1. Trends in open educational resources in
binnen- en buitenland
DE ONDERWIJSDAGEN, WOENSDAG 14 NOVEMBER
Ria Jacobi (Hogeschool van Amsterdam), Hester Jelgerhuis
(SURF), Nicolai van der Woert (UMC St Radboud)

3. Een OER-Hollands landschap
Onderzoek stand van zaken OER in
Nederlandse hoger onderwijs:
• Nederlands hoger onderwijs zet stappen met open
leermaterialen.
• 25% geeft aan dat er binnen hun instelling al (collecties)
met open leermaterialen bestaan.
• 50% geeft aan dat er binnen hun instelling geen OER-
beleid is, 42% zegt dat er nu wel OER-beleid wordt
ontwikkeld.
• Motieven voor OER-beleid: profilering
onderwijsinstelling (86%), aantrekken juiste studenten
(57%), bereiken van nieuwe doelgroepen te bereiken.
• Duidelijk verschil tussen hogescholen en universiteiten>
universiteiten zijn actiever.
•Andere prioriteiten op onderwijsgebied „verdringen‟
aandacht voor OER.
> meer info op SURFspace

4. landelijk:
-Groen Kennisnet
-medischonderwijs.nl
-Neuroblend
OER-landkaart NL
- hbo kennisbank
-- Netwerk Open Hogeschool Informatica
-- Nationale Kennisbank
Basisvaardigheden Wiskunde
- en ook: uitzending
gemist, beeldmateriaal culturele RUG: voornemen OCW?
instellingen etc. Hanzehogeschool: voornemen
iTunes U?
UvA: (open) webcolleges een voornemen
iTunes U
VU: (open) webcolleges en iTunes U
HvA: voornemen iTunes U
UU: open webcolleges, scripties
TUD: OCW, iTunes U, open Politieacademie: open leermateriaal
webcolleges, open study m.b.t. politievak
UL: OCW, scripties, (open) weblectures
HRO: ontwikkeling OCW
NHTV: open weblectures en
kennisclips
OU: OpenER, iTunes
U, OpenU, studiecoach

5. Tien wereldwijde OER-trends
1. Wereldwijde groei aanbod OER (OpenCourseWare, MOOC‟s, iTunes U, Youtube
EDU, TED ED etc.); overheden investeren fors in OER, er komt een OER
Declaration.
2. Internationale verschuiving van open leermaterialen naar open onderwijs en opening
up education > HO-instellingen kiezen eigen positie.
3. MOOC‟s als grote katalysator voor open education.
4. Kloof tussen believers versus pragmatici > parallellen met
duurzaamheidsbeweging?
5. Explosieve groei van certificering van open onderwijs (certificaten MOOC‟s, badges
etc.) en erkenning daarvan door gerenommeerde universiteiten.
6. Explosieve groei open tekstboeken vanuit oogpunt kostenbesparing (USA, Polen)
en veranderende rol uitgevers.
7. Toenemende aandacht voor OER en learning analytics / datavisualisatie.
8. Toenadering OER- en open access beweging en rol bibliotheken.
9. Opkomst 'open education ecosystems' en leernetwerken (waaronder Open Study)
10. Ontsluiten van open leermaterialen via mobile devices en apps.

6. Preview thema’s trendrapport OER 2013:
zeven trends uitgelicht
1. Open tekstboeken: trends en kansen
2. MOOC‟s: trends en kansen
3. OER, toetsen en certificering: trends en kansen
4. OER en learning analytics: trends en kansen
5. Businessmodellen voor OER
6. OER, Open Access en uitgevers
7. Opkomst van 'open education ecosystems' en leernetwerken
 Kiest u maar!

7. (1) open tekstboeken
Trend:
• van lineair (docent bepaalt) naar niet-lineair (studenten bepalen mede)
• andere rol docent: curator
• steeds meer multimedia inhoud
Kansen:
• brede toegankelijkheid onderwijs
• variatie aan leermaterialen
• snelle update
• mogelijkheid: naast digitale beschikbaarheid ook printversie
Vragen:
• kwaliteit van de e-teksten?
• de beschikbaarheid (denk bijv. aan taal)
• interesse in „bootcamp‟ om in een weekend een open tekstboek te maken?

8. (2) MOOC’s
Trends en kansen:
• Focus op kwaliteit van MOOC‟s.
• Uiteindelijk leidend tot accreditatie van “direct-to-students education”?
• Certificering van non-formeel leren via een MOOC gaat waarde krijgen.
• Ontstaan van variëteit aan MOOC‟s (qua topics, leermateriaal, didactiek).
• Gebruik van Learning Analytics om lerenden in een MOOC beter te kunnen
ondersteunen (geautomatiseerd).
Vragen:
• Hoe kun je als instelling voor hoger onderwijs MOOC‟s gebruiken? Kun je het
negeren?
• Hoe gaan bedrijven certificaten van de topuniversiteiten waarderen? Als ze
waarde krijgen, is dat dan een bedreiging voor je eigen instelling?
• Worden de MOOC‟s van de Ivy League universiteiten de Google en Facebook
van hoger onderwijs (Paul Rullmann, TU Delft)? K
•omt er een top-x van cursussen in vakgebieden die online te volgen zijn?
•Wat is dan de toegevoegde waarde die je als instelling levert? Hoe kun je je
onderscheiden?
• Zijn MOOC‟s sustainable te krijgen? Wat zijn de verdienmodellen?

