarında rengi olan kendine özgü tat ve
kokuda bir yağdır.
Serbest asitlik derecesi (oleik asit
cinsinden) en çok % 0.3 ‘tür. Bu yağ
piyasada, ‘’ Kızartma Yağı’’ olarak da
pazarlanmaktadır.
 Rafine zeytinyağı ile doğal halinde gıda
olarak tüketilebilecek naturel zeytinyağlarının
karışımından oluşan, yeşilden sarıya değişen
renkte, kendine özgü tat ve kokuda bir yağdır.
 Serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden)
en çok % 1.5 ‘tur. Zeytinyağının canlı ve
kuvvetli kokusuna pek alışık olmayanlar bu tip
zeytinyağını tercih edebilirler.
 Eskiden yağ almaya gelen deneyimli tüccarlar
zeytinyağının asitlik oranını ölçmek için ilginç bir
yöntem kullanırlardı.
 Çeşitli yağ küplerinden küçük bir ölçekle aldıkları
yağları minik bir tabağa koyarak küpün üstüne
bırakırlar, pamuktan fitil yaparlar ve bütün örnekleri eş
zamanlı olarak, yağ kandili gibi yakarlardı.
 İs yapmadan en uzun süre yanan yağ, asidi en düşük
olan yağ demekti. Bu asidi düşük “ince yağ”a karşın,
asidi yüksek “kalın yağlı” kandil doğal olarak daha
çabuk yanıp bitiyor.
 Olumlu Tadlar
 Taze meyvemsi tad
 Tatlı
 Yeşil yaprak
 Yakarlık
 Hafif acılık ►
 Olumsuz Tadlar
 Küflü
 Rutubet-küf
 Sirke-şarap-ekşi-asidik
 Çamur ,Metal
 Ransid (eskimişlik, kokuşmuşluk)
Sudan ve tortudan ayrışan yağ, çanakların
içinden geçerek yağ haznesine çıkar.
Arıtılmış temiz yağ, yağ haznesinden
depolama tanklarına aktarılır.
 Arıtılmamış yağ üst hazneden separatöre
beslenir.
 Yerleşim ve Bina Tasarımı.
 Temizlik ve Dezenfeksiyon.
 Kullanılan suyun kalitesi.

 Personel hijyeni.

 İşletme, alet ve ekipmanların bakım ve hijyeni.

 Atıkların Kontrolü.

 Zararlı kontrolü.

 Cam Kontrolü.
 Bu noktalar dikkate alınarak çalışmalar yürütülür.

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

7. karbonhidratlar 7
7. karbonhidratlar 77. karbonhidratlar 7
7. karbonhidratlar 7Farhan Alfin
 
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ Farhan Alfin
 
1. karbonhidratlar 1
1. karbonhidratlar 11. karbonhidratlar 1
1. karbonhidratlar 1Farhan Alfin
 
Biyodizel üretimi iş planı
Biyodizel üretimi iş planıBiyodizel üretimi iş planı
Biyodizel üretimi iş planıMehmet Tayfur
 
4. karbonhidratlar 4
4. karbonhidratlar 44. karbonhidratlar 4
4. karbonhidratlar 4Farhan Alfin
 
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİPEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİavrsya
 
5. karbonhidratlar 5
5. karbonhidratlar 55. karbonhidratlar 5
5. karbonhidratlar 5Farhan Alfin
 
Assignment - Preparation Method of ghee practical
Assignment - Preparation Method of ghee practicalAssignment - Preparation Method of ghee practical
Assignment - Preparation Method of ghee practicalPriyabrata Karmakar
 
6-Treinamento Levedura Seca
6-Treinamento Levedura Seca6-Treinamento Levedura Seca
6-Treinamento Levedura SecaLeandro Cândido
 
Aceitunas de mesa
Aceitunas de mesaAceitunas de mesa
Aceitunas de mesaAdr Sur
 
Treinamento Operador de Separadora de Fermento
Treinamento Operador de Separadora de FermentoTreinamento Operador de Separadora de Fermento
Treinamento Operador de Separadora de FermentoMarcos Abreu
 
Germinated and malted foods for economic growth
Germinated and malted foods for economic growthGerminated and malted foods for economic growth
Germinated and malted foods for economic growthPoshadri Achinna
 
Azeite e o mundo food service
Azeite e o mundo food serviceAzeite e o mundo food service
Azeite e o mundo food serviceFoodServiceNews
 
Oilseed Processing for Small-Scale Producers
Oilseed Processing for Small-Scale ProducersOilseed Processing for Small-Scale Producers
Oilseed Processing for Small-Scale ProducersElisaMendelsohn
 

Mais procurados (20)

7. karbonhidratlar 7
7. karbonhidratlar 77. karbonhidratlar 7
7. karbonhidratlar 7
 
4. lipitler 3
4. lipitler 34. lipitler 3
4. lipitler 3
 
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ
ELMA SUYU KONSANTRE ÜRETİM PROSESİ
 
12. mineraller
12. mineraller12. mineraller
12. mineraller
 
1. karbonhidratlar 1
1. karbonhidratlar 11. karbonhidratlar 1
1. karbonhidratlar 1
 
Nişasta
NişastaNişasta
Nişasta
 
Biyodizel üretimi iş planı
Biyodizel üretimi iş planıBiyodizel üretimi iş planı
Biyodizel üretimi iş planı
 
4. karbonhidratlar 4
4. karbonhidratlar 44. karbonhidratlar 4
4. karbonhidratlar 4
 
1. giriş su
1. giriş   su1. giriş   su
1. giriş su
 
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİPEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
PEYNİR ALTI SUYUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
 
