4. Captación de alimentos
Digestión
Absorción Buffers Buffer Buffer
IC y EC respiratorio renal
Metabolismo celular
de los nutrientes
CO2
CO2
H2CO3
Ácidos no
volátiles
Excretados
(combinados con
bases urinarias)
Ácidos no
volátiles
5. sangre tejido
glóbulo rojo
H2O célula
Hb• CO2
Hb
+
H2CO3 H2O CO2 CO2 CO2
AC
HCO- H+ + Hb
3
HHb
CO2CO2 transportado como
1. CO2
Cl - 2. HbCO2
3. HCO3
6. REGULACIÓN DO EQUILIBRIO ÁCIDO BASE ELIMINACIÓN DO ÁCIDO
VOLÁTIL
FUNCIÓN
RESPIRATORIA
minutos
AMORTECEDORES FUNCIÓN RENAL
> segundos horas / días
AMORTECEDORES
H+ Base feble
Ácido feble
RECUPERACIÓN DO SAL
ELIMINACIÓN DO ÁCIDO
NON VOLÁTIL
7. FUNCIÓN AMORTECEDORA DAS PROTEINAS
60 – 70% do amortecemento total dos líquidos orgánicos
pK 7,4
pH: 6 – 7,4
PROTEINA
H+ HCO3-
PROTEINA – H+ H+
CO2
CO2
H2CO3 AC
H2O
HCO3 -
8. FUNCIÓN RENAL
Bicarbonato
Bicarbonato filtrado: 85% reabsorbido
4.320
mEq/día
5%
10%
Bicarbonato
excretado:
1 mEq/día
SANGUE
Na + CO3H -
Na+
K+ Na +
CO3H - H+ H+
CO3H -
H2O
CO3H2 AC
CO3H2
AC
CO2 CO2 CO2
H2O ORINA
Transporte activo primario Cotransporte(activo secundario) Actividade metabólica AC
Anhidrasa
carbónica
9. FUNCIÓN RESPIRATORIA
Eficacia da resposta respiratoria. Capacidade da resposta respiratoria.
pH VENTILAC.
PCO2 CORRECCIÓN: 7,0 7,25
3- 12 min.
VENTILAC.
PERTURBACIÓN
Amortecedor fisiolóxico: ata o dobre
da capacidade dos amortecedores
6,0 6,5 7,0 7,5 8,0 químicos
7,0
7,4
7,2 – 7,3
CORRECCIÓN = 7,0 – 7,25 = - 0,25
ERRO = 7,4 – 7,25 = 0,15
CORRECCIÓN
GANANCIA = = 1,66
ERRO
11. CONCEPTOS BASICOS
RANGOS DE NORMALIDAD:
< 7,35 : Acidosis
pH : 7, 40 +/- 0,05 >7,45 : Alcalosis
< 35 : Alcalosis Respiratoria
pCO2 : 40 +/- 5 mmHg > 45 : Acidosis Respiratoria
< 22 : Acidosis Metabolica
HCO3 : 24 +/- 2 mEq/L > 26 : Alcalosis Metabolica
Lo que determina si es Respiratoria o Metabolica es quien concuerda con el valor de acidosis o alcalosis en el pH. y
si el pH esta compensado o no, pero alli si estan fuera de los valores de normalidad (se asume que estan tratando de
compensarlos).
Ej:
pH= 7,32 --- Acidosis (descompensada)
pCO2 = 20 --- Alcalosis Respiratoria Dx: Acidosis metabolica Descompensada.
HCO3= 12 --- Acidosis Metabolica.
