1. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ

2. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวตคนละชนิดทีอาศัยอยู่
ิ ่
ร่วมกัน แบ่งเป็น
+= การได้ประโยชน์
- = การเสียประโยชน์
0= การไม่ได้และไม่เสียประโยชน์

3. 1. ภาวะปรสิต(Parasitism)ใช้สัญลักษณ์ + / -
ปรสิต ผูให้อาศัย
้
(Parasite) (Host)
ถ้าอยู่ร่วมกัน + _
ถ้าแยกกัน _ 0

4. อาศัยอยู่กับ Host ได้ 2 ลักษณะ
1. ปรสิตภายนอก(Ectoparasite) ได้แก่
กาฝาก ฝอยทอง เหา หมัด โลน
เป็นต้น
2. ปรสิตภายใน(Endoparasite) ได้แก่
แบคทีเรีย ไวรัส พยาธิต่างๆ

5. ตัวอย่างภาวะปรสิต
1.พยาธิในท้องมนุษย์
2.กาฝากบนต้นมะม่วง
3.หมัดบนตัวสุนัข
4.ไวรัสเอดส์กับมนุษย์

20. กาฝาก

21. กาฝาก

22. ฝอยทอง

23. พยาธิ

24. 2.การล่าเหยื่อ (Predation) ใช้สัญลักษณ์ + / -
ผูลาหรือตัวห้า
้่ เหยื่อ
(Predator) (Prey)
ถ้าอยู่ร่วมกัน + _
ถ้าแยกกัน _ 0

25. ตัวอย่างการล่าเหยื่อ
1. สัตว์กินสัตว์ เช่น เสือกินวัว นกกินแมลง
2. สัตว์กินพืช เช่น ตั๊กแตนปาทังก้ากินต้นข้าวโพด
พะยูนกินหญ้าทะเล
3. พืชดักจับแมลง เช่น กาบหอยแครง
ต้นหยาดน้้าค้าง ต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง
ดักจับแมลงตัวเล็กๆ เป็นอาหาร

33. ตั๊กแตนปาทังก้า

34. หยาดน้้าค้าง

35. หม้อข้าวหม้อแกงลิง

36. กาบหอยแครง

37. 3. ภาวะอิงกัน/ อิงอาศัยหรือภาวะเกื้อกูลกัน (Commensalism)
ใช้สัญลักษณ์ + / 0
ผูอาศัย
้ ผูใ้ ห้อาศัย
(Commensal) (Host)
ถ้าอยู่ร่วมกัน + 0
ถ้าแยกกัน _ 0

38. ตัวอย่างภาวะเกื้อกูลกัน
1.พืชอาศัยบนพืชต้นอื่น (Epiphyte) เช่น กล้วยไม้ ชายผ้าสีดา
2.เหาฉลามกับปลาฉลามหรือปลาวาฬ : เหาฉลามอาศัยกับฉลาม
โดยกินเศษอาหารของฉลาม
3.นก ผึ้ง ต่อ แตน ที่ท้ารังบนต้นไม้
4.แบคทีเรียบนผิวหนังคน
5.ลูกกุ้ง ลูกปู ลูกปลา อาศัยอยู่ในโพนงล้าตัวของฟองน้้า

39. ตัวอย่างภาวะเกื้อกูลกัน(ต่อ)
6.ตั๊กแตนใบไม้หรือตั๊กแตนกิ่งไม้ที่เกาะอยู่บนใบไม้และกิ่งไม้
7.ด้วงขี้ควายกับควาย โดยด้วงขี้ควายกินมูลควาย
8.เสือกับนกแร้ง โดยเสือฆ่าเหยื่อทิ้งเศษไว้เป็นอาหารของนกแร้ง
9.ไลเคนที่เจริญเติบโตอยู่บนเปลือกไม้ต้นใหญ่
10.จั้กจั่นอาศัยบนต้นไม้
11 .กบบนใบบัว

42. กบในดอกบัว

43. 4. การได้ประโยชน์ร่วมกัน (Protocooperation)
ใช้สัญลักษณ์ + / +
ถ้าอยู่ร่วมกัน + +
ถ้าแยกกัน 0 0

44. ตัวอย่าง ภาวะการได้ประโยชน์ร่วมกัน
1.ดอกไม้กับแมลง
2.นกเอี้ ยงกับควาย
3.มดดากับเพลี้ย
4.ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล(sea anemone)
5.ปลาการ์ตูนกับดอกไม ้ทะเล (ซีแอนนีโมนี)
6.ม้าลายกับนกกระจอกเทศ: ม้าลายมีจมูกไว หูไว ส่วนนกกระจอกเทศตาไว จะ
ช่วยเตือนภัยแก่กน
ั