Peynir üretimi
Peynir üretimiPeynir üretimi
Peynir üretimi
 
5. karbonhidratlar 5
5. karbonhidratlar 55. karbonhidratlar 5
5. karbonhidratlar 5
 
Assignment - Preparation Method of ghee practical
Assignment - Preparation Method of ghee practicalAssignment - Preparation Method of ghee practical
Assignment - Preparation Method of ghee practical
 
6-Treinamento Levedura Seca
6-Treinamento Levedura Seca6-Treinamento Levedura Seca
6-Treinamento Levedura Seca
 
Aceitunas de mesa
Aceitunas de mesaAceitunas de mesa
Aceitunas de mesa
 
Treinamento Operador de Separadora de Fermento
Treinamento Operador de Separadora de FermentoTreinamento Operador de Separadora de Fermento
Treinamento Operador de Separadora de Fermento
 
Germinated and malted foods for economic growth
Germinated and malted foods for economic growthGerminated and malted foods for economic growth
Germinated and malted foods for economic growth
 
Azeite e o mundo food service
Azeite e o mundo food serviceAzeite e o mundo food service
Azeite e o mundo food service
 
7. lipitler 6
7. lipitler 67. lipitler 6
7. lipitler 6
 
Oilseed Processing for Small-Scale Producers
Oilseed Processing for Small-Scale ProducersOilseed Processing for Small-Scale Producers
Oilseed Processing for Small-Scale Producers
 

Destaque

Buğday nişastası
Buğday nişastasıBuğday nişastası
Buğday nişastasıFerdi Bayır
 
9 yağlar doğukan arslan1
9 yağlar doğukan arslan19 yağlar doğukan arslan1
9 yağlar doğukan arslan1Emin Kutlu
 
Bahadır uyğur tez
Bahadır uyğur tezBahadır uyğur tez
Bahadır uyğur tezOsman Güner
 
Gıda katkı maddeleri kullanımının etik açıdan değerlendirilmesi
Gıda katkı maddeleri kullanımının  etik açıdan değerlendirilmesiGıda katkı maddeleri kullanımının  etik açıdan değerlendirilmesi
Gıda katkı maddeleri kullanımının etik açıdan değerlendirilmesiFatih University
 
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymaci
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem KiymaciDondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymaci
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymacigizeeem
 
Eu food law ab gıda mevzuatı
Eu food law ab gıda mevzuatıEu food law ab gıda mevzuatı
Eu food law ab gıda mevzuatıFırat Özel
 
1 Giriş - Hammadde ve proses
1 Giriş - Hammadde ve proses1 Giriş - Hammadde ve proses
1 Giriş - Hammadde ve prosesFarhan Alfin
 
ISO 19011 İc Denetçi Eğitimi
ISO 19011 İc Denetçi EğitimiISO 19011 İc Denetçi Eğitimi
ISO 19011 İc Denetçi EğitimiFırat Özel
 
Dondurma Ureti̇mi̇
Dondurma Ureti̇mi̇Dondurma Ureti̇mi̇
Dondurma Ureti̇mi̇Fırat Özel
 
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumu
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumuİç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumu
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım SunumuBertan Kaya
 
Sebze dondurma tesi̇si̇
Sebze dondurma tesi̇si̇Sebze dondurma tesi̇si̇
Sebze dondurma tesi̇si̇Farhan Alfin
 

Destaque (20)

Buğday nişastası
Buğday nişastasıBuğday nişastası
Buğday nişastası
 
Peynir
PeynirPeynir
Peynir
 
Tarhana üretimi
Tarhana üretimiTarhana üretimi
Tarhana üretimi
 
9 yağlar doğukan arslan1
9 yağlar doğukan arslan19 yağlar doğukan arslan1
9 yağlar doğukan arslan1
 
inovatif kimya dergisi sayi 18
inovatif kimya dergisi sayi 18inovatif kimya dergisi sayi 18
inovatif kimya dergisi sayi 18
 
Bahadır uyğur tez
Bahadır uyğur tezBahadır uyğur tez
Bahadır uyğur tez
 
inovatif kimya dergisi sayi 31
inovatif kimya dergisi sayi 31inovatif kimya dergisi sayi 31
inovatif kimya dergisi sayi 31
 
Gıda katkı maddeleri kullanımının etik açıdan değerlendirilmesi
Gıda katkı maddeleri kullanımının  etik açıdan değerlendirilmesiGıda katkı maddeleri kullanımının  etik açıdan değerlendirilmesi
Gıda katkı maddeleri kullanımının etik açıdan değerlendirilmesi
 
Tereyag Uretimi
Tereyag UretimiTereyag Uretimi
Tereyag Uretimi
 
Yoğurt üretimi
Yoğurt üretimiYoğurt üretimi
Yoğurt üretimi
 
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymaci
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem KiymaciDondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymaci
Dondurulmuş Gida SektöRü Gizem Kiymaci
 
Bsci
BsciBsci
Bsci
 
Eu food law ab gıda mevzuatı
Eu food law ab gıda mevzuatıEu food law ab gıda mevzuatı
Eu food law ab gıda mevzuatı
 
1 Giriş - Hammadde ve proses
1 Giriş - Hammadde ve proses1 Giriş - Hammadde ve proses
1 Giriş - Hammadde ve proses
 
8. proteinler 1
8. proteinler 18. proteinler 1
8. proteinler 1
 
ISO 19011 İc Denetçi Eğitimi
ISO 19011 İc Denetçi EğitimiISO 19011 İc Denetçi Eğitimi
ISO 19011 İc Denetçi Eğitimi
 