12. ALTERACIÓNS DO EQUILIBRIO ÁCIDO-BASE
ACIDOSE
Respiratoria
Metabólica
NORMAL pH: 7,4 [H+]: 40 nEq / L PpCO 2: 40 mm Hg HCO3-: 24 mEq / L
Respiratoria
Metabólica
ALCALOSE
13. Los principales transtornos ácido-base
Transtorno Cambios Respuesta compensatoria
Acidosis) pH↓ ↑ excreción de ácido
respiratoria) HCO3 ↑ y reabsorción de HCO 3
Riñon
pCO2↑
Alcalosis pH↑ ↓ excreción de ácido
respiratoria) HCO3↓ y excrecion de HCO 3
pCO2↓
Acidosis pH↓ Hiperventilación
metabólica HCO3↓ disminución pCO 2
pCO2 N Pulmon
Alcalosis pH↑ Hipoventilación
metabólica HCO3 ↑ incremento de pCO 2
pCO2 N
15. Para diferenciar si es Agudo o Cronico
( toma de referencia el pCO2 y su repercucion en el pH)
pCO2 pH
Agudo ↑ 10 mmHg ↓ 0.08
(Altera mas pH) ↓ 10 mmHg ↑ 0.08
Cronico ( > 72h) ↑ 10 mmHg ↓ 0.03
(No altera mucho el pH) ↓ 10 mmHg ↑ 0.03
Ej:
pH= 7,24 --- Acidosis (descompensada)
pCO2 = 20 --- Alcalosis Respiratoria Dx: Acidosis metabolica Descompensada.
HCO3= 12 --- Acidosis Metabolica.
En este caso ha variado 0,16 (pH normal 7,40) y el pCO 2 vario 20 (normal 40), entonces
2 x 0,08 = 0,16 ----- Cuadro agudo.
2x 0,03 = 0,06 ----- Si fuera cronico Dx: Acidosis Metabolica “Aguda” descompensada
16. Para ver si es “MIXTO” – solo en transtornos RESPIRATORIOS PRIMARIOS
pCO2 HCO3
Agudo
(Modifica poco el HCO3) ↑ 10 mmHg (Acidosis R.) ↑ 1-2 mEq/L
↓ 10 mmHg (Alcalosis R.) ↓ 2-3 mEq/L
Por riñon actua en dias.
Cronico ( > 72h) ↑ 10 mmHg (Acidosis R.)
↑ 3-4 mEq/L
(Riñon ya adaptado al cambio y Rp mejor) ↓ 10 mmHg (Alcalosis R.)
↓ 5-6 mEq/L
Ej: Paciente con EPOC (disturbio Cronico) – ese dato se tiene que dar.
pH= 7,35 --- pH Compensado
pCO2 = 60 --- Acidosis Respiratoria
HCO3= 30 --- Alcalosis Metabolica.
En este caso el valor de pCO2 a variado en 20, luego el HCO 3 esperado sera de:
24 + 2 x (3 – 4) = 24 + (6 – 8) = 30 – 32
Luego esta dentro de los limites esperados (entonces no es un disturbio “Mixto”).
Dx: Acidosis Respiratoria Cronica Compensada.
Si: HCO3 ubiese sido 40; entonces ya hay disturbio “Mixto” por que el HCO 3 escapa de lo esperado
para ser cronico y el Dx. seria: Acidosis Respitoria + Alcalosis Metabolica compensada.
18. ACIDOSIS RESPIRATORIA
• ETIOLOGIA (Ins. Res. tipo II). • Tx:
– Obstruccion de via aerea superior. – Corregir el proceso obstructivo,
hipoventilatorio (VPP, VM).
– Depresion del centro respiratorio (ACV, TEC,
sedantes, apnea central). too sim a alcalosis
Resp. • Rp. adaptativa – compensatoria:
– PCR – La adaptacion se realiza mediante:
– VM (gralmte alcalosis).. – Intracelular 50-60 % de tampon: Entrada de
– Defectos restrictivos (neumo, hemo, SDRA, H+ y salida K de la celula – EN TODA
ACIDOSIS.
torax inestable).
• (↓ 0,1 de pH por ↑ K = 0,2-1,7 ).
– Defecto neuromuscular (Seccion medular,
– Renal:
Botulismo, tetano, Sd. G-B, paralisis
periodica hipoK, curare, aminogluc, • Excrecion de H+ por el riñon (mediante
NH4 – amonio) y reabsorcion de HCO 3
organofosforados, succinilcolina).
por el riñon.
– Pero es una rp tardia ya que el riñon demora
en adaptarse; es por eso que hay poco ↑
HCO3 agudamente.
