1. Sector
Sociale innovatie, het nieuwe werken, werknemer 2.0, ondernemerschap. Allemaal begrippen die in deze
tijd regelmatig in vakbladen en in het dagelijks leven van de facilitair manager naar voren komen. Het gaat
hier om een andere manier van werken, waarbij de mens centraal staat, volgens sommigen door de aan-
komende generatie medewerkers, generatie Einstein. Wie zijn deze nieuwe medewerkers, waarom zijn ze
interessant en hoe ziet hun toekomstige werkplek eruit?
Foto: SXC
Een innovatief kantoorconcept gericht op generatie Einstein
Werken in optimale vrijheid
Organisaties kiezen steeds vaker voor so- talentontwikkeling van de medewerker, ef- duurzaamheid, kosten- en efficiëntieverbe-
ciale innovatie. Bij sociale innovatie komt fectiever en efficiënter werken en duurzame tering, vermindering van woon-werkverkeer
de mens centraal te staan en worden over- ontwikkeling. De redenen voor organisaties (onder andere door verdichting in de rand-
lappende doelstellingen geformuleerd op om hiervoor te kiezen, zijn onder andere de steden) en ruimtegebrek in combinatie met
persoonlijk, organisatorisch en maatschap- veranderende manier van werken, de ver- een lage bezettingsgraad. Deze eerste twee
pelijk gebied. Denk hier bijvoorbeeld aan anderende behoeftes van de medewerker, zijn voor dit artikel het meest relevant en
44 NR 216 - 2010 WEEKBLAD FACILITAIR

2. Sector
worden nader beschreven. Door verande-
ringen in marktverhoudingen, technologi-
sche en maatschappelijke ontwikkelingen
en de toenemende globalisering, wordt van
organisaties verwacht dat zij zich continu
aanpassen. Hierdoor is het voor het be-
staansrecht van organisaties van belang dat
zij in staat zijn flexibel te reageren. Daar-
naast verschuift het werk van routinematig
naar kennisintensiever werk. Creatief ken-
niswerk, werken in projectgroepen, pro-
jectorganisaties en interactiviteit krijgen
hierbij een steeds belangrijkere rol. Tevens
verwachten werknemers meer van hun
werkomgeving. Men kan nu werken waar,
wanneer en met wie hij wil en op de hui-
dige consumentenmarkt zijn op technolo-
gisch gebied veel toepassingen beschikbaar
die in het bedrijfsleven nog niet of nauwe-
lijks gebruikt worden. De ‘nieuwe’ werk-
nemer verwacht deze toepassingen wel
op kantoor. Daarnaast leven werknemers
steeds minder om te werken en werken
steeds meer om te leven. Een evenwichtige  Het werken in 2020, het ontmoeten 2020, de huisvesting 2020 en de inrichting 2020. Met als
balans tussen werk en privé wordt daardoor centraal uitgangspunt de mens.
steeds belangrijker. De reden dat organisa-
ties zouden moeten inspelen op deze werk- heterogeen, gewend aan de digitale in- krijgen. De ‘Einstein-er’ c.q. kenniswerker
nemer heeft onder andere te maken met formatiesamenleving, geeft voorkeur aan staat voor deze ‘nieuwe’ vorm van werken:
de demografische trend (ontgroening en een netwerkstructuur. Er is echter naar multi-tasking, kennisdeling, projectwerk,
vergrijzing), waardoor er over een aantal ja- het generatie-denken zelf niet veel weten- gebruik makend van geavanceerde techno-
ren een structureel arbeidstekort ontstaat. schappelijk onderzoek gedaan. Wat blijkt logie, waardoor samenwerking en individu-
ele capaciteiten optimaal benut worden.
Organisaties kiezen steeds vaker De toekomst
voor sociale innovatie. Het is eigenlijk heel simpel. De organisatie
bestaat uit werknemers, zonder werkne-
Ook technologische trends vormen een is dat binnen een generatie kenmerken te mers heeft een organisatie geen bestaans-
belangrijke oorzaak. Werknemers plaatsen herkennen zijn die te herleiden zijn naar recht. Uitgangspunt van de werkomgeving
hun cv op internet en gaan op zoek naar de periode waarin ze zijn opgegroeid, ech- van de toekomst is dan ook een huisves-
een organisatie die past bij hun normen ter zijn deze kenmerken geen typering van tingsconcept dat past bij het DNA van de
en waarden. Het wordt dus moeilijker ta- een individu. Dat wil zeggen dat tussen de organisatie, dat wil zeggen een concept dat
lentvolle medewerkers aan te trekken en te verschillende generaties net zoveel verschil past bij de visie en missie van de organisa-
behouden. Het imago van een organisatie kan zitten als tussen de individuen binnen tie, bij de werknemers, bij de soort werk-
wordt daardoor steeds belangrijker. één generatie. zaamheden en de processen binnen het
Is het dan onzin dat deze generatie Ein- bedrijf. Een werkomgeving die zou kunnen
Generatie Einstein stein zo vaak aangehaald wordt wanneer passen bij een organisatie van kenniswer-
In de literatuur is veel informatie beschik- het gaat over het nieuwe werken? Niet he- kers is een telecentrum. Een telecentrum
baar over generatie Einstein, werknemer lemaal. De basis van het nieuwe werken is is een klimaatpositief gebouw waar ken-
2.0, the millennials, geboren na 1988 en de mens centraal te stellen en te waarderen niswerkers komen om samen te werken,
opgegroeid in een digitale samenleving op output in de vorm van een netwerkor- opgeleid te worden, te ontspannen of om
met een havo/vwo-denkniveau. De be- ganisatie, zodat er binnen een organisatie creativiteit op te doen. Idealiter komt er een
langrijkste kenmerken van deze generatie productiever en efficiënter gewerkt kan aantal van deze telecentra over heel Neder-
zijn: gewend aan kennisdeling/netwerken, worden en medewerkers meer verant- land beschikbaar, waardoor aangesloten
samenwerking, multi-tasking, autonoom, woordelijkheid in combinatie met vrijheid zzp-ers , mkb-ers of medewerkers van gro-
WEEKBLAD FACILITAIR NR 216 - 2010 45

3. Sector
Tietema.
