Objawy oczne boreliozy

1. Objawy oczne boreliozy
Klinika Okulistyki Dziecięcej z Ośrodkiem Leczenia
Zeza UDSK w Białymstoku
Kierownik Kliniki :
Prof. dr. hab. n med. Alina Bakunowicz-Łazarczyk

2. Borelioza z Lyme
 Borelioza
(choroba z Lyme, krętkowica
kleszczowa) jest wielonarządową chorobą
wywołaną przez krętki z rodzaju Borrelia
burgdorferi, przenoszone przez kleszcze z rodzaju
Ixodes ricinus.
 Gdy przebiega z zajęciem układu nerwowego
określana jako neuroborelioza.

3. Borelioza z Lyme c.d.
 Borelioza
z Lyme może powodować wiele
objawów ocznych, przybierając różne postacie.
 Częstotliwość zajęcia narządu wzroku w
boreliozie wynosi 2-4%(wg Bodagni), możliwe w
każdym stadium choroby, najczęściej jednak w
późnych fazach.
 Pacjent z zajęciem narządu wzroku w przebiegu
choroby z Lyme powinien być traktowany jak z
infekcją OUN

4. Borelioza w Europie


Wg Mikkilä i wsp.(Helsinki)- u 20 pac. z obj.
ocznymi w przebiegu boreliozy stwierdzono u10zapalenie błony naczyniowej, 5-zapalenie przydatków
oka, 4-objawy neurookulistyczne , 1-centralne
zamknięcie żyły siatkówki; kontakt z kleszczem
zgłaszało 13 pacjentów
The expanding clinical spectrum of ocular lyme borreliosis.
Mikkilä HO, Seppälä IJ, Viljanen MK, Peltomaa MP, Karma A.
Department of Ophthalmology, Helsinki University Central Hospital, Finland.
Ophtalmology 2010, PubMed

5. Borelioza w Europie
 Wg
Golubić i wsp. (Chorwacja) –wśród 11
pacjentów z postacią oczną boreliozy :
chorioretinitis- 6; zapalenie grudkowe spojówek2; zapalenie błony naczyniowej-2; zamknięcie
ż.sr.siatkówki-1;pozagałkowe zapalenie n II-1;
neuroretinitis -1
[Ocular manifestations of Lyme borreliosis in northwest Croatia].
Golubić D, Vinković T, Turk D, Hranilović J, Slugan I.
Zupanijska bolnica Cakovec, Djelatnost za infektologiju.2004;5-6
PubMed


6. Borelioza w Europie
 Wg
Huppertz (Niemcy) i wsp. w gr. 84 dzieci z
zapaleniem stawów na tle boreliozy :
narząd wzroku zajęty u 3 pacjentów w postaci
zapalenia rogówki i zapalenia błony naczyniowej
(anterior uveitis, pars planitis)

Ocular manifestations in children and adolescents with Lyme arthritis.
Huppertz HI, Münchmeier D, Lieb W.
Children's Hospital, University of Würzburg, Würzburg, Germany. Br.J
Ophtalmol. 1999.PubMed.

7. Diagnostyka



Rozpoznanie boreliozy z Lyme jest czasami bardzo trudne ze
względu na dużą różnorodność objawów układowych i
okulistycznych
Zamieszkanie w regionie endemicznym , ugryzienia przez
kleszcza, wyniki badania klinicznego: rumień wędrujący, obj.
neurologiczne, zapalenie stawów nasuwa podejrzenie boreliozy
TESTY Laboratoryjne:
Borelioza Lyme IgM / IgG
ELISA lub IFA IgM / IgG;
Test Western blot dla IgM / IgG miano.
PCR

8. Borelioza- stadium I
Objawy układowe
 Rumień wędrujący
 Bóle głowy, złe
samopoczucie,
zmęczenie
 Bóle mięśni i stawów
 Powiększone węzły
chłonne
Objawy oczne
 Zapalenie
spojówek,
 Zapalenie
nadtwardówki,
 Obrzęk
okołooczodołowy

9. Zapalenie spojówek
 Obustronne
zaczerwienienie i przekrwienie,
 Reakcja grudkowa, wydzielina ropna w worku
spojówkowym , obrzęk, czasami wylewy
podspojówkowe

10. Zapalenia nadtwardówki
i twardówki
 Występuje
b. rzadko- dotyczy I i III
stadium choroby
 Zapalenia nadtwardówki: proste i
guzkowe.
 Zapalenie ziarninujące twardówki

11. Zapalenie tkanek oczodołu

12. Borelioza-stadium II (disseminated)



Objawy układowe
Schorzenia układu
mięśniowoszkieletowego,
Zapalenie opon
mózgowych i mózgu,
neuropatie obwodowe
Zapalenie mięśnia
sercowego-bloki
przewodnictwa







Objawy oczne
Zapalenie błony naczyniowej
(zapalenie ziarninujące tęczówki
i ciała rzęskowego)
Zapalenie części pośredniej
błony naczyniowej.
Panuveitis
Zapalenie naczyń siatkówki
Zapalenie nerwu wzrokowego
Torbielowaty obrzęk plamki
Porażenie nerwów
okoruchowych