19. ALTERACIÓNS DO EQUILIBRIO ÁCIDO-BASE
ACIDOSE
Respiratoria
NORMAL pH: 7,4 PpCO2: 40 mm Hg
2 HCO3--: 24 mEq / L
3
ENFERMIDADE
OBSTRUCTIVA
ENFERMIDADE
RESTRICTIVA
LESIÓN DE CENTRO
E / OU VÍAS
ALTERACIÓNS
NO
INTERCAMBIO
HCO3
H2CO3
2CO3H -
PpCO2 pH
NH4+
24. ACIDOSIS METABOLICA
SE CLASIFICA SEGUN EL ANION GAP
Normal
(Normal = 8-12)
• Anion Gap = Cationes (+) – Aniones (-). Gap
• Cationes: (Na+K+Ca+Mg) → Na mas importante.
+
10
• Aniones: (Cl+HCO3+SO4+PO4+Ac.organicos+proteinato) → Medible Cl y HCO3.
HCO3
Luego:
25
Anion Gap = Na – (HCO3 + Cl)
• Luego el anion Gap mide en si la cantidad de aniones no medibles (Ac. organicos, Na
otros acidos). 140
• Si es normal es por que es por disminucion de HCO3 y aumento del Cl-
compensatorio.
• Si es aumentado es por el aumento de Ac. organicos u otros acidos exogenos y
sin intervencion del riñon (Cl-) para compensarla (en teoria, segun formula no cuadra por que
son cargas que se restan). Cl
105
25. • Anion Gap Aumetado (Normocloremia).- • Anion Gap Normal (Hipercloremica).-
En el no interviene el riñon y no hay reabsorcion de Cl La falla basica de la acidosis es la reduccion del HCO3
para compensarlo; sino hay aumento de otros acidos (no el ↑ de otros acidos) y como compensacion el “Riñon”
(endogenos u orrganicos : lactico, cetoacidos aumenta la reabsorcion del cloro para no alterar el Gap.
exogenos: intoxicaciones). – Perdida de HCO3 (diarrea, drenajes biliares u
– Ac. Lactica. otros, ureterosigmoidostomia, farmacos inhibidores
– Cetoacidosis (alcoholica, ayuna, diabetica). de la Anhidrasa carbonica).
– Toxinas (Etilenglicol, metanol, Salicilatos). – Acidosis renal (ATR : I, II, III, IV).
– Insuficiencia Renal Aguda o cronica (retiene – sobrecarga de acidos (Cloruros de amonio y
acidos de desechos). calcico).
– Lesiones Glomerulares que evitan el filtrado de – Resinas de intercambio ionico.
acidos. – Fallas a nivel Tubular (por incremento
compensatorio del Cl).
A-Gap Aumentadol A-Gap Normal
Normocloremica Hipercloremica
Gap
Gap Total Gap
10
Lactato 20 10
10 HCO3
HCO3 15
Na 15
Na
140
140
Cl
Cl
105
115
26. ACIDOSIS METABOLICA
• Tratamiento:
– Bicarbonato; se repone el 50% en 30 min y el
resto en 4-6h.
– Asegurarse una buena ventilacion (para
eliminar el CO2 compensatorio).
• Rp. adaptativa – compensatoria:
– La compensacion de realiza mediante la
Hiperventilacion.
– La retencion de HCO3 y eliminacion de H+
(NH4).
27. ALTERACIÓNS DO EQUILIBRIO ÁCIDO-BASE
ACIDOSE
Metabólica
NORMAL pH: 7,4 PpCO 2: 40 mm Hg
2 HCO3--: 24 mEq / L
3
ALTERACIÓN DA
DIARREA
FUNCIÓN RENAL
VÓMITO DO CONTIDO
HCO3- INTESTINAL
H2CO3
CETOACIDEMIA
CO3H -
pH DIABETE
NH4+
PpCO2
28. FUNCIÓN RESPIRATORIA COMPENSATORIA – POR ↑ CO2
XENERADOR CENTRAL DO RITMO ÁREA QUIMIOSENSIBLE DO BULBO
RESPIRATORIO
H+ CO2
CO2
H2CO3 AC
HCO3-
H2O
CO2
HCO3-
XC H+
RR
BARREIRA
HCO3 HEMATOENCEFÁLICA
pH = 6,1 + log
0,03 PpCO
2
QUIMIORRECEPTORES
PERIFÉRICOS
30. ALCALOSIS METABOLICA
• Responden a cloruros: • Tratamiento:
– Perdidas gastrointestinales de HCl (Vomitos, – Administacion de Cloruros (NaCl) en caso de
SNG, Adenoma velloso). perdidas GI, diureticos – Reto de Fluidos
– Diureticos (Tiazidas, De asa) – LO+ FREC.