Dondurma Ureti̇mi̇
Dondurma Ureti̇mi̇Dondurma Ureti̇mi̇
Dondurma Ureti̇mi̇
 
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumu
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumuİç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumu
İç Denetim Faaliyeti Tanıtım Sunumu
 
ISO 9001 2008
ISO 9001 2008 ISO 9001 2008
ISO 9001 2008
 
Sebze dondurma tesi̇si̇
Sebze dondurma tesi̇si̇Sebze dondurma tesi̇si̇
Sebze dondurma tesi̇si̇
 

Mais de Farhan Alfin

Experimental design
Experimental designExperimental design
Experimental designFarhan Alfin
 
Principles of experimental design
Principles of experimental designPrinciples of experimental design
Principles of experimental designFarhan Alfin
 
Ch9 Correlation and Regression
Ch9 Correlation and RegressionCh9 Correlation and Regression
Ch9 Correlation and RegressionFarhan Alfin
 
Ch8 Chi-Square Procedures
Ch8 Chi-Square ProceduresCh8 Chi-Square Procedures
Ch8 Chi-Square ProceduresFarhan Alfin
 
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)Farhan Alfin
 
Ch6 Testing the Difference between Means, Variances
Ch6 Testing the Difference between Means, VariancesCh6 Testing the Difference between Means, Variances
Ch6 Testing the Difference between Means, VariancesFarhan Alfin
 
Ch5 Hypothesis Testing
Ch5 Hypothesis TestingCh5 Hypothesis Testing
Ch5 Hypothesis TestingFarhan Alfin
 
Ch4 Confidence Interval
Ch4 Confidence IntervalCh4 Confidence Interval
Ch4 Confidence IntervalFarhan Alfin
 
Ch3 Probability and The Normal Distribution
Ch3 Probability and The Normal Distribution Ch3 Probability and The Normal Distribution
Ch3 Probability and The Normal Distribution Farhan Alfin
 
Ch2 Data Description
Ch2 Data DescriptionCh2 Data Description
Ch2 Data DescriptionFarhan Alfin
 
Ch1 The Nature of Statistics
Ch1 The Nature of StatisticsCh1 The Nature of Statistics
Ch1 The Nature of StatisticsFarhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -8
تقانة التعبئة والتغليف -8تقانة التعبئة والتغليف -8
تقانة التعبئة والتغليف -8Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -7
تقانة التعبئة والتغليف -7تقانة التعبئة والتغليف -7
تقانة التعبئة والتغليف -7Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -6
تقانة التعبئة والتغليف -6تقانة التعبئة والتغليف -6
تقانة التعبئة والتغليف -6Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -5
تقانة التعبئة والتغليف -5تقانة التعبئة والتغليف -5
تقانة التعبئة والتغليف -5Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -4
تقانة التعبئة والتغليف -4تقانة التعبئة والتغليف -4
تقانة التعبئة والتغليف -4Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -3
تقانة التعبئة والتغليف -3تقانة التعبئة والتغليف -3
تقانة التعبئة والتغليف -3Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -2
تقانة التعبئة والتغليف -2تقانة التعبئة والتغليف -2
تقانة التعبئة والتغليف -2Farhan Alfin
 
تقانة التعبئة والتغليف -1
تقانة التعبئة والتغليف -1تقانة التعبئة والتغليف -1
تقانة التعبئة والتغليف -1Farhan Alfin
 
تقانة طحن القمح
تقانة طحن القمحتقانة طحن القمح
تقانة طحن القمحFarhan Alfin
 

Mais de Farhan Alfin (20)

Experimental design
Experimental designExperimental design
Experimental design
 
Principles of experimental design
Principles of experimental designPrinciples of experimental design
Principles of experimental design
 
Ch9 Correlation and Regression
Ch9 Correlation and RegressionCh9 Correlation and Regression
Ch9 Correlation and Regression
 
Ch8 Chi-Square Procedures
Ch8 Chi-Square ProceduresCh8 Chi-Square Procedures
Ch8 Chi-Square Procedures
 
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)
Ch7 Analysis of Variance (ANOVA)
 
Ch6 Testing the Difference between Means, Variances
Ch6 Testing the Difference between Means, VariancesCh6 Testing the Difference between Means, Variances
Ch6 Testing the Difference between Means, Variances
 
Ch5 Hypothesis Testing
Ch5 Hypothesis TestingCh5 Hypothesis Testing
Ch5 Hypothesis Testing
 
Ch4 Confidence Interval
Ch4 Confidence IntervalCh4 Confidence Interval
Ch4 Confidence Interval
 
Ch3 Probability and The Normal Distribution
Ch3 Probability and The Normal Distribution Ch3 Probability and The Normal Distribution
Ch3 Probability and The Normal Distribution
 
Ch2 Data Description
Ch2 Data DescriptionCh2 Data Description
Ch2 Data Description
 
Ch1 The Nature of Statistics
Ch1 The Nature of StatisticsCh1 The Nature of Statistics
Ch1 The Nature of Statistics
 
تقانة التعبئة والتغليف -8
تقانة التعبئة والتغليف -8تقانة التعبئة والتغليف -8
تقانة التعبئة والتغليف -8
 
تقانة التعبئة والتغليف -7
تقانة التعبئة والتغليف -7تقانة التعبئة والتغليف -7
تقانة التعبئة والتغليف -7
 
تقانة التعبئة والتغليف -6
تقانة التعبئة والتغليف -6تقانة التعبئة والتغليف -6
تقانة التعبئة والتغليف -6
 
