Dialogos+ Project

1. Funded by:
EUROPEAN COMMISSION
INE - OTOE
Labour Institute OTOE
DialogoS+
DialogoS+@ine.otoe
Στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο Οι «καλές πρακτικές» που συνοψίζονται σε αυτήν την έκθεση
ο κοινωνικός διάλογος θεωρείται μπορούν να βοηθήσουν, στο «να μαθαίνει ο ένας από τον
κινητήρια δύναμη για την οικονομική άλλον» στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. Στις μισές
και κοινωνική μεταρρύθμιση, κλειδί για από τις χώρες που εξετάζονται στο πρόγραμμα, ο κοινωνικός
την καλύτερη διακυβέρνηση της, τώρα διάλογος έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς ως κινητήρια δύναμη
πλέον διευρυμένης, Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικονομική και κοινωνική μεταρρύθμιση στο τραπεζικό
και ζωτικής σημασίας στοιχείο του τομέα, με πρακτικές λύσεις που βοήθησαν στη διατήρηση
Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Προτύπου. του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Προτύπου.
Στο Πρόγραμμα DialogoS+ που εξετάζει τις καλύτερες
πρακτικές του κοινωνικού διαλόγου στο τραπεζικό τομέα
εννέα κρατών μελών της ΕΕ με την ανάπτυξη μιας συγκριτικής
συζήτησης και προοπτικής μπορεί κανείς να αντλήσει ιδέες,
αναλύσεις και συμπεράσματα που προέκυψαν από την εκτενή
συμμετοχική εκπαίδευση και κατάρτιση που αναπτύχθηκε στα
πλαίσια του προγράμματος από όλους τους συμμετέχοντες
εταίρους κατά την περίοδο αμέσως πριν από την έκρηξη
της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Αυτή η εμπειρία
του κοινωνικού διαλόγου γίνεται πολυτιμότερη στις νέες
συνθήκες της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής
κρίσης, η οποία έχει επιπτώσεις και στην απασχόληση και Εκ μέρους του INE OTOE ευχαριστούμε όλα τα συνδικάτα
στις εργασιακές σχέσεις στους τραπεζικούς τομείς κάθε και τους αντιπροσώπους τους, που συμμετείχαν με πολύ
οικονομίας και κοινωνίας. ενεργό και παραγωγικό τρόπο στη διαμόρφωση και στην
ανάπτυξη του προγράμματος DialogoS+, τα αποτελέσματα
Evaluation of international experience on social
του οποίου, βοηθούν όλους μας στο να προσδιορισθούν
dialogue in respect with changes ensuing the new
economy in the banking sector and transfer of best οι καλύτερες πρακτικές του κοινωνικού διαλόγου στους
practices to new member countries τραπεζικούς τομείς στο εθνικό επίπεδο, και συμβάλλουν
αποφασιστικά στη διαμόρφωση μιας κοινής συνδικαλιστικής
Η εμπειρία του κοινωνικού διαλόγου για τη ρύθμιση των προσέγγισης, που δίνει έμφαση στο πως αυτές οι καλύτερες
μετασχηματισμών και των αναδιαρθρώσεων των τραπεζικών πρακτικές μπορούν να μας βοηθήσουν στην αντιμετώπιση
τομέων σε εννέα παλαιά και νέα κράτη-μέλη της ΕΕ δείχνει των νέων προκλήσεων.
ότι, αν και οι κλαδικές εργασιακές σχέσεις παραμένουν κυρίως
εθνικές, ο κοινωνικός διάλογος δεν είναι μόνον θεωρία, ή
μέρος μιας δεοντολογικής προσέγγισης, αλλά έχει παράσχει Σταύρος Κούκος
αριθμό αξιοπρόσεκτων «καλών πρακτικών» κοινωνικού Πρόεδρος ΟΤΟΕ
διαλόγου στους τραπεζικούς κλάδους σε εθνικό επίπεδο. Πρόεδρος ΙΝΕ-ΟΤΟΕ
Ινστιτούτο Εργασίας ΟμοσπονδίαςΤραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος

2. DialogoS+ Kαλές Πρακτικές για τον Ευρωπαικό Κοινωνικό
και Νέες Προκλήσεις
Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DialogoS+ αποσκοπεί στην Αυτή η ανάλυση και η σύγκριση των διαφορετικών εθνικών
προώθηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Διαλόγου στο συστημάτων στην ρύθμιση της απασχόλησης και των
Τραπεζικό Κλάδο ως δύναμη καινοτομίας και αλλαγής και στην εργασιακών σχέσεων στους «εθνικούς» τραπεζικούς τομείς,
ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ παλαιών και νέων μελών της βασίζονται σε συνεισφορές, που προέρχονται από τις
Ενωσης. Το πρόγραμμα αξιοποίησε την επιτυχή ολοκλήρωση συνδικαλιστικές οργανώσεις που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
του προηγούμενου Dialogo.S κάνοντας χρήση νέων εργαλείων Η σύγκριση των διαφορετικών εθνικών συστημάτων στην
και ιδεών. Αξιοποίησε τους επικοινωνιακούς μηχανισμούς ρύθμιση της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων
της κοινότητας των Ευρωπαϊκών Τραπεζικών Συνδικαλιστικών στους «εθνικούς» τραπεζικούς τομείς, μας οδήγησε στην
Οργανώσεων με στόχο την ανταλλαγή σημαντικών ταξινόμησή τους, για αναλυτικούς λόγους, σε τέσσερις
εμπειριών και καλύτερων πρακτικών και μετατροπής τους σε ομάδες.
