4. Uretako ekosistemak
1. Itsas ekosistemak
1.1. Hondartzak
1.2. Kostalde harritsuak
1.3. Itsas zabala
2. Ur gezako ekosistemak
2.1 Ibaiak
2.2 Urmaelak
5. KOKALEKUA
Guardiako aintzirak Arabako lau hezegune
dira, Guardia hiritik gertu daudenak.
Aintziretako hiru; Carralogroño,
Carravalseca eta Musco; aldi baterako
urmaelak dira, jatorri naturala dutenak;
laugarrena, Prao de la Paúl, urtegi txiki bat
da. 2015ean, Eusko Jaurlaritzak aintzirak
Batasunaren Garrantzizko Leku (BGL)
izendatu zituen.
7. PAISAIAREN EZAUGARRIAK
• Zuhaixkak ugariak dira.
• Urmaela belardien artean dago.
• Uretako hegaztiak oso ugariak dira.
• Landare belarkara asko daude.
• Zinta-belarrak daude.
8. EKOSISTEMA MOTA
• Uretako ekosistema da
• Ur gezako ekosistema
• Ekosistema honetan faunan hegaztiak oso
ugariak dira, eta flora zinta belarrak.
9. INGURUNE FISIKOA
• Eremua: 80, 5735 hektarea km
• Deskribapena: oihan txikiak daude, harriak
uretatik ateratzen dira eta ur kopurua oso
handia da.
• Alboan herrialde eta baratze asko daude.
• Urmaelak ur zikina du eta landareak oso
berdeak dira.
• Erliebea: La Guardia oso laua da eta haren
atzean Kantauri mendikatea dago.
11. HEGAZTIAK
· Murgila, hegazti palmipedo
45cm longitudea, lumadia
kolore desberdinetakoa,
hegoak eta isatsa laburrak
eta mokoa zuzena eta
zorrotza duena da.
· Txilinporta, hegazti
palmipedo Murgilaren
antzekoa da baina
txikiagoa, lepoko lumak
gorriak edo beltzak.
Ur lasaietan bizi da eta
beste espezie
desberdinak daude.
12. · Ahatea, hegazti
palmipedo lumadi
dentsoarekin, hankak
laburrak eta mokoa
zabala.
Oso ondo igeri egiten
du, baina ibiltzerakoan
jauzten da.
· Gabaia, itsas hegazti
palmipedo 40cm
longitudea, lumadi
sarria eta mokoa
kakoduna.
Bakarrik joaten da
lurrera ugaltzeko,
osatzen du udaleku
asko.
13. · Beltxarga, hegazti
palmipedo 150cm luzera,
lumadiarekin zuria, lepo
luzea eta kurbatua,
hegoak handiak eta
hankak laburrak.
Monogamo eta orojalea
da.
· Aliota, hegazti palmipedo
80cm luze, lumadia trinko
grisa, beltza eta zuria,
mokoa zorrotza eta
hegoak laburrak.
Hego poloko kostan bizi
da eta neguan emigratzen
du.
14. ARRAINAK
· Zamoa, ur gezako arraina 75cm
luzera duena, aho txikia, hortzak
faringariak eta bakarrik dauka
bizkar-hegats bat.
Leku guztietan bizi da, ur lasaietan.
19. MITXOLETA
Landare mota bat da, lore gorri bizia duena.
Zelai eta bide bazterretan agertzen da batez ere,
apiriletik aurrera, sarri gari edo garagar zelai
osoak estaliz. Jatorri ezezagunekoa da, baina
Europa hegoaldekotzat eta Afrika iparraldekotzat
jotzen da gehienetan, eskualde honetan
antzinatik ezagutzen baita. Baina kontuan hartu
behar da, nekazaritza Mediterraneo inguruan
garatu izan dela aspalditik eta honi lotuta agertu
izan dela beti ere mitxoleta.
20. LABANDA
Zuhaixka honek 30 eta 80 zentimetro arteko
altuera har dezake. 10 mm lore urdina izaten du.
Ekaina eta abuztua artean loratzen da.
Mediterraneo inguruko mendietan (600 - 1700
m) bizi da.
Oso usain gozoa izaten du bere loreak eta urrin-
olioak egiteko erabiltzen da batez ere
21. PAGO GORRIA
Hosto erorkorreko zuhaitza, enborra zuzena eta
leuna. Hostoak obalatuak dira, ertzean
ondulatuak , zainak ondo markaketak, kobre
argi- gorri jaiotzean eta purpura kolorekoa
bihurtzen dira garapena lortzen dutenean.
Udazkenean hostoak kafe kolorekoa bihurtzen
dira eta zuhaitza denbora luzez jarraituko dute.
22. TXIBIRITA
Basabitxilorea edo txiribita, Asteraceae familiako
landare belarkara da. Lore apaingarria da. Landare
honen hostoak jangarriak dira eta entsaladan zein
beste barazkiekin egosita jan daitezke. Bertute
medizinalak ditu.
5-25 cm-ko landare iraunkorra da. Koilara itxurako
hostoak ditu, zertxobait horztuna, kanpoaldeko
kolorez zuriak dira eta erdialdekoak horiak.
Martxotik uztailera loratzen da.
23. URETAKO LANDAREAK
Uraren barruan alga paregabek bizi dira. Lurzoru
honetan gatz asko dago, hori dela eta
itsasertzean dagon alga antzekoak aurkitzen
ditugu: Salicornia patula, Spergularia maritima,
Salicornia salina, Juncus maritimus eta Sonchus
maritimus.
Baita ere aurki dezagu Toypella Salina oso bitxia
dela munduan zehar. Ruppia drepanensis
hezegune honetan bizi da besterik ez