تقانة التعبئة والتغليف -5
تقانة التعبئة والتغليف -5تقانة التعبئة والتغليف -5
تقانة التعبئة والتغليف -5
 
تقانة التعبئة والتغليف -4
تقانة التعبئة والتغليف -4تقانة التعبئة والتغليف -4
تقانة التعبئة والتغليف -4
 
تقانة التعبئة والتغليف -3
تقانة التعبئة والتغليف -3تقانة التعبئة والتغليف -3
تقانة التعبئة والتغليف -3
 
تقانة التعبئة والتغليف -2
تقانة التعبئة والتغليف -2تقانة التعبئة والتغليف -2
تقانة التعبئة والتغليف -2
 
تقانة التعبئة والتغليف -1
تقانة التعبئة والتغليف -1تقانة التعبئة والتغليف -1
تقانة التعبئة والتغليف -1
 
تقانة طحن القمح
تقانة طحن القمحتقانة طحن القمح
تقانة طحن القمح
 

Sıvı Yağın Üretim Aşamaları

  • 1. Öğrencilerin Adı ve Soyadı : Özge Çelik ve Arzu Türkdayı BÖLÜM : GIDA MÜHENDİSLİĞİ 3.SINIF Konu : Sıvı Yağın Üretim Aşamaları
  • 2.  Ön İşlemler Yağlı tohumlardan yağ eldesine başlamadan önce tohumlar bazı ön işlemlerden geçirilir.  Genel olarak tohumların temizlenmesi, tohumun yapısal farklılığından dolayı uygulanması gereken bir kısım işlemler ve uygulanacak yağ alma yönteminin gerektirdiği hazırlıklar ön işlemleri teşkil eder.
  • 3.  Ön işlemleri; temizleme, pamuk tohumu için linterleme, tohumun nemlendirilmesi, kabuk kırma ve ayırma, pulcuk haline getirme ve kavurma olarak sayabiliriz.  İnsanlar tarafından çeşitli şekillerde tüketilen bitkisel kaynaklı bütün gıdaların işlenmesinde uygulanan aşamalardan ilki genellikle hammaddenin temizlenmesidir.  Hammadde çoğu zaman farklı oranlarda taş, toprak, kum, metal parçaları, bitkisel kalıntılar vb. yabancı maddeler içerir.
  • 4.  Yağlı tohumlardaki yabancı maddeler, irilik, şekil, yoğunluk ve mıknatıslık özelliklerinden yararlanarak çalışan sistemler kullanılarak uzaklaştırılmaktadır.  Elekler, triyörler, pnömatik (havalı) ayırıcılar, mıknatıs sistemi, linterleme makineleri (pamuk tohumunu liflerinden ayırmada), fırçalama makineleri yağlı tohumların temizlenmesinde kullanılan başlıca sistemlerdir.
  • 6.  Elekler: İrilik esasına göre ayırma.  Triyörler: Şekil farkından faydalanarak ayırma.  Pnömatik ayırıcılar: Yoğunluk farkından yola çıkılarak ayırma.  Mıknatıs sistemi: Yağlı tohumlar içinde bulunması muhtemel olan ve tesislerde yer alan makinelere zarar verme olasılığı bulunan metal parçalarını mıknatıslık özelliğinden yola çıkarak ayırmada.
  • 7.  Yağlı tohumlarda kabuk kırma ve ayırma, pulcuklandırma, kavurma gibi işlemlerin daha kolay uygulanabilmesi için tohumun nem oranının % 16-18 olması gerekmektedir.  Bu nedenle yağlı tohumların istenen nem derecesine getirilebilmeleri için aşağıda belirtildiği şekilde nemlendirilmeleri gerekmektedir.
  • 8.  Tohuma verilen su, homojen bir dağılım saplamak için püskürtme şeklinde verilmelidir.  Tohumun suyla temas süresi mümkün olduğunca uzun tutulmalıdır. Eğer yığında zedelenmiş tohum miktarı yüksek değilse bu süre 3-4 gün olabilir.  Nemlendirmeden sonra tohumun yüzeyinde su kalmamalıdır.  Nemlendirilmiş tohumlar çabuk bozulacağı için hemen yağa işlenmelidir.
  • 9.  Kabuk % 1 yağ içermesi, protein içeriğinin ise çok düşük olması nedeniyle tohumdan uzaklaştırılması gerekmektedir.  Kabuğun tohumla uzun süre temas halinde bulunması, presleme sırasında kabuk tarafından emilen yağın geri kazanılamaması nedeniyle yağ kaybına, çözgen ekstraksiyonu sırasında kabuğun renk, tat ve koku maddeleri de çözündüğünden yağın kalitesinin bozulmasına, presleme sırasında pres kapasitesinin düşmesine neden olduğundan kabuk kırma ve ayırma işlemi önem arz etmektedir.
  • 11.  Yabancı maddelerden ayrılıp temizlenen tohumlar özel kırıcılarda santrifüj çarpma yöntemiyle kırılırlar.  Silindirik sabit bir gövde içinde dakikada 600- 650 devirle dönen paletlerden oluşan bir tambur üstten gelen tohumları cidara savurarak çarptırır.  Silindirik gövdenin içi setlerle ve çentiklerle kaplıdır. Kırma işlemi cidar ile tamburun mesafesi ayarlanarak yapılır.
  • 12.  Çarpama sonucu tohumların bir kısmı bütün, bir kısmı parçalanmış halde kabuklarından ayrılır.  Pamuk tohumu, ayçiçeği ve yerfıstığı gibi esnek kabuklarla kaplı yağlı tohumların kabuklarının soyulmasında bar ve disk kabuk soyucular kullanılır.  Keten tohumu, kolza ve susam gibi çok küçük hacimli yağlı tohumlarda kabuk soyma işlemi çok zor olduğundan uygulanmaz.
