2. TÜRKİYE’DE MADENCİLİK
• Türkiye'de madencilik gelişmiş sanayi kollarından biridir.
Türkiye madenler bakımından zengin bir ülkedir. Ayrıca bazı
madenler bakımından dünyanın önemli ülkeleri arasındadır.
Türkiye'nin madenlerinin tamamı henüz belirlenmemiştir.
Maden arama çalışmaları hızla devam etmekte ve yeni
maden yatakları bulunmaktadır. Ülkemizin madenciliğinin
şu andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri kuruluşlarımızın
gereksinimine yönelik değildir. Bir kısmı ham olarak ya da
yarı işlenmiş halde dışarı satılmaktadır.
• 3213 sayılı Maden Kanunu'na göre "Madenler Devletin
hüküm ve tasarrufu altında olup, içinde bulundukları arzın
mülkiyetine tabi değildir. Madenler, devlet ya da üretilen
madenden devlet hakkı ödenerek özel veya tüzel kişiler
tarafından işletilebilir.
3. TÜRKİYE’DE KÖMÜR MADENCİLİĞİ
• Türkiye'de ilk taş kömürü madenciliği Uzun Mehmet’in 1829 yılında
Ereğli’de kömürü bulmasıyla başlamıştır. İlk fiilî üretim ise 1848 yılında
"Hazine-i Hassa" tarafından havzanın Galata sarraflarına kiralanmasıyla
gerçekleşmiş ve bu idare altında çok ilkel bir çalışma ile 40–50 bin ton
civarında kömür üretilmiştir. Kırım Harbi’nin başlaması ile idare İngilizlere
geçmiş, 1864 yılında ise devrin Kaptan-ı Deryası’na devredilmiş ve bir
maden nazırlığı kurulmuştur. Bu devrede havzada büyük gelişmeler olmuş,
tren ve dekovil hatları döşenmiş havzanın sınırları tespit edilmiş, kok,
briket, ateş tuğlası ve çimento fabrikaları gibi tüketici tesisler kurulmuş ve
üretim muntazam artışlarla 1907 yılında 735.000 tona erişmiştir. 1. Dünya
Savaşı sırasında faaliyet tekrar gerilemiş savaşın sonunda ise havza
Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Bu idare altında istihsal 1920 yılında
570.000 tona erişmiştir.
4. • Kömür iki yöntemle çıkarılır:
► Yüzey veya açık ocak madenciliği
► Yer altı veya derin madencilik
Madencilik yönteminin seçimi genellikle kömür yatağının
jeolojisiyle belirlenir. Yeraltı madenciliği birçok kömür
üreticisi ülkenin yaygın olarak yüzey madenciliğini
kullanmasına rağmen şu anda dünya kömür üretiminde
açık ocak madenciliğinden daha büyük bir pay
oluşturmaktadır. Örneğin yüzey madenciliği Avustralya
üretiminin %80’ini oluşturuyorken, bu Amerika Birleşik
Devletleri’nde %67 civarında.
5. Zonguldak Armutçuk'ta 7 Mart 1983'te meydana gelen
grizu patlamasında 103 maden işçisi hayatını kaybetti.
6. Amasya Yeni Çeltik'te bulunan maden ocağında 7 Mart 1990'da
meydana gelen grizu patlamasında 68 kişi öldü.
7. 3 Mart 1992'de Zonguldak Kozlu'da meydana gelen grizu
patlamasında 263 maden işçisi hayatını kaybetti.
8. 26 Mart 1995'te Yozgat'ın Sorgun ilçesinde meydana gelen grizu
patlamasında 37 madenci hayatını kaybetti
