1. Spreiding en concentratie
ziekenhuisfuncties
Sneak preview Brancherapport 2011
Vision Dinner
Utrecht, 6 september 2011
Margot van der Starre, directeur NVZ

2. Spreiding en concentratie is
‘hot’
2

3. De Nederlandse curatieve zorg presteert
buitengewoon goed, maar het kan nog beter
De Nederlandse curatieve zorg En toch pakken de ziekenhuizen
presteert buitengewoon goed de handschoen op, want:
•De kwaliteit is de afgelopen jaren
steeds verbeterd
• Er is druk op de betaalbaarheid
•De productiviteit is fors gegroeid
• De omgeving verandert
•Vergeleken met West‐Europa geven
we relatief weinig uit aan curatieve • Het kan nog beter
zorg
•De waarde van baten van de sector is
enorm hoog
3

4. Aanleiding voor invitational
conference november 2010
• September 2009: aankondiging Balkenende
20% bezuinigingen alle collectieve sectoren
• Dat gold ook de curatieve zorg
• Bestuur NVZ begint eigen exercitie voor
(alternatieve) bezuinigingen
• Voorjaar 2010: leden stellen ‘Spreiding &
concentratie van ziekenhuisfuncties’ voor
4

5. Doel (1)
Op basis van een betere geografische
en functionele spreiding en
concentratie van (ziekenhuis)functies
komen tot een hogere kwaliteit en
doelmatigheid van de zorg.
5

6. Doel (2)
Via die aanpak ook een bijdrage aan
de beperking van de groei van de
zorguitgaven.
Kortom: kwaliteitsverbetering leidt
tot kostenbeperking
6

7. De NVZ kiest voor focus op
kwaliteit
Stelling:
• Als je focust op kwaliteit krijg je
lagere kosten.
• Als je focust op kosten krijg je
lagere kwaliteit.
7

8. 1. Grotere volumes leiden tot betere
kwaliteit en hogere doelmatigheid
Dat betreft op de eerste plaats de
laag volume-hoog complexe zorg.
‘Evidence’ is zéér stevig – nationaal
en internationaal
Deze overtuiging is dé winst van de
invitational geweest!
8

9. 2. Spreiding en concentratie lastig vanwege
vele, vaak tegengestelde belangen
Weerstand in lokale
gemeenschap
• Mogelijke reputatieschade • Zorg dichtbij de burger
• Focus op commercie ipv inkoop Patiënt • Mededinging niet beperken
Verzekeraar • Concentratie speciale groepen Overheid
• Onderscheid op kwaliteit • Minimumnorm, ketenzorg
• Kosten zorg • Betaalbaarheid stelsel
SS&C
& C
• Organisatiefocus • Ketenzorg/
Ziekenhuis • Heldere propositie zorggroepen Huisarts
• Professionele • Ontwikkelings
• Verlies aanzien • Grotere afstand
verbetering mogelijkheden
• Impact financiën specialisten
• Medicalisering
Specialist Personeel
• Verlies aanzien
• Monotoner werk • Mogelijk verhuizen
• Reistijd • Ander ziekenhuis
• Eisen evidence
9

10. Spreiding maar vooral
concentratie (1)
Maar … nu, geruime tijd na de
invitational: vooral invulling
concentratie hoogcomplexe en laag-
volume zorg in grote ziekenhuizen
10

11. “Ouderenzorg” financieel een groter
onderwerp dan “concentratie van zorg”
* Hierbij gaan we uit van de DBC’s die het meest in aanmerking komen voor concentratie, namelijk borstkanker, dikke darmkanker, longchirurgie, AAA, Whipple,
slokdarmkanker en blaasverwijdering. Berekening op basis van DBC‐data uit DiS (2009)
11

12. Toename van het aandeel ouderen in de
bevolking is een duidelijke trendbreuk
Ook impact op
•fiscaal draagvlak
•arbeidsmarkt
•solidariteit
Bron: CBS (2006,2007) 12
J. Polder,”Veelkleurig grijs – gezondheidseconomie in het licht van vergrijzing”, RIVM 2008