  • 13.  Kabuk soyma makineleri her yağlı tohumun özelliğine göre düzenlenmiştir. İç(badem) ve kabuk bir elekten geçirilerek parçalanmış, ufalanmış olanlar ayrılır.  İri kabuklar hava akımıyla emilir. Kabukların tamamının alınması istenmez.  Örneğin ayçiçeğinde % 70 kabuk kalması istenir. Çünkü presleme işleminde kabuklar yardımcı olur.
  • 14.  Ayrılan kabuklar yan ürün olarak satılır.  Burada belirtilmesi gereken bir husus, kabukların presleme sırasında olumlu katkısının olduğunu ifade etmiş olduğu halde, kabukların presleme kapasitesini düşürdüğünü ileri sürmüştür.  Kabukların fiziksel özelliklerinin farklılıkları dikkate alındığında her iki görüşün de farklı tohumlar için doğruluğu saptanabilir.
  • 15.  Pulcuklandırma işlemiyle yağı hapseden hücre ve dokular, parçalanarak yağın kendiliğinden dışarı akışı sağlanır.  Pulcuklandırma işlemiyle hem hücre içindeki yağın dışarıya sızma alanı genişletilmiş, hem de yağ çıkışına karşı tohum yapısının gösterdiği direnç azaltılmış olmaktadır.  Özellikle çözgen ekstraksiyonunda çözgenin içe difüzyonu kolaylaşmakta, bu da hızını artırmaktadır.
  • 16.  Yağlı tohumların yağ verimlerini artırmak ve küspenin daha iyi değerlendirilmesini sağlamak için kavrulması gerekir.  Sıcaklık uygulanarak yağın viskozitesi azaltılıp, akıcılığı artırılır.  Hücre proteinleri koagüle edilerek, hücre zarlarına gevreklik verilerek yağın hücreden kolayca çıkması sağlanır. Tohumdaki su oranı % 7-8’ den % 4-4,5’ a düşürülür.
  • 17.  Kavurma işlemi küçük işletmelerde doğrudan ateşle ısıtılan tek katlı tavalarda, büyük ve modern işletmelerde ise 4-5 katlı tavalarda yapılmaktadır.  Tavalara alınan tohum önce 15-20 dakika ısıtılır ve üzerine su buharı veya sıcak su püskürtülüp nemi % 16-18’ çıkartılır.  Tohum sıcaklığı 80-90 oC’ ye çıkartılarak kavurma işlemine geçilir. 20-30 dakika kavrulan tohumun proteinleri koagüle edilmiştir.  Daha sonra 110-115 oC sıcaklıkta nem oranı % 4-4,5’ a düşürülür, pres veya ekstraktöre sevk edilir.
  • 18. Mekanik Presleme Yöntemiyle Ham Yağın Üretimi Mekanik presleme işlemi; katı-sıvı faz ayırım yöntemi olarak tanımlanabilir. Genellikle yağ oranı % 20’den daha düşük olan yağlı tohumların ham yağa işlenmesinde mekanik presleme yöntemi kullanılabilmektedir.
  • 19.  Mekanik presleme işlemi sonucu esas ürün olarak ham yağ, yan ürün olarak yağı alınmış küspe elde edilmektedir. Soğuk pres  Mekanik presleme işleminde kesikli çalışan hidrolik presler, sürekli vidalı presler ve döner presler kullanılabilir.
  • 20.  Solventle ekstraksiyonun temeli yağın içinde çözündüğü bir organik çözgenle yağlı tohumu muamele edip yağın tohuma geçmesi sağlanır.  Sonra solvent süzülerek ayrılıp, uçurulur ve geriye ham yağ kalır.  Pres yöntemine göre üstünlüğü küspede en fazla % 1 oranında yağ kalır ve çoğunlukla % 0,5 civarında bulunmaktadır.
  • 21. Bu yöntemle yağ elde etme özelikle yağ miktarı düşük olan soya ve çiğit gibi yağlı tohumlarda kullanılmaktadır. Yağ çözücü olarak bir çok organik madde kullanılmakla birlikte günümüzde Türkiye ve dünyada en yaygın kullanılan kaynama noktası 64-68 oC olan Hekzandır.
  • 22.  Rafinasyon işlemini kısaca berrak ve normal tatta yağ elde etmek için ham yağda bulunan ve istenmeyen tüm maddelerin yağdan uzaklaştırılması olarak tanımlayabiliriz.  Ham yağlar ne kadar özenli ve temiz elde edilirse edilsin mutlaka rafine edilmelidir. Çünkü tüketici açık renkli, kokusuz, serbest yağ asidi bulunmayan ve berrak yağ satın almak ister.
  • 23.  Rafine edilmeden tüketilen tek bitkisel yağ, iyi kalite zeytinlerden elde edilen zeytin yağıdır.  Fakat kötü vasıfta olan zeytin yağları da rafine edilir.  Türkiye’nin kırsal kesinimde ayçiçeği, susam, haşhaş vb. gibi hammaddelerden elde edilen yağlar yerel halk tarafından rafine edilmeden tüketilir.  Musilaj giderme, asit giderme, ağartma, koku giderme ve vinterizasyon Rafinasyon işleminin aşamalarıdır.
