Studiedag 'TWI-erfgoed en onderwijs' (30 april 2014)

1. Uitwerken van een
educatief pakket…
met de handen in het haar

2. TWIE = Technisch, Wetenschappelijk
en Industrieel Erfgoed
• Bakkerijmuseum: bakkersambacht
→ technisch erfgoed
Afbeelding: ‘De broodbakker’ / ‘Le Boulanger’
Kemink & zoon Utrecht

3. Hoe TWIE overdragen aan komende
generaties?
1. Opstellen educatief pakket start bij de te
bereiken doelgroep ! Wie wil je bereiken?
→ rekening houden met ≠ leeftijden
onderverdeling in leeftijdsgroepen / graden

4. Onderverdeling
leeftijdsgroepen / graden basisonderwijs
• Kleuters 3-6 jaar (kleuterklas)
• Kinderen 6-8 jaar (1ste graad LO)
• Kinderen 8-10 jaar (2de graad LO)
• Kinderen 10-12 jaar (3de graad LO)
Op voorhand bepalen welke
leeftijdsgroep/graad je wil bereiken

5. Handige tips…
• inspiratiegids ‘De schatten van Vlieg - 2012’
(tips opstellen schattenjacht)
Soorten schattenjachten:
Schattenjacht met vragen - Foto-schattenjacht - Schattenjacht die aanzet
tot creativiteit…
Schattenjachten voor verschillende leeftijdsgroepen:
Kleuters:
- volgen van parcours aan de hand van pijlen, ballonnen, Vliegjes…
- tips maken aan de hand van afbeeldingen…
Voor iets oudere kinderen (+10 jaar):
- woordspelletjes / rebussen
- bericht in geheimtaal
- …

6. • inspiratiegids Vlieg - 2014’
leuke ideeën voor het verstoppen van een schatkist, opstellen van een
zoektocht…
→ te downloaden op website cultuurnet
http://www.cultuurnet.be/pers/schatten-van-vlieg

7. 2. Zicht op doelgroep  inhoudelijk
vooronderzoek
welke leerinhouden wil ik meegeven?
→ ontwikkelingsdoelen / eindtermen
(lezing M. Defreyne)
! Betrouwbare bronnen en dubbel checken
! Gevarieerde bronnen
(niet enkel internet, maar ook boeken, tijdschriften, brochures…)

8. Niets is zo constant als verandering
Iedere leerling heeft eigen leerstijl, dus…
variëren in lesstijl en werkvormen !
3 Leerinhouden aanbrengen
a.d.h.v. actieve, didactische
werkvormen

9. Didactische werkvormen =
activiteiten of werkwijzen van LKR gericht op het
verwerven van kennis, inzicht, vaardigheden en
houdingen bij LLN
LEERKRACHTGESTUURD OF LEERLINGGESTUURD
VOORBEELDEN:
vertellen, uitleggen, demonstreren, vragen stellen, beurten
geven, opdrachten geven en leerlingen laten
samenwerken…

10. Uitersten in leerstijlen bestaan vermoedelijk
niet.
Bijna altijd is er sprake van
‘iets meer zus, iets minder zo’.
Onmogelijk om met alle leerstijlen tegelijk rekening
te houden !
 regelmatig variëren in werkvormen om zoveel
mogelijk LLN aan hun trekken te laten komen

11. Praktisch voorbeeld
Leerlingen luisteren de eerste vijf minuten
naar een uitleg van de leerkracht, maken
vervolgens een opdracht, bespreken in
groepjes van twee die opdracht , daarna laat
de leerkracht enkele dia’s over het onderwerp
zien en als afsluiting maken de leerlingen in
groepen van vier een collage.

12. Hoe kiezen tussen
≠ didactische werkvormen?
In elk leerproces staan de te bereiken doelen /
competenties centraal
→ werkvorm kiezen i.f.v. bereiken/ nastreven
bepaalde doel/competentie
Voorbeeld: LKR wil de sociale doelstelling “de
leerling kan samenwerken en houdt daarbij
rekening met anderen” nastreven
→ passende werkvorm gebruiken, bijv. groepswerk.

