Presentatie voor Drentse veehouders op 10 december

1. Natuurbeheer en melkveehouderij
Integrale aanpak biedt nieuwe perspectieven
voor boer, natuur én klimaat!
18 november 2008
Frank Verhoeven & Dorieke Goodijk

2. Klara 34

3. Klara 34 Methaan
Kg CH4
Kunstmest:
225 kg N/ha
lachgas
Kg N2
Mest: (Kracht)voer:
123,6 kg soja, raap,
N/jaar tarwe, etc.
1 hectare +
1 hectare
11.500 kg melk/jaar
3,80 % vet 3,40 % eiwit elders
22 ureum
De optimale koe, het optimale bemestingsniveau, optimale grasland, etc.

4. Maar….Klara 34 graast hier:
Conflicten met natuur-en landschapsbeheer

5. of hier…
Conflicten met waterkwaliteit

6. economie & ecologie hand in hand!

7. Maatregelen voor een economisch en ecologisch optimale bedrijfskringloop
Vergroten natuurlijke weerstand
- levensduur verhogen
Gezond en goedkoop voeren! - de optimale kringloopkoe fokken!
- eiwitarm en structuurrijk voeren - vitamine D via zonlicht Behoud van productiviteit
- lagere voerkosten - lagere dierenartskosten - meer melken met minder input
- beter sturen met enkelvoudige - betere vruchtbaarheid - hogere gehaltes = gezondere
grondstoffen (lijnzaad?) dieren?
- aangepast voeren tijdens
droogstand
- meer penswerking!
Basis = eigen mest
- kwaliteit verbeteren:
Meer melken van eigen minder minerale N, minder
ruwvoer toxisch en hogere C/N
- gras als basis! - gunstige bedrijfs-
- opslag en conservering specifieke excretie
verbeteren - betere inzet drijfmest
- kwaliteit gras(kuil) - 9 maanden mestopslag
(meer suiker en voldoende DVE) - composteren
- verbouwen eigen krachtvoer - stro ipv zaagsel
- goed hooi winnen!
Vergroten
Economie € biodiversiteit Precies genoeg kunstmest!
- slimme kostprijsreducties - meer biodiversiteit - betere verdeling in het seizoen
- nieuwe afzetkanalen boven en onder de grond (bodemleven) - fosfaatbemesting afbouwen
(certificering) - verhogen organische stof /voorkomen ivm waterkwaliteit
- voorkomen bedrijfsblindheid verlies organische stof (CO2 buffer) - lagere aanwendingskosten
via studiegroepen
- nieuwe samenwerkingen!

8. de bodem als basis!
... en de oplossing voor broeikasgas problematiek?
OS opbouw duurt jaren! afbraak door verkeerd management is zo gebeurt!

9. optimaliseren gehele bedrijf
Agrarisch natuurbeheer/samenwerkings-
100% grasland
verbanden met natuurbeheerders?
Bedrijven met grasland genoeg, veelal ook Bedrijven met alleen grasland, maar
een groot aandeel beheersland veel koeien per hectare.
intensief
extensief
Bedrijven met land genoeg en die een groot Bedrijven die intensief zijn met veel
deel van het eigen krachtvoer zelf (kunnen) akkerbouwmatig grondgebruik.
verbouwen.
samenwerkingsverbanden
met akkerbouwers? Koolzaad (schroot)?
grasland &
Lijnzaad (schroot)?
Energieteelt?
voedergewassen

10. 100% grasland
Ruwvoer overschot Ruwvoer tekort
- Zo min mogelijk (kracht)voer aankopen - Er moet (kracht)voer aangekocht worden, dus kan
- Sturing met eigen ruwvoer: maken van beter op kwaliteiten eigen gras ingespeeld worden
verschillende partijen/kwaliteiten gras maken - Gras moet vooral massa produceren, maaien in
- Geen beheersvoer aanvoeren (al is het gratis) wat later groeistadium (dus klaver ook geschikt?)
- Veel land met beheersvergoedingen kan - Stripgrazing, omweiden, e.d. worden interessant
aantrekkelijk zijn (afhankelijk van de vergoeding) - Verschillende (kleinere) partijen kuil maken
- Lagere melkproductie per koe - Beetje beheershooi aanvoeren is mogelijk
- Dubbeldoel koeien interessant - Hogere melkproductie per koe
extensief


KWALITEIT TELEN MASSA TELEN
intensief
Ruwvoer tekort
Ruwvoer overschot
- Er moet (kracht)voer aangekocht worden
- Zo min mogelijk (kracht)voer aankopen
- Rotatieschema (akkerbouw)gewassen - gras - Gras + voedergewassen telen voor massa (energie)
- Zelf krachtvoer verbouwen, bijvoorbeeld - Mais en Granen het meest geschikt (GPS)
korrelmais, CCM, MKS en graan(korrels) - Gras (klaver) voor het eiwit
- Gras (klaver) voor het eiwit - Beetje beheershooi aanvoeren is mogelijk
-Melkproductie per koe afhankelijk van gewassen, - Hogere melkproductie per koe
grondkwaliteiten
Veel grond over: rotatie van gras, mais en -Snijmais (massa)
grasland &
wintergraan ; heel veel grond over: rotatie -GPS (massa)
gras, mais, wintergraan en zomergraan
gecombineerd met peulvruchten
voedergewassen Voorbeeld: past klaver wel in elk systeem? of
alleen bij een eiwittekort dus vooral wanneer er
veel maïs verbouwd wordt?

11. Netto droge stof benutting grasland
Grote verschillen in de netto (berekende) ds benutting eigen grasland
Uitdaging?
Verschil: 5000 kg ds/ha!

12. Vakmanschap belangrijker dan
kunstmestgift?
Netto kVEM benutting/ha
14000
12000
10000
R2 = 0!
8000
6000
4000
2000
0
0 50 100 150 200 250 300
Bemesting kg N/ha

13. Melken van natuurgras?
Welke succesvolle combinaties zijn er te maken
tussen natuur en landbouw?
En moet er gestreefd worden naar de maximale
productie per koe of het maximale bedrijfsrendement?

14. Beheersgras: inpasbaarheid en
opname
Ervaring en proeven: zonder daling van opname kan
10-20% prima ingepast worden. Daarbij is cruciaal:
1. Smakelijkheid; mooist: hooi of droge kuilbalen
zonder broei, met veel suiker van veel zon
2. Aanvullende kwaliteit op rest van rantsoen: goed
structuurrijk beheershooi past prima naast slap
eiwitrijk gras.
3. Bij hogere percentages beheershooi passen geen
koeien met hoge genetische drang tot
melkproductie

15. Maar is beheersgras goedkoop?
1) Beheersovereenkomst op eigen land afsluiten is
voordelig indien ruwvoeroverschot
2) Extra beheersgras aanvoeren van buiten indien er
al een ruwvoeroverschot is = alleen maar kosten
Maar wat als er:
• een ruwvoertekort is,
• keuze is: gewoon land aankopen of structureel
beheersgras aanvoeren?
• Eigen grond kan verpachten (of wil verkopen)?

16. Conclusies tav. bedrijfsopzet met
beheersgras
Kosten per kg melk bij beheershooi zijn vaak lager dan
bij aangekochte grond maar afhankelijk van:
1. Verschil in grondkosten beheersland en eigen land:
beheersgras altijd goedkoper dan grond aankopen
2. Extra kosten die gemaakt moeten worden (m.n
transport)
3. Kwaliteit van beheershooi die gewonnen kan worden
(50 VEM scheelt al snel 1,5 cent per kg melk)

17. economie & ecologie hand in hand!