  • 24. • Türkiye’de yetiştirilen ayçiçeği, soya, keten vb. gibi yağlı tohumlar fosfatidlerce zengindir (% 1-2,5). Bunlarda Musilaj giderilmezse rafinasyonda kayıplar olur. • Ayrıca yağlı tohumlarda bir de patolojik etkenler veya yaralanmalar sonucu meydana gelen zamksı maddeler de bulunur. • Musilaj gidermede hidroklorik asit, fosforik asit kullanılır. Türkiye’de bu gün daha çok, sodyum klorür veya pirofosfatın %40-65’lik çözeltisi kullanılır.
  • 25.  Bu çözeltiden ham yağa %2-3 oranında katılır ve yağ karıştırılarak 40-50 oC’ye kadar ısıtılır. İşlem sonunda çöken sulu tabaka (hidrolasyon çamuru) santrifüjleşerek yağdan ayrılır.  Yapışkan maddeler bir elektrolit yardımıyla pıhtılaştırılırken fosfatidler gibi diğer yapışkan maddeler su ve sıcaklık yardımıyla hidrolasyon sonucu çöktürülür.  Bu sırada yağda bulunan mineral maddeler ve bazı yabancı maddeler de çöken bu maddelerle birlikte yağdan uzaklaştırılır. Musilaj maddeleri lesitin eldesinde kullanılır. Bu işlemde kontinü veya diskontinü yöntem uygulanabilir.
  • 26.  Yağ sanayisinde asitlik giderme işlemi yaygın olarak serbest asitlerin bazlarla nötralizasyonu şeklinde uygulanmaktadır. Yağda serbest halde bulunan yağ asitleri NaOH ile muamele edilince yağda erimeyen sabun meydana gelerek çöker.  Asit karakterde olan diğer bazı maddelerle sabun tarafından absorbe edilen diğer bir çok maddeler de çöker. Bu işlem için kontinü veya diskontinü yöntemler kullanılabilir ve kullanılacak baz miktarı bir ön deneme ile saptanabilir.  Ayrıca, yüksek derecede vakumda damıtılarak serbest yağ asitlerinin yağdan ayrılması işlemi de uygulanmaktadır.
  • 27.  Buna fiziksel nötralizasyon denir. Diskontinü sistemde genellikle 10-12 tonluk nötralize kazanları kullanılır.  BU kazanlar ısıtıcı buhar helezonları, karıştırma paletleri ve baz çözeltisi püskürten sistemlerle donatılmıştır. Kullanılacak NaOH miktarı serbest asitlik 7 olarak hesaplanır.  Fakat bazın bir kısmı nötr yağ ile reaksiyona girebileceğinden hesaplanan miktarın %10 fazlası kullanılır.
  • 28.  Asit giderme kayıpları yabancı maddelerin cins ve miktarlarına, serbest yağ asitleri miktarına göre değişir.  Fosfatidler az olursa kayıp azalır. Serbest yağ asitlerindeki kayıplar; kakao, palm, kara ve deniz hayvanları yağlarında serbest yağ asitlerinin 1,5 katı, pamuk ve soyada 3 katı, asi ditesi düşük yağlarda ise serbest yağ asitlerinin 5-10 katı yağ kaybolur.  Yemeklik, kızartmalık, margarin yapılacak yağlarda asitlik giderilmezse serbest yağ asitleri duman çıkararak yanar. Nötralizasyon kuru ve yaş olarak yapılır.
  • 29.  Yağ sanayisinde ağartma işleminin amacı, ham yağın doğal olarak içerdiği ve tohumun yağa işlenmesi sırasında oluşan renk maddelerinin uzaklaştırılmasıdır.  Bu iş için Tonsil, Bentonit gibi çeşitli adlar altında satılan ve sanayide “ağartma toprağı” genel adı ile bilinen adsorbant maddeler kullanılır.  Son zamanlarda bu amaçla, sülfürik veya hidroklorik asitle muamele edilip, aktif hale getirilen diğer topraklar da kullanılmaktadır. Ayrıca aktif kömür de kullanılır.
  • 30.  Aktif kömür, özellikle kırmızı, mavi ve yeşil renklerin adsorbsiyonunda kullanılır. Pahalı olması ve fazla yağ emmesi nedeniyle yalnız başına kullanılmaz.  Kullanılacak ağartma toprağının miktarı yağın rengine toprağın aktivitesine bağlı olarak değişir. Ağartma işlemi kontinü olarak yapılabildiği gibi ülkemizde de kullanılan diskontinü sistemle de yapılabilmektedir.  Bu amaçla 25-30 tonluk kazanlar kullanılır. Kazanda ısıtıcı serpantin ve karıştırıcı bulunur. Yağın sıcaklığı, 70-80 oC’ye çıkarılır ve toprak konur.
  • 31.  Sıcaklık 90-100 oC’ye çıkarılır. Toprağın ilave edilmesi sırasında karıştırıcılar çalıştırılarak bir süspansiyon elde edilir. Isıtma tamamlandıktan sonra 15-20 dakika daha karıştırmaya devam edilir.  Daha sonra yağ presli filtrelerden geçirilerek süzülür. Bu aşamada yağ kaybı en fazla katılan toprak miktarı kadar olmaktadır.  Süzme işleminden sonra kazana önce basınçlı hava verilerek serbest yağ, sonra basınçlı buhar verilerek de toprağın absorbe ettiği yağ alınır. Bu işlemler sırasında oksidasyonu önlemek için vakum da yapılır.