13. Bij keuze werkvorm,
rekening houden met…
• Situatiekenmerken lln.
(= beginniveau, leertype, motivatie…)
• Huidige jeugd groeit op met nieuwe media!
(internet, sms’en, gamen, twitteren ….)
manier van leren en informatie verwerken
verschilt van vorige generaties!
(in klas: gebruik van dvd, internet, tablet…)
ideale manier om LLN zelfstandig te laten werken

14. • Beschikbare tijd
anders kan doel helemaal verloren gaan (!)
groepswerk vraagt meer tijd dan individuele opdracht
• Groepsgrootte
groepen kun je op ≠ manieren indelen (opstelling banken…)
• Beschikbare ruimte
• …

15. DUS…
Veel gevarieerde werkvormen  creëren van
rijke leeromgeving voor iedereen!

16. Structuur lessenpakket?
• Opstellen in ≠ thema’s (+- 1 lesuur)
• Thema’s los van elkaar opstellen
→ leerkracht hoeft pakket niet strikt te volgen
• Eindtermen / ontwikkelingsdoelen aanduiden
per thema
• Praktische uitwerking:
*overzicht eindtermen / ontwikkelingsdoelen
*handleiding voor leerkracht
*werkbundel voor leerlingen
*evt. aanvullend materiaal (bijv. educatieve koffer )
 praktische koffer!

17. Op voorhand bedrag vastleggen
• + eventuele buffer voorzien
Ook belangrijk bij samenwerking met
hogeschoolstudenten (BACHELORPROEF)
(contractje)

18. Samenwerken met hogeschoolstudenten:
→ heel wat voordelen !
+ veel tijd gespaard
+ goede begeleiding door docenten
+ troef naar onderwijs toe
(!) maar goede afspraken maken goede vrienden
(kostprijs, leerinhouden bespreken, deadlines (Erasmus!)…)
TIP: e-mailverkeer goed bijhouden!

19. Pakket op voorhand uittesten met
beoogde doelgroep!
• Na test evalueren en mening vragen aan
doelgroep en begeleidende leerkracht.
• Uittesten: kan met klasgroep uit de buurt
(eventueel een korting toestaan of voordeel
voor school)

20. Voorwaarden bij uitlenen
• Waarborg?
• Maximumduur voor uitlenen?
vastleggen in contract en door beide partijen
laten ondertekenen!
• Overzicht materialen in educatief pakket en
controleren bij elke uitlening

21. Pakketten kenbaar maken !
• Kenbaar maken naar publiek
via mailing, folder opstellen, via de
gemeente/stad, vermelden op website…
• Bij promotie: vermelden dat pakket gebaseerd
is op recente leerplannen
• Een beeld zegt meer dan woorden
(korte en krachtige titel!)
• Altijd promotie blijven voeren

22. Folder overzicht
educatieve
pakketten

24. Bronnen
• Afbeelding ‘De broodbakker’:
http://www.achterdegevelsvandelft.nl/huizen/Choorstraat%209.html
• Afbeelding ‘handen in het haar’:
https://www.google.be/search?q=metde+handen+in+het+haar&rlz=1C2ARAB_nlBE530BE530&source=ln
ms&tbm=isch&sa=X&ei=q6tXU_PAFMOJ4gTFqICIBg&ved=0CAYQ_AUoAQ&biw=1920&bih=971#q=handen
%20in%20het%20haar&tbm=isch&facrc=_&imgdii=_&imgrc=jIVz_iY5SoGSwM%253A%3BWMaoWXJqkSkS
3M%3Bhttp%253A%252F%252F1.bp.blogspot.com%252F-
io0fdVwYmqw%252FUuvUKBlo3rI%252FAAAAAAAAAAw%252FsoF8JpLg2PU%252Fs1600%252Fmet%252B
de%252Bhandenin%252Bhet%252Bhaar%252B-
%252Bstress(1).PNG%3Bhttp%253A%252F%252Fblogmakenvoordummies.blogspot.com%252F%3B323%3
B301
• Inspiratiebrochures ‘VLIEG’
www.cultuurnet.be