9. Offering Feedback Certificate Pace Didactics
EdX Course Instructor/ Achievement Paced Instructor led
automated
Udacity Course Instructor/ Achievement/ Paced Instructor led
Robert Schuwer & Fred Mulder, Open Universiteit NL; MOOCs: disruptive for Open Universities? OpenEd12: Beyond Content
automated Participation
Coursera Course Instructor/ Achievement/ Paced Instructor led
Automated/ Participation
Peer
Ted Ed Lecture - - Self- Instructor led
directed
Khan Lecture - Badges Self- Instructor led
Academy directed
cMOOC Course Peer None/Achievement/ Paced Connec-
Badges tivism
MMOOC Course Peer / instructor Badges / Paced Connec-
Recognition tivism
Saylor.or Programs - - Self- Instructor led
g directed
OERu Programs - Diploma Self- -
directed

10. (3) OER, toetsen en certificering
Trend:
• MOOC‟s met certificering (o.a. Coursera)
• Opkomst van badges Voorbeeld: Siyavula, Saylor foundation
• meer samenwerking tussen onderwijsaanbieders en toetsende instelling
Kansen:
• persoonlijk arrangement (flexibiliteit)
• ook buiten reguliere onderwijsprogramma‟s om
• toetsorganisaties van competenties (e.a.)
Vragen:
• …?

11. (4) OER en learning analytics
Trends en kansen:
1.Er zijn veel data beschikbaar (bijv. via MOOC‟s), maar wat doe je ermee?
2.In beeld brengen kwaliteit OER door gebruik van OER te monitoren (hoe
vaak, wanneer, hoe lang, hoe verhoudt dit gebruik zich tot
studentprestaties).
3.Aan de hand van prestaties en gedrag van studenten proberen te bepalen
welke open leermaterialen geschikt kunnen zijn voor
studenten, bijvoorbeeld om hiaten in kennis weg te werken > met LA
bepalen welke OER voor welk type student werken (de een vindt
webcolleges fijn, de ander apps) > hier kun je achter komen door het
gebruik te analyseren.

12. (5) OER, Open Access en uitgevers
Trends en kansen:
• uitgevers twijfelen of zien kansen
• uitgevers zoeken naar nieuwe toegevoegde waarde:
- zorgen voor kwaliteit
- services aanbieden
- duurzaamheid van materialen
- opschaling
• zoeken naar ruimte in de wet
- vernieuwing wetgeving gewenst
- copyright en IP niet hetzelfde
- uitlokken rechtszaak (http://openstaxcollege.org/)

13. (6) businessmodellen voor OER
Trends:
• MOOCs: grote aantallen
• Snelle opkomst van commerciële bedrijven (i.c.m. non-profit)
• Investment bankers, miljardairs, durfkapitaal: nu investeren, later (?) ROI
• Combi van gratis “toegang” en betaalde services (assessment, certificaat of
badge, netwerk)
• Trajecten aanbieden
• Hoe open is open?
Zie ook: https://www.surfspace.nl/artikel/854-waarom-
open-educational-resources/
Kansen:
• EU-samenwerking
• Aansluiten bij ontwikkelingen USA (Leiden)
• Didactisch rijk of arm?
• Waar zijn we sterk in?

14. (7) Opkomst van 'open education ecosystems'
en leernetwerken
• Ecosystemen
- Duurzaamheid
- Flexibiliteit: inspelen op veranderingen in de markt en klantvraag
- Concurrentie voorblijven: marketing
- Steeds meer voorzieningen voor studenten en docenten
(interactie, communicatie/social media, portfolio, peer
feedback, auteurstool, content curation tool)
- Het werkveld wordt volwassen
- Soms binnen één merk, soms combinatie van meerdere applicaties
• Leernetwerken
- Open Study
-…

15. Discussie
• Welke OER-trends zien jullie in het Nederlandse hoger onderwijs?
• Waar zitten verschillen tussen het Nederlandse hoger onderwijs en
de internationale context?
• Waar zien jullie OER-kansen?

16. Ria Jacobi Nicolai van der Woert Hester Jelgerhuis
r.k.jacobi@hva.nl N.vanderWoert@rz.umcn.nl jelgerhuis@surf.nl
https://twitter.com/OER_NL
Ria Jacobi Nicolai van der Woert Hester Jelgerhuis
riajacobi nicolaivanderwoert hesterjelgerhuis
http://www.linkedin.com/groups/Dutch-Special-Interest-Group-Open-3681051
W www.surfspace.nl/oer of www.surf.nl/oer
Ria Jacobi Nicolai van der Woert Hester Jelgerhuis
020 - 595 3317 024 - 3615292 030 - 234 66 67
beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding
3.0 Nederland. www.creativecommons.org/licenses/by/3.0/nl