  • 32.  Koku alma işleminin amacı istenmeyen koku ve tat maddelerinin yağdan uzaklaştırılmasıdır.  Koku alma işlemini kısaca yağın tat ve kokusunu bozan bazı uçucu maddeleri, su buharı ile yağdan ayırmak şeklinde tanımlayabiliriz.  Koku alma için; kurutma ve gazları uçurma, ısıtma, koku alma, soğutma, boşaltma işlemleri uygulanır. Yağlarda koku alma işlemi kontinü ve diskontinü olarak yapılır.  Ülkemizde daha çok diskontinü yöntem uygulanmaktadır.
  • 33.  Kokusu giderilecek yağ kazana alınır. Kazana alttan buhar verilerek sıcaklık, 3-5 mm’lik vakumda 180 oC’ye çıkarılır. Buhar kazana alttan verildiği için aynı zamanda yağ karıştırılmış olur.  Bu sırada yağda istenmeyen koku maddeleri buharla birlikte uzaklaştırılmış olur. Kokusu giderilmiş yağ yüksek vakum altında 100 oC’ye soğutulur.  Oradan da plakalı soğutuculara gönderilerek sıcaklık 30-50 oC’ye soğutulur. Bu arada oksidasyonu önlemek amacıyla 1 kg. yağa 50 mg. Sitrik asit çözeltisi verilmelidir.
  • 34.  Yemeklik yağlara uygulanan bir işlemdir. Yağlarda bulunan doymuş trigliseritlerin; özellikle de stearinlerin, 8-10 oC’de donarak yağı bulandırmalarını önlemek amacıyla yapılır.  Bu işlem genellikle ayçiçeği, çiğit ve mısırözü gibi yağlarda yapılır. Rafinasyonu biten yağ kristalizatörlere alınır ve istenilen kristalizasyon sıcaklığına kadar (0-10 oC ) soğutulur.  Böylece yağlarda bulunan ve yüksek derecede eriyen trigliseritlerle (genelde stearin) vax’lar (mumlar) ayrılır. Bu işlemle yağın oda derecesinde kristalleşmeler sonucu bulanması önlenmiş olur.
  • 35. Ayırma işleminden sonra yağ soğutulmuş filtrelerden geçirilerek berrak kısım alınır. Vinterizasyonun başarılı olabilmesi için yağ mutlaka diğer Rafinasyon aşamalarından geçmiş olmalıdır.  Aksi halde ortamdaki serbest asitlik, yapışkan maddeler ve renk maddeleri kristalizasyonu güçleştirir.
  • 36.
  • 37. Ön işlemler Sıvı fazın (yağ ve karasu) katı fazdan uzaklaştırılması Yağ ve karasuyun ayrılması
  • 38. Zeytinyağı Uygulama Merkezi • Geliştirme • • Üretim & Tedarik •  •Uluslararası Pazarlama •
  • 39. Ekonomik olarak, kaliteli, rafine edilmeksizin doğal haliyle tüketilebilen zeytinyağını üretmektir.
  • 40. Yağ kalitesini korumak.  Üretim verimliliğini arttırmak.  Tesis kontrolünü geliştirmek . Çevre üzerindeki etkiyi azaltmak . Operatörlerin iş güvenliği standartlarını arttırmak . Üretimde hijyeni garanti etmek.
  • 41. Üretim Kontrol Zeytinyağının kalitesini arttırmak Zeytinyağının kalitesini çeşitlendirmek Verimliliği maksimum seviyeye çıkartmak  Kalite / Verimlilik ilişkisini arttırmak
  • 42.
  • 43.
  • 44.
  • 45.  Parazitlerin verdiği zarar %5’in altında.  Zeytinin derisine zarar vermeden ağaçtan toplama.  Zeytini, ısınma ve fermantasyona imkan vermeden depolama (Havalandırılan bir mekanda yer alan küçük plastik kasalarda)  Hasattan sonraki 2 gün içinde üretim.
  • 46. Bahçe (toprağın işlenmesi)  Zeytin çeşidinin seçimi ve yetiştirme tekniği.  Gübreleme Hasadı yapılan zeytinin olgunluğu (kısmi ve doğal renk)
  • 47.  Kalitenin Korunması İçin.  Meyveye zarar verilmesini önleyen hasat teknikleri.  Zeytini, ısınma ve fermantasyona imkan vermeden depolama (Havalandırılan bir mekanda yer alan küçük plastik kasalarda)  Depolama zamanı:en fazla 2 gün.  Modern yağ çıkarma sistemleri (hijyenik ve denetim altında tutulan)
  • 48.  İki fazlı dekantörlerde proses suyu kullanılmaz ve pirina, zeytinin tüm meyve suyunu ihtiva eder.  Bu sistemler üç fazlı sistemlerde kullanılan suyun çevre için sorun teşkil etmesi nedeniyle 1992 yılında zeytinyağı üretim sisteminde suyun kullanımı olmaksızın veya zeytinlerin rutubetine bağlı olarak suyun çok az kullanılması ile yağ fazının ayrılmasını sağlayan yeni bir dekantör sistemi ile imal edilmişlerdir.
  • 49. İki buçuk fazlı kontinü santrifüjleme sistemleri pirinadaki mevcut nemi azaltmak ve zeytinyağının kalitesini daha yükseltmek için geliştirilmiştir. Sistemde ilk sıkım gerçekleştikten sonra aynı dekantörle, aynı anda ikinci sıkım gerçekleştirilerek, pirinadaki yağ alınır ve yüksek verimin ve yüksek kalitenin bir arada olduğu bir ürün ortaya çıkar.
  • 50.  1965 yılında zeytinyağı, zeytin hamurundan yağ, su ve pirinayı ayıran üç fazlı santrifüj sistemi sayesinde ekstrakte edilmeye başlanmıştır.(Ranelli vand Martinelli, 1995).  Bu sistemlerde yoğurmadan sonra hamur dekantöre verilirken basınçlı su ilave edilmektedir.  İlave edilen bu su ile sistemden çıkan atık su (karasu) miktarı artmaktadır. Bu karasu çevre ile ilgili problemleri ortaya çıkarmaktadır.
