1. 5-10-2011
Niet door rood fietsen in Amsterdam
en andere interventies
Stimuleren veilig verkeersgedrag
Drs. Christine Swankhuisen
Tabula Rasa/Universiteit Leiden
Denkt u dat u niet te beïnvloeden bent?
1

2. 5-10-2011
Beleefd of onbeleefd gedrag
2

3. 5-10-2011
Verkeerde norm ongewenst gedrag
• NS voorlichtingsfilm
– Activeert de verkeerde norm: agressie lijkt
normaal
– Zeker risico bij pubers: minder controle.
Ook in het verkeer.
3

4. 5-10-2011
Sociale norm:
ongemerkt krachtige interventie
• Mensen doen graag wat anderen doen. Dat
beïnvloedt ons ongemerkt. Zeker bij
onzekerheid of minder belangrijke
onderwerpen.
• Als je ongewenst gedrag toch toont, laat dan
ook zien hoe het wél moet
geef een handelingsperspectief.
• Shotgun filmpje
met dank aan VVN en Ako Madomi (student
UL)]
4

5. 5-10-2011
Kennis overdragen
• Legitiem doel van verkeersveilig gedrag:
kennis overdragen.
• Vooral zinvol bij nieuw gedrag (ingesleten
routines verander je niet door meer kennis).
– Rijlessen (proef VVN met theorie-examen voor
16- en 17-jarigen: met gedragscomponent)
– Handelingsperspectief (rol bijrijder).
van A naar Beter: skeeler-spot
5

6. 5-10-2011
• Leuk filmpje. Maar werkt het ook?
• Sympathiek. Belangrijke eigenschap (likability)
• Knelpunt: beeld en boodschap zijn niet
congruent.
– Je moet zelf de vertaalslag maken van skeeleren en
om ongeluk heenstaan, naar file op de snelweg.
– Zo intensief kijken mensen zelden naar spotjes
– Voor hoogopgeleiden geen probleem, voor lager
opgeleiden probleem om boodschap te reproduceren
• Rijden onder invloed : spotje politie
• Wat zegt het beeld?
Wat zegt de tekst?
6

7. 5-10-2011
Rol van creativiteit in
overheidscommunicatie
• Is nu onderwerp van onderzoek van Bert Pol
(Tabula Rasa/Radbouduniversiteit)
• Eerste resultaten: overheidsboodschappen zijn
complexer dan commerciële boodschappen.
Dan kan creativiteit begrip en effect op gedrag
tegenwerken.
• Kies je voor creatieve benadering, zorg dan dat
beeld en boodschap hetzelfde zeggen en
elkaar versterken.
7

8. 5-10-2011
Gedrag onderweg beïnvloeden
• Bij rijden en drinken wil je gedrag
beïnvloeden voor mensen de weg op gaan.
Maar soms is het belangrijk juist onderweg
invloed uit te oefenen.
– Gordelcampagne (goochem. Gadget erg
belangrijk, campagne als ondersteuning)
– Snelheid
• TV-spotje Rij bewust
• Radio-spotje
8

9. 5-10-2011
Minder fietsers door rood –
in Amsterdam
9

10. 5-10-2011
Veldexperiment Tabula Rasa
voor stadsregio en gemeente Amsterdam
• Vraag gemeente: wat kunnen we doen aan
ongewenst fietsgedrag?
• Door rood fietsen is gevaarlijk en wekt
ergernis
• 2 interventies ontwikkeld, gebaseerd op
wetenschappelijk onderzoek
• Pretest in Nijmegen
• Beide getest in Amsterdam en Hoofddorp
gedurende enkele weken
10

11. 5-10-2011
Resultaten
• In Amsterdam 17%
minder fietsers door rood
• Bij de VU daling van 60%
naar 32% na 2 weken
• In Hoofddorp: te weinig
fietsers door rood om
verschil te kunnen meten
11

12. 5-10-2011
Benut inzichten over gedrag
• Effectieve interventie hoeft niet duur te zijn
• Belangrijk om deze op onderzoek te
baseren grotere kans op effectiviteit
• Test gedragseffect als dat het doel is
Meer lezen?
12