13. Ouderenzorg heeft groot financieel
belang en is grootste groeimarkt
Verwachte groei zorgvolume
[%, 2007‐2030, RIVM]
5,30%
4,20% 4,20%
3,60%
gemiddeld 3,20% 3,10%
1,90%
g
g
n
n
rg
Z
lijn
or
or
le
ze
GG
zo
sz
nz
de
te
ui
en
id
re
nh
id
rs
pt
he
ee
m
de
ke
i ca
nd
lp
ou
zie
hu
nd
zo
n
ha
ge
‐ e
ge
ige
es
er
ne
ov
ge
* selectie zorgsectoren met meer dan 5 miljard omzet
13

14. Spreiding maar vooral
concentratie
Voor concentratie en zorg lijkt er
grosso modo een heldere strategie:
• Excelleren op sterke specialisaties
• Uitbouw marktaandeel op deze
gebieden
• Op termijn mogelijk afstoten van
andere activiteiten
14

15. Strategie m.b.t. spreiding (1)
• Strategie ziekenhuizen m.b.t. spreiding
minder duidelijk: element spreiding
komt minder goed uit de verf
• Veel ziekenhuizen bieden vrijwel alle
specialisaties aan, zonder echter
duidelijke aandachtsgebieden en
speerpunten
15

16. Strategie m.b.t. spreiding (2)
• Strategie met accent op chronische
en laag complexe electieve zorg
wordt nog te weinig benut.
• Vraag: hebben ziekenhuizen (te)
weinig ‘troeven’ in handen in
een tijd dat patiënten meer en
meer bereid zijn verder te reizen
voor hun ziekenhuiszorg?
16

17. NVZ 2011 2e invitational –
focus op spreiding
• Politiek en patiënt kennen ziekenhuizen een
belangrijke plaats in het zorglandschap:
• het ‘ziekenhuis om de hoek’ en ‘dichtbij de
patiënt’.
• Toekomstige zorguitgaven vooral richting
chronische zorg. Kans ziekenhuizen.
• 2e invitational conference NVZ legt focus op
spreiding.
• Inzet: onderbouwing voor spreiding verder
uitwerken; kansen laten zien; inspireren
17

18. ‘Sneak preview’
Brancherapport NVZ
1. Ontwikkelingen ziekenhuisproductie,
financiën en van marktwerking 2010
2. Twee themahoofdstukken:
- ontwikkelingen B-segment;
- reisbereidheid patiënten
18

19. B-segment
Prijsdaling 3 % door onderhandelingen
verzekeraars en ziekenhuizen
19

20. Reisbereidheid
• Reistijd gemiddeld 13 minuten
• Helft van de patiënten is bereid een half
of heel uur extra te reizen
• Keus: ligging, kwaliteit en – in veel
minder mate - wachtlijsten
20

21. Reisbereidheid 2
65 tot 90 procent van de patiënten van
thema ziekenhuizen passeerde een
dichterbij gelegen ziekenhuis
21

22. Reisbereidheid 3
Wanneer reist patiënt naar een ander
ziekenhuis ?
• Afstand tot alternatieven
• Aantal verrichte behandelingen
• Score op ranglijst, kwaliteit, wachtlijst
22

23. Reisbereidheid 4
Hoge score op ranglijst (AD, Elsevier) kan
zorgen voor enkele procenten extra
marktaandeel.
23

24. Ziekenhuizen leveren vijf
soorten zorg
• Acuut
• Electief
• Complex/hoog volume
• Complex/laag volume
• Chronisch
24

25. Samenhang….2
Gedachte-experiment:
Als alle ziekenhuizen maximaal nog maar
een, twee of drie soorten zorg aanbieden
neemt gemiddelde reistijd maar 5 tot 10
minuten toe.
25

26. Stellingen
Spreiding en concentratie
ziekenhuisfuncties

27. Stelling 1
Niet minder, wel andere
ziekenhuizen.
27

28. Stelling 2
Alle ziekenhuizen moeten keuzes maken.
Ook nu geldt: niets doen is geen optie. Zo
niet, dan gaan zorgverzekeraars de keuzes
maken.
28

29. Stelling 3
Het ziekenhuis zal vooral als
netwerkorganisatie zijn kracht in de regio
kunnen bewijzen.
29