2.
I. A clasificación das linguas
II. O indoeuropeo
III. As linguas romances de España
IV. O éuscaro
V. A evolución do latín e as súas palabras
VI. Derivación e composición
VII. Os latinismos
Índice
3.
Hay dous tipos de clasificacións:
• A clasificación tipolóxica.
• A clasificación xenética.
1. A clasificación das linguas
4.
Organiza as linguas segundo as semellanas que presenta a estructura das palabras e
das oracións.
• Hai tres tipos de linguas:
1) As linguas aglutinantes (Turco.)
2) As linguas monosilábicas (Chinés.)
3) As linguas flexivas (Castelán.)
1.1. A clasificación tipolóxica:
5.
Ordena as linguas por familias, por ter unha orixe común ou unha mesma lingua
nai. Para saber se unha lingua ten relación con outra, utilízase o método
comparativo ( que estuda as similitudes presentes entre as distintas linguas.)
Ás veces, o método comparativo permitiu reconstruir parcialmente unha lingua
que se perdera, chamada protolingua.
1.2. A clasificación xenética:
6.
Era a lingua que falaba o pobo indoeuropeo, que habitou as estepas de Asia
central.
O pobo fragmentouse en grupos, que se foron esparexendo por distintos puntos de
Europa e Asia. Cada un destes grupos seguiu unha evolución, que tivo de
resultado, novas linguas que tiñan unha orixe común: o indoeuropeo.
Só 5 linguas non son indoeuropeas: o finés, o estoniano, o húngaro, o turco e o
éuscaro.
2. O indoeuropeo
7.
As linguas indoeuropeas que se falan na actualidade en Europa, clasifícanse en diferentes grupos:
1. Bálticas: Letón e lituano.
2. Eslavas: Ruso, polaco, ucraíno, bielorruso, búlgaro, serbocroata, checo, eslovaco e esloveno.
3. Xermánicas: Alemán, inglés, neerlandés, sueco, danés, noruegués e islandés.
4. Célticas: Escocés, irlandés, galés e bretón.
5. Helénicas: Grego moderno.
6. Romances: (Son as linguas que proveñen do latín): castelán, catalán, valenciano, francés, galego,
italiano, portugués, provenzal, retorrománico, romanés e sardo.
2. O indoeuropeo
8.
Os romanos chegaron á península no 218 a.C., cando para combater os
cartaxineses, desembarcaron en Ampurias. Desde esa, iniciaron unha conquista que
durou douscentos anos , ata o fin das guerras contra cántabros e astures no 19 a.C.
3. As linguas romances de España
9.
3.1 A romanización
É a implantación do modo de vida romano, que tivo lugar co proceso de conquista
romana.
O latín estendeuse por toda a Península, salvo no País Vasco.
Os conquistadores romanos falaban o latín vulgar, xa que o latín culto só se
utilizaba na literatura e na administración.
10.
No século V os xermanos invadiron a Península.
Fixeron modificacións fonéticas e introduciron palabras novas no latín (“guerra”, “
espía” ou “roca”).
3.2 Invasión xermana
11.
A invasión árabe tivo lugar a partir do ano 711 ata o 1492.
Produciuse unha ruptura na unidade lingüística:
• Os árabes asentáronse no sur coa súa lingua.
• Os cristiáns refuxiáronse no norte constituíndo reinos independentes, nos que o latín
vulgar evolucionou ata dar orixe ás linguas romances (catalán, galego).
3.3 A ocupación árabe
12.
É a única lingua prerromana que se fala hoxe en día en España.
O latín tamén influíu no éuscaro, pero tamén o éuscaro influíu nas linguas que
estiveron en contacto con el, como o galego (“esquerda”, “mochila”, “zurrón”).
4. O éuscaro
13.
A maior parte das palabras nas nosas linguas romances
proveñen do latín, especialmente do latín vulgar.
5. A evolución do latín
14. Palabras patrimoniais: experimentaron todos os cambios fonéticos propios de cada
lingua romance.
Cultismos: tómanse ou fórmanse directamente do latín culto, por iso manteñen
unha gran semellanza co latín orixinal.
Semicultismos: non completaron a súa evolución, senón que quedaron na metade
do camiño.
Pares léxicos: son dúas palabras distintas (unha patrimonial e un cultismo) que
derivaron dun mesmo termo latino.
5.1 Palabras evolucionadas do latín
15.
Derivación: é o procedemento máis habitual de formación de palabras. Consiste en
engadir un prefixo ou un sufixo.
Composición: consiste en unir dúas ou máis palabras para formar unha nova.
6. Derivación e composición
16.
Adoitan utilizarse para dar máis elegancia ao discurso ou como termos e
expresións técnicas de linguaxes especializadas (no dereito).
O seu uso excesivo ou erróneo produce impresión de ignorancia. Por iso, é
adecuado coñecer ben o seu significado e o contesto para utilizalos correctamente.
7. Latinismos