χρήσιμη γνώση. Με δεδομένο το περιβάλλον της διεθνούς
οικονομικής κρίσης, τα αποτελέσματά του επιδιώκουν να Η πρώτη ομάδα καλών πρακτικών κοινωνικού διαλόγου αφορά
αποτελέσουν όχημα διάγνωσης των συνεπειών της στις σε τρία «παλαιά» κράτη-μέλη της ΕΕ, συγκεκριμένα την Δανία,
εργασιακές σχέσεις και του ρόλου των εργαζομένων. την Ισπανία, και την Ιταλία. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι
ο σχετικά ισχυρός ρόλος των συλλογικών διαπραγματεύσεων
στη διαμόρφωση του αποτελεσματικού κοινωνικού διαλόγου
στον τραπεζικό τομέα.
Στην Ισπανία εξετάζουμε ως καλή πρακτική την ρύθμιση των
επιπτώσεων από Συγχωνεύσεις και Εξαγορές τραπεζών μέσω
των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που παρήγαγαν θεσμικά
αποτελέσματα, τα οποία με την σειρά τους ενσωματώθηκαν
στην νομοθεσία, όπως στην περίπτωση του νόμου πρόωρης
συνταξιοδότησης για τους υπαλλήλους τραπεζών που
αποχώρησαν μέσα από την διαδικασία αναδιάρθρωσης του
τραπεζικού τομέα.
Για το σκοπό αυτό, εφάρμοσε μία διαδικασία παραγωγής Στην Ιταλία εξετάζουμε ως καλύτερη πρακτική την ρύθμιση
γνώσης και διαβούλευσης πολιτικής με τη βοήθεια της των επιπτώσεων από τις τραπεζικές αναδιαρθρώσεις μέσω
μεθοδολογίας του «Οδικού Χάρτη». Στα πλαίσια του Dialo- των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, οι οποίες θέσπισαν
goS+, η εφαρμογή του «Οδικού Χάρτη» πραγματοποιήθηκε το καινοτόμο και διμερώς συμφωνημένο και διμερώς
με συνδυασμό διαφόρων μεθόδων συλλογής και ανάλυσης διαχειριζόμενο «Ταμείο Εισοδηματικής Υποστήριξης»
δεδομένων, τα οποία προήλθαν από τις διάφορες
δραστηριότητες του προγράμματος, όπως η παρουσίαση
των εξελίξεων στον Κοινωνικό Διάλογο στα συμμετέχοντα
κράτη, η αναφορά βέλτιστων πρακτικών, τα πρακτικά διεθνών
συναντήσεων και τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου
που συμπληρώθηκε ηλεκτρονικά από τους εργαζομένους.
Με την ανάλυση των πρόσφατων εξελίξεων στους
«εθνικούς» τραπεζικούς τομείς με μια συγκριτική οπτική,
όσον αφορά τις πρακτικές κοινωνικού διαλόγου, έχουμε
συναγάγει ενδιαφέροντα συμπεράσματα, σχετικά με τους Στη Δανία θεωρούμε ως καλή πρακτική την σε ενιαίο
διαφορετικούς βαθμούς και τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης συνδικαλιστικό πλαίσιο ρύθμιση του τραπεζικού και του
του κοινωνικού διαλόγου και των αποτελεσμάτων του στη ασφαλιστικού τομέα και την ισχυρή επιρροή του κοινωνικού
ρύθμιση της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων διαλόγου στη διαμόρφωση λύσεων, που βασίζονται στην
στους τραπεζικούς τομείς σε εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ. σύνθεση της ευελιξίας και της ασφάλειας («flexicurity») στο
τραπεζικό τομέα.

