Seniorenzorg en vergrijzing: uitdagingen, kansen en keuzes Marc De Vos General Director http://www.itinerainstitute.org/ Zorgsymposium Aalst 10/09/2009

1. 16/09/2009
Seniorenzorg en vergrijzing
uitdagingen – kansen - keuzes
Seniorenzorg en vergrijzing

2. 16/09/2009
Itinera Institute
Onafhankelijke denktank
Fact-based
Lange termijn
www.itinerainstitute.org
“ Aanreiken, verdedigen en bouwen van wegen voor
beleidshervorming naar duurzame economische groei
en sociale bescherming, voor België en zijn regio’s.
Seniorenzorg en vergrijzing
” p.2

3. 16/09/2009
Doelstelling
Breedbeeld van de niet-specialist
Achtergrond en perspectief
Assen voor discussie en beleid
Seniorenzorg en vergrijzing

4. 16/09/2009
Overzicht
Cijfers seniorenzorg onder vergrijzing
Nog meer cijfers en wat realisme
De opportuniteit van de vergrijzing
Krachtlijnen voor het debat
Seniorenzorg en vergrijzing p.4

5. 16/09/2009
Seniorenzorg onder vergrijzing
Seniorenzorg en vergrijzing

6. 16/09/2009
Cijfers: bevolkingsperspectieven
2000 2010 2020 2030 2040 2050
60+ 2 249 2 504 2 928 3 343 3 500 3 558
(duizenden)
60+ 11,3 16,9 14,2 4,7 1,7
(Groei %) Tot:
160%
80+ 377 539 609 748 982 1135
(duizenden)
80+ 42,9 12,9 22,8 31,3 15,6
(Groei %) Tot:
300%

7. 16/09/2009
Evolutie zorgafhankelijken 2000-2050 (groei%)
75+ Zorgafhankelijke Alle 75-plussers
75-plussers
België 72,5% 115,8%
Vlaanderen 87,4% 127,7%
Wallonië 61,7% 112,2%
Brussel 29,8% 61,5%

8. 16/09/2009
Implicaties inzake behoeften: projecties en schattingen
180.000 extra rusthuisbedden – “40 maal 50”
nieuwe rusthuizen
Vraag naar thuiszorg (medisch en niet-medisch):
+120%
120.000 nieuwe werkkrachten (rusthuizen en
thuiszorg) – meer dan een verdubbeling
Komende 20 jaar in Vlaanderen: totale
werkgelegenheid groeit aan met minimaal 40%
in VTE & dat in een algehele knelpunteneconomie
Seniorenzorg en vergrijzing

9. 16/09/2009
Relativering
Evolutie gezondheidszorg
Evolutie technologie van de zorg
Evolutie infrastructuur- & exploitatiemodellen
De factor gezin & familie
Seniorenzorg en vergrijzing

10. 16/09/2009
Zekerheden
Groei
Gebouwen en mensen vinden
Geld vinden
Wettelijke pensioenen ontoereikend: 80% van de
pensioenen vandaag al onder de gemiddelde
kostprijs van een rusthuis
Seniorenzorg en vergrijzing

11. 16/09/2009
Cijfers van het realisme
Seniorenzorg en vergrijzing

12. 16/09/2009
Realisme
44% BBP: belastingdruk
90% BBP: staatsschuld – ong. 25% van de
federale begroting = interestlasten
30% BBP: naar sociale bescherming
30% gezondheidszorg: privé
40%: vervangingsratio wettelijke pensioenen
1%: gemiddelde groei privaat pensioen boven
BBP 01-07 (tot vóór de crisis)
15%: Loonkostenhandicap DTSL/NDL/FR
23%: verlies marktaandeel t.a.v. DTSL, NDL en FR
sinds 1990
Seniorenzorg en vergrijzing