  • 51.  Zeytinler dik taş değirmenlerde ezilip hamur haline getirilir.  Zeytin hamuru koko ipliğinden dokunmuş torbalara konarak preslerde sıkılır.  Sıkım önce kuru sonra genellikle bazı yörelerde 2 defa sıcak su ( 50 - 60oC) kullanmak suretiyle yapılmaktadır.  Kullanılan sıcak su, zeytinyağında oksidasyona ve dolayısıyla yağ kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.
  • 52.  Zeytinleri zeytinyağına laboratuarda işlemek için kullanılan değirmene ABENCOR adı verilmektedir.  Bu sistemde zeytinler çekiçli bir kırıcı ile kırılmış ve ortam sıcaklığında 20 dakika karıştırma işlemine tabi tutulmuşlardır.  Daha sonra karışan hamur santrifüjleşerek yağ, pirina ve karasu fazı ayrılmıştır.  Yağ ile birlikte ayrılan karasu doğal dekantasyon ile yağdan ayrılmıştır. Daha sonra yağ tekrar hidrofil pamuktan filtre edilerek içindeki son safsızlıklar da elimine edilmiştir.
  • 53.
  • 54. 1-Naturel Zeytinyağları a) Naturel Sızma Zeytinyağı b) Natürel Birinci Zeytinyağı c) Natürel İkinci Zeytinyağı: (tebliğden kaldırılmıştır) 2- Rafine Zeytinyağı 3- Riviera Zeytinyağı
  • 55.  Zeytin ağacı meyvesinden, doğal özelliklerini değiştirmeyecek bir sıcaklıkta sadece mekanik veya fiziksel işlemler uygulanarak elde edilen, berrak, yeşilden sarıya değişebilen renkte, kendine özgü tat ve kokuda olan doğal halinde gıda olarak tüketilebilen yağlardır.  Naturel zeytinyağları kendi içinde 2 grup altında piyasaya verilirler.
  • 56. Kokusu ve tadında kusur olmayan, serbest asitlik derecesi(oleik asit cinsinden) en çok % 0.8 olan naturel zeytin yağıdır. Naturel sızma zeytinyağı her tür yemeklere uygun olmakla beraber salatalar için idealdir.
  • 57. Kokusu veya tadında çok hafif kusurları bulunabilen, serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok % 2 olan natürel zeytinyağıdır
  • 58. Kokusu veya tadında tolere edilebilen kusurları bulunan, serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok % 3.3 olan naturel zeytinyağıdır. (yönetmelikten çıkarıldı)
  • 59. Zeytin ham yağının yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmesi sonucu elde edilen, sarının değişik tonlarında rengi olan kendine özgü tat ve kokuda bir yağdır. Serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok % 0.3 ‘tür. Bu yağ piyasada, ‘’ Kızartma Yağı’’ olarak da pazarlanmaktadır.
  • 60.  Rafine zeytinyağı ile doğal halinde gıda olarak tüketilebilecek naturel zeytinyağlarının karışımından oluşan, yeşilden sarıya değişen renkte, kendine özgü tat ve kokuda bir yağdır.  Serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok % 1.5 ‘tur. Zeytinyağının canlı ve kuvvetli kokusuna pek alışık olmayanlar bu tip zeytinyağını tercih edebilirler.
  • 61.  Eskiden yağ almaya gelen deneyimli tüccarlar zeytinyağının asitlik oranını ölçmek için ilginç bir yöntem kullanırlardı.  Çeşitli yağ küplerinden küçük bir ölçekle aldıkları yağları minik bir tabağa koyarak küpün üstüne bırakırlar, pamuktan fitil yaparlar ve bütün örnekleri eş zamanlı olarak, yağ kandili gibi yakarlardı.  İs yapmadan en uzun süre yanan yağ, asidi en düşük olan yağ demekti. Bu asidi düşük “ince yağ”a karşın, asidi yüksek “kalın yağlı” kandil doğal olarak daha çabuk yanıp bitiyor.
  • 62.
  • 63.
  • 64.  Olumlu Tadlar  Taze meyvemsi tad  Tatlı  Yeşil yaprak  Yakarlık  Hafif acılık ►  Olumsuz Tadlar  Küflü  Rutubet-küf  Sirke-şarap-ekşi-asidik  Çamur ,Metal  Ransid (eskimişlik, kokuşmuşluk)
  • 65.
  • 66.
  • 67.
  • 68.
  • 69.
  • 70.
  • 71.
  • 72.
  • 73.
  • 74.
  • 75. Sudan ve tortudan ayrışan yağ, çanakların içinden geçerek yağ haznesine çıkar. Arıtılmış temiz yağ, yağ haznesinden depolama tanklarına aktarılır.  Arıtılmamış yağ üst hazneden separatöre beslenir.
  • 76.
  • 77.
  • 78.  Yerleşim ve Bina Tasarımı.  Temizlik ve Dezenfeksiyon.  Kullanılan suyun kalitesi.   Personel hijyeni.   İşletme, alet ve ekipmanların bakım ve hijyeni.   Atıkların Kontrolü.   Zararlı kontrolü.   Cam Kontrolü.  Bu noktalar dikkate alınarak çalışmalar yürütülür.