3. Διάλογο στον Τραπεζικό Τομέα INE - OTOE
Labour Institute OTOE
Η δεύτερη ομάδα εθνικών
εμπειριών αναφέρεται στις
προκλήσεις που αντιμετωπίζει
ο κοινωνικός διάλογος, και όχι
σε καλές πρακτικές, υπό την
έννοια ότι η προϋπάρχουσα
Περισσότερες πληροφορίες:
εμπειρία της ανάπτυξης
του κοινωνικού διαλόγου
αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Τέτοιου είδους προκλήσεις προέκυψαν στην περίπτωση δύο «παλαιών» κρατών-
μελών της ΕΕ, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας, όπου κοινό θέμα τους είναι η
αναδυόμενη πρόκληση - αμφισβήτηση στις κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις
ως μέσου για την αποτελεσματική ρύθμιση της απασχόλησης και των εργασιακών
σχέσεων στον τραπεζικό τομέα.
http://www.otoe.gr/dialogosplus
http://www.ine.otoe.gr
http://ineotoe.wordpress.com
DialogoS+
INE - OTOE
Labour Institute OTOE
(Coordinator)
Partners:
OTOE (Hellenic Federation of Bank
Η τρίτη ομάδα εθνικών εμπειριών αφορά τις καλές πρακτικές του κοινωνικού Employee Unions)
διαλόγου που προέκυψαν σε δύο «νέα» κράτη-μέλη, την Κύπρο και την Μάλτα, όπου
FABI (Independent Federation
η επιρροή των εθνικών συνδικαλιστικών ενώσεων συνδέθηκε με την ενίσχυση του of Italian Bank Workers)
κοινωνικού διαλόγου στον τραπεζικό τομέα, ως μέσου ρύθμισης των εργασιακών
σχέσεων και πιο συγκεκριμένα όσον αφορά σε νεοεισερχόμενους «παίκτες» στους Federacion de Servicios
εθνικούς τραπεζικούς τομείς τον τομέα (μέσω των Συγχωνεύσεων & των Εξαγορών) de UGT (FeS-UGT) - Spain
με τη διατήρηση και την ενίσχυση της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης και του Sindicato Dos Bancarios
αποτελεσματικού ρόλου στον κοινωνικό διάλογο. do Centro Direccao - Portugal
ETYK (Cyprus Union of Bank Employees)
Η τέταρτη ομάδα εθνικών εμπειριών αναφέρεται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζονται Malta Union of Bank Employees
για την ανάπτυξη των εθνικών συνδικαλιστικών ενώσεων σε δύο «νέα» κράτη-μέλη,
την Βουλγαρία και την Ρουμανία, όπου το κοινό θέμα τους αναφέρεται στην πρόκληση FSAB (TUFIB) - Romania
της οικοδόμησης της ικανότητας αποτελεσματικής συμμετοχής στον κοινωνικό Trade Union of the Bank Employees
and Workers in UBB - Bulgaria
διάλογο μέσω της αύξησης της συνδικαλιστικής πυκνότητας και εκπροσώπησης και
της σύναψης των κλαδικών / τομεακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Finance Sector Union of Denmark
Vocational Training Centre DIASTASI
Αριστοτέλης Λάκκας Δρ. Χρήστος Ιωάννου
SEV (Hellenic Federations of Enterprises)
Διευθύνων Σύμβουλος ΙΝΕ-ΟΤΟΕ Επιστημονικός Σύμβουλος DialogoS+
Project Manager DialogoS+ Brunel University - United Kingdom

4. DialogoS+ Χρήση της Μεθοδολογίας του Οδικού Χάρτη
στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DialogoS+
Το Ευρωπαϊκό Πρό- Επίσης, λήφθηκε υπόψη η σχετική διεθνής βιβλιογραφία
γραμμα DialogoS+ απο- τόσο σε θέματα Κοινωνικού Διαλόγου όσο και σε θέματα
σκοπεί στη στρατηγική εφαρμογών Οδικού Χάρτη, καθώς επίσης και τα αποτελέσματα
προώθηση του Ευρωπαϊ- των προηγούμενων Ευρωπαϊκών προγραμμάτων Dialogo.S και
κού Κοινωνικού Διαλόγου Communicate. Η οριστικοποίηση των θεματικών ενοτήτων
στο Τραπεζικό Κλάδο και και των περιεχομένων του Οδικού Χάρτη πραγματοποιήθηκε
στη μετατροπή του σε κατά τη διάρκεια του τελικού Συνεδρίου του προγράμματος
δύναμη καινοτομίας και στην Κύπρο.