FREC NaCl 0,9% para corregir.
– PostHipercapnea. – Corregir la hipokalemia (reto de K).
– Acetazolamina (anhibidor de la anhidrasa
• No responden a Cloruros (Reabsorcion de carbomica).
HCO3 y Na): – Corregir el deficit de volemia ( si es la causa
– de RAA).
Hipermineralocorticosismos (Sd. Conn,
Hiperplasia suprarreanl congenita por def. de – Soluciones acidificantes (Cloruro de amonio).
11 y 17 Hidroxilasa) – too por hipovolemia
hipovolemi
(RAA) • Rp. adaptativa – compensatoria:
– Esteroide exogenos (gluco o – Mecanismo compensador es la retencion de
mineralocorticoides, Carbenaxolone). CO2 para compensar a cidosis, es decir
– Ingesta o administracion de alcalinos Hipoventilacion.
(bicarbonato, leche alcalinos).
– HipoKalemia (saca K de la celula y mete H+
para compensar) – por Tx con kayexalato.
– Síndromes de Bartter y Gitelman (↓K, ↑RAA,
↓HCO3).
31. ALTERACIÓNS DO EQUILIBRIO ÁCIDO-BASE
NORMAL pH: 7,4 PpCO2 : 40 mm Hg
2 HCO3--: 24 mEq / L
3
Metabólica
ALCALOSE
HCO3-
INXESTIÓN FÁRMACOS
H2CO3 ALCALINOS
K+
0mV
ALDOSTERONA Retiene VÓMITO DO CONTIDO GÁSTRICO
HCO3 (Estenose hipertrófica
ANXIOTENSINA II
do píloro)
Na+
K+
PRES. ART.
Na+ Na+
2Cl-
K+
VOL CIRC.
DIURÉTICOS Pierde
H+ NaCl
(Furosemida, Bumetadina)
+8mV
32. Metabólica
IDENTIFICACIÓN DAS ALTERACIÓNS
ACIDOSE
DO EQUILIBRIO ÁCIDO-BASE: NOMOGRAMA
Respiratoria
PpCO2 HCO3-
NORMAL pH: 7,4
40 mm Hg 24 mEq / L
60
Respiratoria PpCO2 (mm Hg) 120 100 90 80 70 60 50 40
ALCALOSE 56
Metabólica
52 Alcalose
metabólica 35
TRASTORNO METABÓLICO 48
Acidose
PRIMARIO Compensación
respiratoria
ventilatoria: 6 – 12 44 crónica 30
horas
40
pH no sangue arterial
TRASTORNO
36 25
RESPIRATORIO PRIMARIO
Compensación metabólica:
metabólica
3 – 5 días
32
20
28 Acidose resp. aguda
24 NORMAL
Alcalose 15
resp.
20
Alcalose aguda
Compensación normal de
alteracións respiratorias 16 resp.
crónica 10
ou metabólicas simples
12
l i ca
8 tabó
ose me
Acid
4
0
Trastorno ácido-básico mixto 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7
33. CLINICA
ACIDOSIS ALCALOSIS
Función neural Función neural
• Vasodilatacion cerebral y depresion neuronal
(RESPIRATORIA x ↑ CO2) • Vasoconstriccion cerebral y excitabilidad
• debilidad, letargia, estupor, coma, depresión de las (RESPIRATORIA x ↓ CO2)
FV. • Reflejos hiperactivos, Convulsiones
• malestar general • Tetania, chvostec y trousseau, hormigueos de pies
Tetania
• confusión y manos.
Función gastrointestinal • Confusión
• anorexia Función CV
• náusea y vómitos • hipotensión
• dolor abdominal • disrritmias
Función CV Respiracion:
• vasodilatación periférica • Bradipnea ALC. METABOLICA.
• disminución de FC
Orina:
• disrritmias cardíacas
• Alcalina.
Piel
• caliente y roja
Sistema óseo
• enfermedad ósea (A. crónica).
Respiracion:
• Acidotica (Kussmaul) AC. METABOLICA.
Orina:
• Acida.