Afbeelding: Wilgard van Lee en Yvette
tere organisaties kunnen werken waar, wan-
neer en met wie zij willen. Het telecentrum
is dan niet meer de primaire werkomgeving.
Individueel werk wordt dan zoveel mogelijk
uitgevoerd in publieke ruimtes, bij de klant
of thuis, afhankelijk van het individu.
De strategie die past bij organisaties die met
dit concept willen werken is gebaseerd op
flexibiliteit en scenarioplanning in plaats
van op groei. De structuur is die van een net-
werkorganisatie met een platte hiërarchie
en weinig politiek, waarbij veel inspraak
van de kenniswerker mogelijk is. De cultuur
die door dit concept ondersteund wordt, is
een combinatie van een taak- en persoons-
cultuur. In deze telecentra is beleving, in-
novatie, duurzaamheid en het volledig
doorvoeren van het concept erg belangrijk.
Alles moet kloppen, zodat de specifieke ken-
niswerker zich er thuis voelt. De ruimtes in  In bovenstaande items worden thema’s toegepast die passen bij
het telecentrum ondersteunen een veelheid het DNA van de organisatie, waarin aspecten als geur, kleur, licht, intuïtie, geluid/akoestiek,
aan werkzaamheden, waaronder: geconcen- materialen, planten en kunst een belangrijke rol spelen.
treerd werk, uitwisseling van informatie,
projectwerk, het opdoen van sociale contac- belangrijk dat organisaties blijven inspelen van mensen en middelen en beeldcontact
ten, ontspanning, opleiden/ontplooien et op de veranderende omgeving. Wanneer over afstand.
cetera. De belangrijkste ruimtes die hierop low-budget en duurzame oplossingen (bij-
gebaseerd zijn worden onderstaand opge- voorbeeld een tweedehands bank) worden Tot slot
somd: gezocht kan men sneller innoveren en is Bij de werkomgeving in de toekomst wordt
• Ontvangstruimte: een persoonlijk ont- men dus flexibeler, omdat ze vaker kun- de nadruk gelegd op de mogelijkheden in
vangst door een telereceptionist; nen veranderen. Dit kan door creatief naar plaats van de onmogelijkheden. Door geur,
• flitsplek; oplossingen te zoeken, bijvoorbeeld alleen kleur en licht te integreren wordt er bewus-
• vergaderruimte; basic meubilair gebruiken (bijvoorbeeld van ter omgegaan met het welzijn van de me-
• multifunctionele opleidingsruimte; Ikea) in plaats van design meubilair of een dewerker. In Japan en Amerika wordt geur
• brainstormruimte; vergaderruimte laten ontwerpen door stu- bijvoorbeeld al langer toegepast met goede
• bar/loungeruimte met speels element; denten van de kunstacademie. Daarnaast resultaten, in Nederland echter nauwelijks.
• restaurant; is de ondersteuning van geavanceerde tech- Waarom is dit en hoe kan men ervoor zor-
• sportruimte; nologie erg belangrijk. Zo moet alles en ie- gen dat deze in de praktijk op een duur-
• concentratieruimte; dereen te vinden zijn; collega’s, soort werk- zame, effectieve en goedkope manier kan
• ontspanningsruimte plekken, projectgroepen en hulpmiddelen. worden gebracht? 
In al deze ruimtes wordt gewerkt met geur- De volgende zaken moeten duidelijk zijn:
kleur- en lichteffecten en met specifieke wat weet ik, wie ken ik, wie ben jij, wat weet
thema’s. In afgesloten ruimtes worden deze jij, wie ken jij. Daarnaast is het gebruik van
elementen afgestemd op de individuele mobiele apparatuur vanzelfsprekend erg be-
kenniswerker of op het soort groepswerk. langrijk, zodat men zelf kan bepalen waar
Daarnaast wordt de kenniswerker onder- men werkt. Dit moet ondersteund worden
steund met geavanceerde technologie die door een draadloos netwerk in het telecen-
aangepast is op de behoefte van de mede- trum, buiten moet het ondersteund wor-
werker. De uitdaging bij dit concept is om den door GPRS/UMTS-verbindingen. Ook
te blijven controleren op functionaliteit moet het (virtueel) samenwerken optimaal
en innovatie om een zo prettig mogelijke ondersteund worden door de mogelijkheid Yvette Tietema
werkomgeving te creëren en te behouden. te bieden tot (in)formeel, plaatsonafhanke- project consultant bij Argentum. Daarnaast is ze
Op deze manier worden er geen onnodige lijk overleg, delen van en samenwerken aan projectleider bij drie basisscholen in Renkum en
vierkante meters opgeslokt door ruimtes documenten, beschikbaarheid/bereikbaar- adviseur/projectmanager bij SCOR. Ze heeft HBO
die niet gebruikt worden. Daarnaast is het heid van de medewerker, zichtbaar maken Facility Management gestudeerd.
46 NR 216 - 2010 WEEKBLAD FACILITAIR