αλλαγής. Στην προσπά-
θεια αυτή αξιοποιεί τη Με δεδομένη την παγκόσμια οικονομική κρίση και τις
γνώση προηγούμενων προκλήσεις που αυτή γεννά για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις
σχετικών προγραμμάτων κάνοντας χρήση νέων εργαλείων και τα μέλη τους, η εφαρμογή του Οδικού Χάρτη αποτέλεσε
και ιδεών όπως ο Οδικός Χάρτης. μία πρώτης τάξεως
ευκαιρία διάγνωσης
Ο Οδικός Χάρτης είναι ένα εργαλείο λήψης, μοντελοποίησης του κλάδου και
και διάδοσης στρατηγικών αποφάσεων και προτεραιοτήτων καθορισμού συντο-
το οποίο εφαρμόζεται κυρίως στη διάχυση τεχνολογικών νισμένων μελλοντι-
και επιστημονικών καινοτομιών, καθώς και σε επιχειρηματικές κών δράσεων. Κάνο-
εφαρμογές όπως η ανάπτυξη νέων προϊόντων. Η βασική ντας μία κριτική απο-
του ιδέα στηρίζεται στην ανάλυση του χάσματος μετα- τίμηση της εφαρ-
ξύ επιθυμητών και προσδοκώμενων μελλοντικών κατα- μογής, πρέπει να τονιστεί ότι πάνω απ’όλα ανέδειξε
στάσεων και στο καθορισμό σχετικών δράσεων για τη μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού και καινοτομίας σε
γεφύρωσή τους. παραδοσιακές δομές αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικής,
ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας και αξιοποίησης της
Παράλληλα, η εφαρμογή της έννοιας του Οδικού Χάρτη υποδομής ενός καθιερωμένου επιστημονικού υποβάθρου
σε κοινότητες με στόχο τη συνεργατική διαβούλευση όπως αυτό του Οδικού Χάρτη.
πολιτικής αποτελεί ένα μέσο αξιοποίησης και ενδυνάμωσης
επικοινωνιακών μηχανισμών, μάθησης, δημιουργίας Πέρα από τα χρήσιμα συμπεράσματα σε καίρια θέματα του
συναινετικού κλίματος, ανταλλαγής σημαντικών εμπειριών κλάδου όπως συλλογικές διαπραγματεύσεις, εργασιακές
και πρακτικών και μετατροπής τους σε χρήσιμη γνώση. συνθήκες και συνδικαλιστική πυκνότητα, προέκυψαν διάφορα
Ένα γνωστό παράδειγμα ανάπτυξης Οδικού Χάρτη από το σημαντικά ζητήματα όπως η στρατηγική χρήση νέων
χώρο των διεθνών σχέσεων αποτελεί ο Οδικός Χάρτης για τεχνολογιών στα πλαίσια των συνδικαλιστικών δράσεων,
την Ειρήνη στη Μέση Ανατολή. καθώς και οι προοπτικές σύγκλισης του Ευρωπαϊκού
Κοινωνικού Διαλόγου.
Στα πλαίσια του DialogoS+, η εφαρμογή του Οδικού
Χάρτη πραγματοποιήθηκε με συνδυασμό διαφόρων Ευχαριστούμε θερμά τους εταίρους του προγράμματος για
μεθόδων συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Τα δεδομένα την εποικοδομητική συνεργασία μας και ιδιαιτέρως το ΙΝΕ/
αυτά προήλθαν από τις διάφορες δραστηριότητες του ΟΤΟΕ για τον επιτυχή συντονισμό. Επίσης θα θέλαμε να
προγράμματος, όπως η παρουσίαση των εξελίξεων στον ευχαριστήσουμε την ΕΤΥΚ για την άψογη φιλοξενία κατά τη
Κοινωνικό Διάλογο στα συμμετέχοντα κράτη, η αναφορά διάρκεια του τελικού Συνεδρίου του προγράμματος.
βέλτιστων πρακτικών, τα πρακτικά των διεθνών συναντήσεων Λάμπρος Στεργιούλας Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος
και τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε Αναπληρωτής Καθηγητής Υποψήφιος Διδάκτορας
ηλεκτρονικά από τους εργαζομένους.
Πανεπιστήμιο Brunel
Λονδίνο, Μεγάλη Βρετανία.
© Ινστιτούτο Εργασίας ΟμοσπονδίαςΤραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος
Βησσαρίωνος 9, 106 72 Αθήνα, τηλ. 210 36 475 89
email: ine.otoe@otoe.gr, www.ine.otoe.gr, http://ineotoe.wordpress.com