13. Zapalenie błony naczyniowej (ZBN)
Lokalizacja: odcinek
przedni, pośredni, tylny
Przebieg: ostry, przewlekły,
nawracający
Ciężkość: łagodne, ciężkie
Charakter: ziarninujące czy
nieziarninujące

14. Zapalenie błony naczyniowejobjawy kliniczne:
 Triada:
ból, zaczerwienienie, światłowstręt
 Spadek ostrości wzroku, męty, łzawienie
 Wysięk w komorze przedniej, osady na śródbłonku
rogówki, zrosty przednie
 Vitritis, wysięki w okolicy pars plana („kule
śnieżne”), pływające męty, może przebiegać z
wtórnym zajęciem siatkówki-zapalenie naczyń,
obrzęk torbielowaty plamki

15. Borelioza a zapalenie błony
naczyniowej




Wg. Jumper z.b.n. na tle boreliozy stanowi reakcję
immunologiczną na bezpośrednie zakażenie tkanek oka.
DNA bakterii (met. PCR) znaleziono w próbce ciała szklistego
pobranego w biopsji diagnostycznej, bad. histologiczne również
potwierdziło obecność krętka w próbce.
Wg. innych autorów objawy oczne mogą stanowić reakcję
autoimunologiczną.
Wg. Bodaghi: patogeneza kontrowersyjna- bezpośrednie
zakażenie oka i opóźniony mechanizm nadwrażliwości
zaangażowane są w rożnych okresach choroby. Krętek może
wnikać do oczu i pozostawać w formie utajonej, wywołując
zarówno wczesne i późne objawy.

16. Zapalenie błony naczyniowej

17. Zapalenie błony naczyniowej

18. Zapalenie błony naczyniowej-leczenie
 Leczenie
ogólne systemowe
 Miejscowo: antybiotyki, sterydy, cycloplegiki,
NLPZ
 Injekcje podspojówkowe -sterydy
 W trudnych przypadkach –kortykosterydy
ogólnie
 Częsta kontrola zapobiega nawrotom

19. Zapalenie n II i siatkówki- neuroretinitis
 Spadek
ostrości wzroku, zaburzenie widzenia
barwnego, mroczek centralny w polu
widzenia
 Przekrwienie i obrzęk tarczy n II
 Płomykowate krwotoczki okołotarczowe
 Obrzęk plamki w postaci gwiazdy

20. Zapalenie n II i siatkówkineuroretinitis

21. Porażenie nerwów czaszkowych w
neuroboreliozie


Inwazja krętka do układu
nerwowego- zapalenie
opon m-rdz. z zajęciem
nerwów czaszkowych
(VII, VIII, IX, X, XII)
Może być izolowane
porażenie jako mono- lub
poli- neuritis (wg.A.
Sauer).

Zajęcie nerwów
gałkoruchowych najczęściej
dotyczy
n VI-odwodzącego,
rzadziej n III i IV

22. Neuroborelioza- porażenie n VI
 Dwojenie,
zez zbieżny, ograniczenie
odwodzenia
 WUG w celu zmniejszenia dwojenia (twarz w
kierunku działania porażonego mięśnia)
 Leczenie: systemowe
 Miejscowe: zasłonki, pryzmaty, toksyna
botulinowa.

23. Neuroborelioza- porażenie n VI

24. Borelioza-Stadium III - trwałe
Objawy układowe
 Encefalopatia
 Przewlekłe zap.
stawów
 Zapalenie rdzenia
kręgowego
 Zaburzenia
psychiczne,
 Limfoadenopatia
Objawy oczne
 Przewlekłe zapalenie
wewnątrzgałkowe
 Czasami zapalenie
nadtwardówki
 Śródmiąższowe
zapalenie rogówki

25. Zapalenie rogówki
- objawy kliniczne:



Światłowstręt, czerwone oko, pogorszenie ostrości
wzroku.
W lampie szczelinowej stwierdza się: śródmiąższowe
przymglenie rogówki, łagodny obrzęk zrębu, odczyn
zapalny w komorze przedniej oka, nawracające
zapalenie prowadzi do neowaskularyzacji rogówki.
Wywiad -bardzo istotny, pomaga nam w poszukiwaniu
czynnika etiologicznego zapalenia.

26. Zapalenie rogówki

27. Leczenie zapalenia rogówki
W
leczeniu stosujemy antybiotyki miejscowo,
początkowo co godzinę przez 24-48 godzin,
następnie co 2 godziny przez kolejne 48 godzin,
a następnie 4 razy na dobę przez tydzień.
 Podawane są również cykloplegiki w celu
zniesienia bólu wywołanego skurczem mięśnia
rzęskowego oraz zapobiegania zrostom tylnym,
czasami wymagane podanie leków
przeciwbólowych.
 NLPZ

28. Podsumowanie
 Borelioza-
jako jednostka chorobowa wymaga
współpracy lekarzy wielu specjalności, w tym
również okulisty
 Pacjent z boreliozą, zgłaszający problemy z
widzeniem powinien być zawsze konsultowany i
objęty opieką Poradni Okulistycznej