13. 16/09/2009
Staatsschuld
Seniorenzorg en vergrijzing

14. 16/09/2009
Afhankelijkheidsratio
Seniorenzorg en vergrijzing p.14

15. 16/09/2009
De vergrijzing
De vergrijzing =
Minder groeipotentieel
Minder inkomsten, meer uitgaven
Minder actieven, meer behoeftigen
En daar zijn nog: recessie, staatsschuld,
internationale competitiviteit, staatsstructuur,
sociaal non-overleg: le mal belge
Seniorenzorg en vergrijzing p.15

16. 16/09/2009
Belgische quadri-lemma
Staatsschuld afbouwen (meer inkomsten, minder
uitgaven)
Sociale bescherming handhaven/verbeteren
(meer inkomsten, meer uitgaven)
Meer groei en meer banencreatie (minder
belastingen/inkomsten)
Democratische meerderheid: werkers v.
uitkeringtrekkers & Vlaams-Waals & kiessysteem
& sociaal overleg dood &…
Seniorenzorg en vergrijzing

17. 16/09/2009
Opportuniteiten
Seniorenzorg en vergrijzing

18. 16/09/2009
Seniorenzorg en vergrijzing

19. 16/09/2009
Infrastructuur – wonen – ruimtelijke ordening
Kangoeroewonen of zorgwonen
Levenslang wonen: een aangepaste woning die
ingebed is een omgeving met allerlei faciliteiten.
Meegroeiwoning: woning die gemakkelijk kan
worden aanpast aan de noden van de bewoners.
Seniorendorpen en –steden: zoals in Spanje of
Florida en binnenkort ook in Zeeland
“Abbeyfield huizen” & andere woonformules
Seniorenzorg en vergrijzing

20. 16/09/2009
Technologie en seniorenzorg
Seniorenzorg en vergrijzing

21. 16/09/2009
Kansen
Ouderenmobiliteit
Diensten allerhande (denk maar aan
boodschappen, sport, wellness, etc)
Sector cultuur, toerisme en ontspanning
Sector preventieve gezondheidszorg
Financiële diensten en technieken
Seniorenzorg en vergrijzing

22. 16/09/2009
Krachtlijnen voor het debat
Seniorenzorg en vergrijzing

23. 16/09/2009
Laten we positief blijven
Dit is een positief verhaal: de vergrijzing als
kans, ook economisch & inzake werkgelegenheid
Dit is een verhaal van een samenleving voor alle
leeftijden
Dit is een verhaal van de revolutionaire baby-
boom generatie
Dit is een verhaal waarvoor Vlaanderen geen
excuses heeft
Seniorenzorg en vergrijzing

24. 16/09/2009
Laten we zonder dogma’s blijven
Meer van hetzelfde zal niet lukken/volstaan: de
SZ is virtueel failliet: de weg van rauwe
schaarste
Fairness: babyboom generatie = vredesdividend,
staatsschuld, weinig kinderen, gezond, rijk
SZ als middel v. doel
Selectievere maar betere solidariteit
Publiek/Non-profit/Privé: en/en
Laat de zorg naar de oudere komen ipv
omgekeerd
Seniorenzorg en vergrijzing

25. 16/09/2009
Valkuilen en spanningsvelden
Economische opportuniteit v. kost voor de
belastingbetaler
Markt & winst v. overheid en non-profit
Zelfredzaamheid v. solidariteit
Keuze en vrijheid v. standaardisering en lijsten
Innovatie en kwaliteit v. structurele schaarste
Seniorenzorg en vergrijzing

26. 16/09/2009
Laten we zelfkritisch zijn
Wat Vlaanderen zelf doet, doet het beter?
Sectorale verdeeldheid
Level playing field & goede groeibiotoop
Fundamenteel debat over wat en hoe overheid
subsidieert, of de gemeenschap financiert
Er is nood aan een VISIE
Seniorenzorg en vergrijzing

27. 16/09/2009
Seniorenzorg?
Seniorenzorg en vergrijzing