45. ดอกไม้กบแมลง
ั

46. ดอกไม้กับแมลง

47. นกเอี้ยงกับควาย

48. มดด้ากับเพลี้ย

49. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล(sea anemone)
ปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเล (ซีแอนนีโมนี)

50. ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล (sea anemone)
ปลาการ์ตูนกับดอกไม้ทะเล (ซีแอนนีโมนี)

51. 5. ภาวะที่ต้องพึ่งพา (Mutualism) ใช้สญลักษณ์ + / +
ั
ถ้าอยู่ร่วมกัน + +
ถ้าแยกกัน _ _

52. ตัวอย่าง ภาวะที่ต้องพึ่งพา
1.ปลวกกับโพรโตซัวในลาไส้ที่ชื่อว่า Trichonympha
2.สัตว์เคี้ยวเอื้องกับแบคทีเรียในกระเพาะอาหาร
3.สาหร่ายกับราที่อยู่ร่วมกันเป็นไลเคน
4.ราไมคอร์ไรซา กับพืชตระกูลสน
5.แบคทีเรียไรโซเบียมกับพืชตระกูลถั่ว
6.สาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงินชื่อ แอนาบีนา (Anabaena) กับแหน
แดง(เฟิร์นน้า) : ชาวนานิยมเลี้ยงแหนแดงในนาข้าว เพื่อเพิ่ม
ปุ๋ยไนโตรเจนให้แก่ต้นข้าว

53. ตัวอย่าง ภาวะที่ต้องพึ่งพา (ต่อ)
7.สาร่ายสีเขียวคลอเรลลากับไฮดรา
8.แบคทีเรีย E.coli ในลาไส้ใหญ่ของคน

54. ปลวกกับโพรโตซัวในล้าไส้ที่ชื่อว่า Trichonympha

55. สาหร่ายกับราที่อยู่ร่วมกันเป็นไลเคน (Lichen)

56. ไลเคน (Lichen)

57. ราไมคอร์ไรซา(Mycorrhiza) กับพืชตระกูลสน

58. ราไมคอร์ไรซา (Mycorrhiza)

59. ราไมคอร์ไรซา (Mycorrhiza)

60. แบคทีเรียไรโซเบียม (Rhizobium) กับพืชตระกูลถั่ว

61. แอนาบีนา (Anabaena) แหนแดง(Azolla)/เฟิร์นน้า

62. แบคทีเรีย E.coli ในลาไส้ใหญ่ของคน

63. 6. ภาวการณ์ย่อยสลาย (Saprophytism) ใช้สัญลักษณ์ + / 0
ตัวอย่าง ผู้ย่อยสลาย(Decomposer) เช่น
แบคทีเรีย เห็ด รา ยีสต์

64. 7.ภาวะหลังสารยับยั้งการเจริญ(Antibiosis) ใช้สัญลักษณ์ 0/-
่
ตัวอย่าง
1.ราสีเขียว Penicillium หลั่งสาร Anitibiotic
ออกมาท้าให้ Bacteria ไม่เจริญ
2.สาหร่ายสีเขียวแกมน้้าเงิน Microcystis จะ
หลั่งสาร Hydroxylamine ออกมาในน้้า ท้าให้
สัตว์น้าตาย

65. Penicillium

67. 8.ภาวะแข่งขัน (Competition) ใช้สัญลักษณ์ -/-
ตัวอย่าง
1.บัวกับผักตบชวาในสระน้า
2.จอกกับแหนในแหล่งน้า
3. ต้นถั่วที่ปลูกมากมายในกระป๋องเล็กๆ
4.ต้นไม้ในป่าที่แข่งกันสูง เพื่อแข่งกันรับแสงสว่าง
5.มอด 2 ชนิดต่างก็ต่อสู้แย่งอาหารชนิดเดียวกัน

70. 9.ภาวะเป็นกลาง(Neutralism) ใช้สัญลักษณ์ 0/0
ตัวอย่าง
เสือกับหญ้า เกี่ยวข้องกันเพราะ สัตว์ที่เป็นอาหารของเสือ
เช่น วัวกินหญ้า และเสือกินวัว แต่ไม่กินหญ้า